آموزه‌های اسلامی مفهوم تکریم را بجای رضایت مشتری ارائه کرده است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نامگذاری دهه چهارم انقلاب اسلامی ایران به دهه پیشرفت و عدالت، از سوی مقام معظم رهبری رهبری یک جهش برنامه‌‌ای در نظام برنامه‌ریزی کشور است.
پیشرفت دغدغۀ اساسی انسان معاصر است. بنابراین، پرسش از شیوهها، ابزارها و ساز و کارهای رسیدن به پیشرفت و تعالی، پرسشی جدی فرا روی گرایشها، نگرشها، بینشها، دانشها و دانشمندان مختلف است. برخی از نظریهپردازان بر این باورند که با تأسی و تقلید از غرب میتوان به پیشرفت و توسعه همه جانبه دست یافت. اما اندیشمندان اسلامی معتقدند که در مبانی دینی راه رسیدن به پیشرفت همهجانبه بهخوبی تبیین و ترسیم شده است و وظیفه ما استخراج این مبانی دینی و تطبیق بر مضوعات امروزی است.
پیشرفت، مفهومی است که انقلاب اسلامی ایران، برای مبارزه تمدنی خویش بدان نیاز دارد و تمدن غالب عصر ما، از آن به‌عنوان اصلی‌ترین ثمره خویش یاد می‌کند.
پژوهشگران اسلامی بر این باورند که در میان رویکردهای مرتبط با پیشرفت، نگاه رایج و غلطی وجود دارد که پدیده پیشرفت را غالباً مسأله‌ای از جنس اقتصاد می‌داند، در حالی که مسائل فرهنگی، اجتماعی و مسائل سیاسی، همگی موضوعاتی هستند که اگر بیشتر از مسائل اقتصادی تحت تأثیر رویکردها و تئوری‌های پیشرفت نباشند، قطعاً کمتر از آن تحت تأثیر نخواهند بود.
در همین راستا موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) همایش ملی شاخص های الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت را برگزار کرده است و به مقوله عدالت در بخش های مفهوم و روش شناسی، شاخص های سیاسی، شاخص های اقتصادی، شاخص های فرهنگی و اجتماعی پرداخت.
دستیابی به شاخص در متون دینی بر اساس روش اجتهادی امکان‌پذیر خواهد شد
در این نشست علمی، داود خسروی، دانش آموخته حوزه علمیه قم به بررسی چیستی شاخص در مطالعات دینی و فرایند رسیدن به آن پرداخت و گفت: مفهوم شاخص و فرآیند دستیابی به آن با استفاده از گزاره‌های دینی، تفاوت اساسی با شاخص و شاخص سازی رایج در علوم اجتماعی دارد.
وی ادامه داد: عدم التفات به این مهم، ممکن است سوء تفاهماتی را به دنبال داشته باشد، از این رو بررسی دقیق این تفاوت‌های مفهومی و فرآیندهای دستیابی به شاخص در هر دو ساحت علمی، نیازمند مطالعه موشکافانه و روش‌شناسی عالمانه است.
وی پس از بررسی لغوی واژه شاخص، کاربردهای معانی لغوی آن را در علوم پایه، کاربردی و اجتماعی تشریح کرد و ادامه داد: مطالعات و بررسی‌های لغوی و اصطلاحی و موقعیت شناسی شاخص در تحقیقات اجتماعی، ما را به این نتیجه می رساند که در ارائه شاخص از متون و گزاره‌های دینی، عینا معانی رایج این واژه‌ها مراد نبوده و حتی این تمایز، در روش شناسی نیز خود را نشان می‌دهد.
وی تاکید کرد: دستیابی به شاخص در متون دینی بر اساس روش اجتهادی امکان‌پذیر خواهد شد.
این محقق علوم اسلامی بیان داشت: به منظور مفاهمه علمی در میان گروه‌های علمی مختلف باید تلاش شد تا برای کلمه شاخص، واژه‌ای جایگزین شود یا تعریف دیگری از شاخص پیشنهاد شود.
وی اظهار داشت: روش اجتهادی باید به طور دقیق تعریف و تبیین و ترسیم شود و مراحل رسیدن به شاخص بر اساس روش اجتهادی تشریح شود.
مفهوم توسعه از منظر دین با تبلور ارزش‌های اسلامی در جامعه رابطه تنگاتنگ دارد
محمد جواد توکلی، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در این مراسم به ارائه مقاله خود پرداخت و گفت: توسعه و پیشرفت در گفتمان قرآنی به گونه‌ای متفاوت از ادبیات اقتصادی رایج مطرح شده است.
وی ادامه داد: در جای جای آیات قرآن هنگامی که از پیشرفت و افول افراد، ملت‌ها و تمدن‌ها سخن به میان می‌آید، تعالی و تکامل آنها و دستیابی به (حیات طیبه) هدف‌گذاری شده است.
