موزه محرم تبریز میزبان سوگواران و عزاداران حسینی است
خبرگزاری رسا ـ همزمان با ایام سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) موزه محرم تبریز این روزها میزبان سوگواران و عزادارانی از سراسر کشور است.
به گزارش خبرگزاری رسا از تبریز به نقل از سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، تراب محمدی، رییس شورای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی آذربایجان شرقی در فهرست آثار ملی اظهار داشت: 10 علم و توغ از روستاهای مختلف استان در موزه محرم نگهداری می شود که نوع و مراسم مربوط به آنها، نشانگر گوناگونی و تنوع آیین عزاداری در آذربایجان شرقی است.
وی افزود: قدمت هیچ یک از علم های موجود در موزه محرم کمتر از 50 سال نیست و قدیمی ترین علم موجود در این موزه که از محله بازار اهر به اینجا منتقل شده مربوط به سال 1243 هجری قمری است.
وی گفت: علم دستمالی متعلق به روستای اسفنجان اسکو، توغ عزاداری روستای خشکناب هریس، توغ عزاداری روستای تازه کند هریس، علم عزاداری روستای لیوارجان جلفا و دو علم موسوم به حضرت عباس روستاهای زاویه و سیه سران شهرستان جلفا تعدادی از توغ وعلم های این موزه را تشکیل می دهند.
محمدی افزود: علامت عزاداری (بایراق) روستای آرباطان هریس، علامت عزاداری موسوم به حجله قاسم هشترود، علامت عزاداری مراغه و توغ شهر بخشایش شهرستان هریس دیگر توغ وعلم های نگهداری شده در موزه محرم هستند.
وی با اشاره به ویژگی خاص علم های آذربایجان شرقی گفت: علم های این منطقه با پارچه های رنگی کلاغه ای، شال و روسری آذین بندی شده و از دیرباز در تزئین این علم های عزاداری کمتر از پارچه های مشکی استفاده می شده است.
رییس شورای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی آذربایجان شرقی در فهرست آثار ملی اظهارکرد: این پارچه ها معمولا به صورت نذورات مردمی بوده که به روی علم ها بسته می شد و در صورت زیاد بودن پارچه ها، هیات امنای آن محله یا مسجد پارچه ها را گشوده وبرای انجام مراسم مذهبی تکیه یا مسجد به فروش می رساندند.
محمدی خاطرنشان کرد: زمان آذین بندی علم ها در نقاط مختلف آذربایجان شرقی متفاوت است اما معمولا این مراسم از پنجم ماه محرم یا شب تاسوعا انجام می شود و علم واچینی نیز بعد از 28 ماه صفر صورت می گیرد.
وی یادآور شد: علم های بنامی درشهرستانهای مراغه، عجب شیر، بناب، هریس، جلفا، اسکو و آذرشهر وجود دارد که هر ساله در ماه محرم به ویژه روز عاشورا مقابل هیات های مذهبی گردانیده می شوند.
محمدی اظهارکرد: علاوه بر شهرستان ها، سیزده محله قدیمی تبریز علم های معروفی دارند که هیات های مذهبی و علم ها به نام همان محله نامگذاری شده اند که یکی از معروفترین علم های استان علم محله امیرخیزی تبریز است.
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به تاریخچه استفاده از علم و توغ در مراسم مذهبی گفت: نخستین علم ها از چوب درخت سرو که نماد استقامت و پایداری است ساخته شده بودند و با توجه به اینکه علم را نمادی از حضرت ابوالفضل(ع) می دانند، اغلب آنها به این نام منسوب هستند.
محمدی یادآور شد: توغ نیز از زمان سلجوقیان در جنگ ها به دست فرماندهان حمل می شده که از زمان صفویه با رسمی شدن مذهب تشیع درایران، به عنوان یک نماد وارد مراسم عزاداری محرم شد.
وی گفت: توغ واژه ای ترکی و به معنای بیرق است که از یک تیغه به نام سرتوغ و زبانه فولادی بلندی تشکیل شده که روی صندوقچه فلزی کوچک ضریح مانندی بر پایه چوب یا فلز به شکل چلیپا استوار می شود.
وی افزود: توغ دارای تیغه گلابی شکل یا سرو مانندی است که روی آن آیات قرآنی و جملات دعایی به خصوص آیه 'انا فتحنا' حکاکی شده و در مراسم توغ گردانی مانند محله پاسکوویچ آذرشهر در صبحگاه تاسوعا گرداندی می شود.
محمدی همچنین مراسم ماه محرم را نماد ایستادگی دانست و یادآورشد: در موزه محرم بخشی از نماد و نشانه های نمادین مراسم و آئین های ماه محرم در اقصی نقاط آذربایجان شرقی به نمایش گذاشته شده است.
وی خاطرنشان کرد: خانه صحتی که از سوی این خانواده جهت ایجاد موزه محرم در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفته 409 متر مربع مساحت دارد و در سه طبقه ساخته شده است و در زمان حیات مرحوم دکتر ابوالقاسم صحتی و اوایل دوره پهلوی در ماه محرم به عنوان حسینیه مورد استفاده هیات عزاداری محله راسته کوچه قرار می گرفت.
این خانه در تاریخ 1378 تحت شماره 2336 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و متعاقب آن عملیات مرمت و استحکام بخشی بنا به اجرا درآمده و پس از تجهیزدر سال 1387 به عنوان موزه مردم شناسی محرم مورد استفاده قرار گرفته است. /935/د102/ص
ارسال نظرات