تولید علم به ویژه علوم انسانی از لوازم اساسی تمدن سازی است

حجت الاسلام علی اصغر نصرتی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: پژوهش فرایندی است که طی آن محقق به حقیقت دست پیدا می کند و موضوع این حقیقت، انسان، طبیعت یا امور ماورایی است.

وی اظهار داشت: ما انسان ها به دنبال حقیقت هستیم و همواره به دنبال راه حلی برای مسائل نامکشوف یا سوالات بی پاسخ خود می‌گردیم، اگر رهیافتی عمیق به جواب داشته باشیم آن را پژوهش می‌نامیم.

محقق حوزه علمیه قم با تاکید بر طبع حقیقت جوی انسان ادامه داد: بسط و تبیین حقایق دینی در هر زمان و دورانی دغدغه انسان بوده است و عطش انسان به کشف حقایق در دنیای امروز بیش از پیش شده است.

وی توسعه فضای کشف مسائل و نیاز انسان به دانستن حقایق امور در دوران معاصر را دلیل نیاز بیشتر به پژوهش دینی عنوان کرد و ادامه داد: ابهامات بشر امروز بیشتر شده است و به موازت آن سوالات و شبهات فراوان‌تری در عرصه دین پژوهشی پدیدار شده است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار داشت: اگر بخواهیم نظام اولویت بندی را در پژوهش لحاظ کنیم، تبیین نظام هستی، مسائل مابین انسان و جامعه، شناخت مسائل مبتلا به انسان در جامعه، راه های تمدن سازی اسلامی از اولویت های پژوهش دینی است و پژوهشگران مسلمان باید در انداختن طرحی نو در جامعه، نظام اسلامی و تمدن دینی و سامان یافتن جامعه تحت دستورات دینی و تدوین راه های سعادتمندی بشریت بکوشند.

وی در ادامه به موانع و آسیب های پیش روی پژوهش دینی پرداخت و اظهار داشت: امروز شاید بتوان گفت عمده خلاء و چالش ما در تحقیق، چالش راهبردی است به این معنا که هنوز مشخص نکرده ایم راهبرد ما ترجمه ای، اقتباسی یا تاسیسی است.

محقق علوم اسلامی، با اشاره به تحول حوزه های علمیه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ادامه داد: امروز بعد از سی سال که از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد هنوز پژوهش دینی ما بومی نشده است و نتوانسته ایم مدل پژوهشی مطلوب را تدوین کنیم.

وی ادامه داد: خلاء روشی، دیگر آسیب پیش روی تحقیق ما است و هنوز روشی که دو ساحت کارآمدی و حجیت آفرینی را تامین کند مدون نکرده‌ایم.

حجت الاسلام نصرتی در بیان راه کارهای حل آسیب‌های پژوهشی اظها ر داشت: ترجمه، اقتباس و تقلیید در شان پژوهش دینی نیست، در نتیجه باید راهبرد تولید دانش مد نظر قرار گیرد و برای ساختن تمدنی بر اساس اسلام، این راهبرد بومی سازی شود.

این محقق علوم اسلامی با تاکید بر اینکه باید روش پژوهشی متناسب با جهان بینی اسلامی باشد، افزود: امروز معمولا از روش های پوزیتیویستی که در غرب حاکم است و مطابق با نوع تفکر غربی است در پژوهش های ما استفاده می‌شود.

وی گفت: روش‌های پزوتویستی در علوم اسلامی ناکارآمد است و نسبت به مفاهیم اسلامی بیگانه محسوب می‌شود. در حوزه علوم اسلامی باید روش هایی انتخاب شوند که حجیت و کارآمدی به همراه داشته باشد از این رو شایسته است در جهت تدوین روش پژوهش دینی، تحقیقاتی انجام شود.

وی با تاکید بر اینکه باید تولید کننده دانش باشیم و نه مصرف کننده علوم غربی ادامه داد: از لوازم اساسی تمدن سازی، تولید علم و در راس آن تولید علوم انسانی است./909/ت302/ع