وی با اشاره به اینکه این مفهوم از توسعه، به عنوان مفهومی کیفی با تبلور ارزش‌های اسلامی در جامعه رابطه تنگاتنگ دارد، ادامه داد: این رویکرد متعالی را میتوان با توجه به سیر تحولی مفهوم توسعه در ادبیات اقتصادی و گذر اقتصاددانان از مفهوم رشد به توسعه انسانی و از مفهوم توسعه انسانی به توسعه آزادی تبیین کرد.
این محقق علوم اسلامی گفت: در گفتمان قرآنی، جامعه‌ای توسعه یافته است که افراد آن در مسیر شکوفا کردن استعداد‌های خود به منظور خداگونه شدن قرار گرفته باشند.
وی با اشاره به اینکه فرضیه مطرح شده او این است که پذیرش این مفهوم موجب ایجاد تحولی اساسی در شاخص‌بندی پیشرفت می‌شود، ادامه داد: بر طبق معیار پیش گفته، معیارها و شاخص‌های پیشرفت، میزان کامیابی در حرکت به سمت تحقق حیات طیبه را اندازه‌گیری می‌کنند.
وی بیان داشت: پایبندی دینی، دانایی، بهداشت جسمی، معنوی و درآمد عادلانه به عنوان معیارهای اساسی پیشرفت است.
انتخاب معیاری برای سنجش پیشرفت از اولویت های برنامه ریزی در کشور است
سید حبیب‌الله طباطبائیان دیگر سخنر این نشست علمی و تخصصی بود، وی بیان داشت: سنجش پیشرفت کشور در قالب الگوئی قابل اتکاء از اساسی‌ترین ارکان هر گونه برنامه‌ریزی محسوب می‌شود و بر مبنای آن می توان وضعیت واقعی عملکرد بازیگران عرصه‌های مختلف توسعه ملی را مورد شناسائی قرار داد و زمینه همگرائی تمامی فعالیت‌های علمی، فنی، صنعتی و اقتصادی را فراهم آورد.
وی گفت: یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری در حوزه‌های مرتبط با نوآوری، بهره‌گیری از شاخص‌های ترکیبی می‌باشد، زیرا این شاخص‌ها قابلیت مقایسه‌ای برای کشورهای مختلف در عرصه نوآوری فراهم می‌آورد.
بازکاوی و بازشناسی دو مفهوم رضایت و تکریم از نگاه دینی راهگشا خواهد بود
حجت الاسلام نعمت‌اله پناهی بروجردی، عضو موسسه مطالعاتی قدر در ادامه این نشست علمی به سخنرانی پرداخت و گفت: در دهه‌های اخیر ، کشورهای مختلفی اقدام به تدوین و به کارگیری شاخصی بنام رضایت مشتری در چارچوب اقتصاد متعارف و الگوی توسعه غربی کرده اند.
وی ادامه داد: از این شاخص به گونه‌ای در سطح خرد و کلان بهره جسته‌اند و هم اکنون تبدیل به یکی از شاخص‌های اقتصادی مهم شده است.
این محقق علوم اسلامی با اشاره به اینکه هدف از توجه به رضایت مشتریان و به کارگیری شاخص آن در دیدگاه مادی مکاتب اقتصادی غرب، کسب سود بیشتر توسط عرضه‌کننده است، بیان داشت: این در حالی است که در دیدگاه الهی و اسلامی هدف از جلب رضایت مشتری کسب رضای الهی است.
این محقق علوم اسلامی اذعان داشت: در آموزه‌های اسلامی مفهومی بالاتر از رضایت به عنوان تکریم مطرح است که میتوان آن را به عنوان شاخصی مهم به جای شاخص رضایت مشتری در سطح خرد و کلان به کار گرفت.
وی گفت: برای شناخت این شاخص و ارائه معرف‌های آن باید به بررسی عوامل مؤثر در تکریم و آثار یا معلول‌های تحقق وجودی آن پرداخته شود که هر یک از آنها می‌تواند معرف‌های درجه اول یا دوم و یا ... باشند.
این محقق علوم دینی با اشاره به اینکه، نمودار تبیینی تکریم مشتری از دو قسمت عوامل مؤثر در تکریم و آثار وجود تکریم تشکیل شده است، گفت: بخش اول شامل مواردی چون اکتفا به سود اقل، تولید و عرضه با حداقل هزینه و با کیفیت مطلوب، رعایت اخلاق اسلامی مشتری‌پذیری از سوی عرضه‌کنندگان و بخش دوم شامل مواردی چون کاهش یا افزایش شکایت، افرایش یا کاهش برپایی ملکات اخلاقی و متعالی، احساس کرامت و افزایش یا کاهش وفاداری است.
آسان بودن شکل گیری مبادلات از نشانه های بازار اسلامی است
حجت الاسلام محمد جمال خلیلیان در ادامه این نشسیت علمی به ارائه مقاله خود با عنوان شاخص‌های بازار اسلامی پرداخت و گفت: جهت تدوین الگوی اسلامی، ایرانی پیشرفت یکی از مباحث مهم، استخراج شاخص‌های پیشرفت در این الگوست.
وی با تاکید بر اینکه، نهادها می‌توانند نقشی اساسی در پیشرفت جامعه ایفا نمایند، ادامه داد: یکی از نهادهای مهم جامعه اسلامی، بازار می‌باشد که از ویژگی‌های آن آسان بودن مبادلات است.
وی اظهار داشت: می توان تسهیل مبادلات را یکی از شاخص‌های بازار اسلامی قلمداد کرد و به این معنا که هر چه مبادلات در بازارها سهل‌تر وآسان‌تر انجام شود، آن بازار به بازار اسلامی نزدیک‌تر است.
این محقق علوم انسانی، گفت: تسهیل مبادله زمانی اتفاق می‌افتد که حداقل یکی از معیارهای سه‌گانه افزایش سرعت، کاهش هزینه و کاهش درج نااطمینانی وجود داشته باشد.
وی در ادامه به بیان معیارهای کیفی در میزان وجود مبادلات آسان پرداخت و گفت: رضایت فروشنده و مشتری، نظارت بر بازار، شفافیت بازار، مناسب بودن مکان مبادله، آگاهی و پایبندی به احکام مبادلات، آگاهی و پایبندی به آداب واخاق اسلامی، آگاهی و پایبندی به قوانین و مقررات مربوط به معاملات از جمله عوامل تاثیر گذار است.
اسلام به دنبال ایجاد بازاری است که همه عوامل در آن شفاف عمل کنند
حجت الاسلام سید محمد کاظم رجایی، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه این نشست علمی به ارائه مقاله علمی پرداخت و گفت: شفافیت عبارت است از جریان به موقع قابل اتکای اطلاعات اقتصادی، اجتماعی سیاسی که در دسترس همه باشد.
وی اظهار داشت: نگاه جامع وکلی به احکام و قوانین مربوط به مبادلات نشان می‌دهد که اسلام به دنبال ایجاد بازاری است که همه عوامل در آن شفاف عمل کنند و ابهامی نسبت به هیچ یک از عناصر تأثیر گذار در قیمت وجود نداشته باشد.
وی در تشریح بازار اسلامی گفت: بازاری که در آن مجموعه اطلاعات در زمینه‌های گوناگون همچون ملکیت، قیمت‌گذاری، نوع کالا، مقدار کالا، طرفین قرارداد، تدوین دقیق قرارداد، ابزار سنجش، مقررات و شروط کاملاً شفاف باشد.
این پژوهشگر علوم اسلامی، اظهار داشت: بر طبق آموزه های اسلامی، طرفین مبادله باید ضمن داشتن صلاحیت‌های قانونی برای مبادله، اطلاعات لازم نسبت به احکام شرعی معاملات و قوانین و مقررات نیز داشته باشند، زیرا اطلاعات نسبت به احکام شرعی و رعایت مقررات شرع موجب می‌شود فضایی مناسب برای مبادلات فراهم و کارآیی بازار افزایش یابد.
وی گفت: با تأکید شرع بر رعایت اخلاق و مشخصه‌های نهاد بازار اسلامی، ساختار آن به گونه‌ای ترتیب یافته است که ابهام در معاملات، پنهان‌سازی و فریب در ساز و کار آن معنا و مفهومی ندارد.
این محقق علوم انسانی، با اشاره به اینکه جهالت منتهی به نزاع در عرف فقه غرر نامیده شده و می‌تواند موجب بطلان معامله شود، ادامه داد: اخلاقیات شرع، اطلاع اهل بازار نسبت به آن و مکانیسم اطلاع رسانی و پیام رسانی در بازار اسلامی به گونه ای است که شفافیت را نتیجه می‌دهد.
وی اظهار داشت: نهادینه شدن مدل نظارت در تمدن اسلامی به واسطه حضور علمای دین در بازار و ایجاد حوزه‌های علمیه و مساجد در مرکز بازارهای اسلامی، همواره از آن بازاری با درجه بالا از اطلاعات نسبت به احکام شرعی، مورد اعتمادد و بهره‌مند از فاکتورهای لازم در شفاف عمل کردن و کارآ ساخته است.
این نشست علمی در وعده صبح با ارائه مقالات علمی در شاخص های مفهومی و روش شناسی، شاخص های سیاسی و شاخص های اقتصادی پیگیری شد. /909/ز502/ع