حجت الاسلام و المسلمین جعفریان:
نگاه موجود به علوم انسانی کمی است نه کیفی
خبرگزاری رسا ـ حجت الاسلام و المسلمین جعفریان اظهار داشت: در علوم انسانی وضعیت ما نسبت به سه دهه قبل خیلی تغییر نکرده و خلاقیت و پیشرفت ما خیلی مشهود نیست؛ و این بدین معنا است که هزینه کرده‌ایم و به تعداد افزودیم؛ ولی از نظر کیفیت نتوانسته‌ایم پیشرفت کنیم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام و المسلمین رسول جعفریان، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی، صبح امروز در مراسم رونمایی از کتب منتشر شده اش که از سوی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و اسناد آستان قدس رضوی به مناسبت هفته پژوهش که در بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد، گفت: سال‌ها است که هفته‌های پژوهش برگزار می‌شود و در این ایام جلساتی و همایش‌هایی در باره موانع و مشکلات و راه حل‌های پژوهشی بحث می‌شود، آن چیزی که مسجل می‌شود این است که امروز در زمینه پژوهش موفقیت‌هایی اصل شده و نگاه‌ها به مقوله پژوهش در سه دهه اخیر تغییر کرده و هم امکانات نیز بهتر شده است.
وی با بیان این که سرمایه‌گذاری در امر پژوهش روند رو به رشدی داشته است، تصریح کرد: توسعه دانشگاه‌ها و رشته‌های آموزشی، کارشناسی ارشد و دکتری و سخت‌گیری به استادان برای تولید مقاله های پژوهشی و نوشتن کتاب و منوط‌کردن پیشرفت آن‌ها به ارائه کارهای پژوهشی باعث شده که امروز در امر تولید علم جایگاه‌های بالاتری را کسب کنیم، اما لازم است که راه های سوء استفاده از موقعیت ها برای ارتقای رتبه دانشگاهی مسدود شوند تا فاصله ما با دنیا در زمینه‌های کارهای پژوهشی کاهش یابد.
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی ادامه داد: امروز فاصله پژوهشی ما با دنیا زیاد است و ما نتوانسته‌ایم این فاصله را کم کنیم، چون آن‌ها در حال تغییر هستند و با ما تفاوت‌هایی دارند که خیلی مهم است، و این باعث شده از برخی از حوزه‌های پژوهشی محروم شویم.
وی خاطرنشان کرد: امروز ما در منطقه موقعیت متوسطی از نظر پژوهشی داریم، نه خیلی پیشرفته هستیم و نه عقب مانده؛ ولی کشور ایران به نسبت سایر کشورهای منطقه توانسته است از حالت ضعیف به حالت متوسط دست یابد.
حجت الاسلام و المسلمین جعفریان با یادآوری این که بیشتر این پیشرفت‌ها در علوم فنی است و ما در حوزه‌هایی که جنبه تکنیک و تمدنی دارد ادامه دهنده راه غربی‌ها هستیم، اذعان داشت: نکته قابل توجه این است که پیشرفت‌های ما در حوزه های علوم انسانی و علم اجتماعی نبوده است، از این رو ما در این زمینه ها عقب مانده هستیم. بهترین فارغ التحصیلان ما به کشورهای غربی می روند و خیلی کم به ایران بر می‌گردند.
وی در ادامه تشریح کرد: در علوم انسانی وضعیت ما نسبت به سه دهه قبل خیلی تغییر نکرده و خلاقیت و پیشرفت ما خیلی مشهود نیست؛ و این بدین معنا است که هزینه کرده ایم و به تعداد افزودیم ولی از نظر کیفیت نتوانسته ایم پیشرفت کنیم. در حوزه های مختلف همانند اقتصاد، تاریخ و حتی فقه هیچ پیشرفتی نداریم، زیرا بیشتر کار ما در خصوص جمع نصوص بوده است.
این پژوهشگر حوزوی اظهار داشت: امروز موانع عمده ای در کار پژوهش وجود دارد که از طریق جنبه های ذهنی و معرفتی باید بررسی شود؛ بحث های مربوط به پژوهش، به دو بخش تقسیم می شود، نخست بخش‌های اجرایی همانند برگزاری جشنواره ها و امکانات و بخش‌های اجرایی همانند اصلاح امور کتابخانه، آزاد‌کردن دسترسی به اطلاعات بیشتر، بردن اطلاعات به خانه‌های مردم، ساماندهی کتابخانه ها و سیستم کتابخانه ای که سر و سامان متمرکز ندارد و تدوین استراتژی ندارد.
وی افزود: امروز ما به لحاظ دسترسی اطلاعات برنامه ای مناسب نداریم، از این رو باید قوی‌ترین نیروها ما در بخش کتابخانه‌ها باشند، اما در این زمینه تهی هستیم و افراد با تجربه‌ای که در گذشته بودند از سیستم جدید بی‌اطلاع هستند و فقط می‌توانیم خواهش کنیم سریع‌تر کارها را انجام دهند و اطلاعات را در دسترس مردم بگذارند.
حجت الاسلام و المسلمین جعفریان با بیان این که امروز مشکلات ذهنی مربوط به علوم انسانی در حوزه پژوهش و بخشی به تحقیقات در حوزه تمدنی و اندکی هم به بخش های خالص علمی و پژوهش هایی که جنبه تحقیقاتی و علمی دارد، مربوط می شود، عنوان داشت: ما باید بر روی روش تحقیق سرمایه گذاری کنیم؛ سرمایه‌گذاری در روش تحقیق به گونه‌ای است که فرزندان ما بسیار فقیر اند و هیچ گونه تجربه ای در این زمینه ها ندارند، لذا باید معاونت های پژوهشی با معاونت های آموزشی تلفیق شوند و دوره های کارشناسی ارشد و دکتری فشرده شده تدوین شود تا فشار زیادی به دانشجو وارد می شود.
وی ابراز داشت: ما به هیچ وجه روش کار کردن صحیح را آموزش نمی دهیم و حجم کار گسترده که در دانشگاه ها وجود دارد باعث شده که پژوهش به مراتب وضعیتش ضعیف تر شود و یک استاد 15 تا بیست پایان نامه دارد در حالی که در دانشگاه پرینستون برای 6000 دانشجو 2500 عضو هیئت علمی وجود دارد.
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی نیز گفت: 65 درصد دانشجویان علوم انسانی در رشته های غیر مفید (من در آوردی) و ساختگی درس می خوانند و موسسه های پژوهشی در کشور به جای کار پژوهشی کار جمع آوری انجام می دهند، در حالی که پژوهش باید از درون دانشگاه ها و از لسان جوان دانشجو که خلاقیت و نو آوری دارند، تجلی کند.
وی بر بحث حریت فکری و آزاد گذاشتن فکر پژوهشگر تأکید کرد و بیان داشت: در بحث آزاد گذاشتن فکر متفکر و پژوهشگر معمولا یک سری پیش فرض هایی برای آن شخص در نظر گرفته می شود و آن ها متفکر را در مسیر هایی قرار می دهد که به نتیجه دلخواه ما برسد. در بسیاری از حوزه‌ها، ما ذهن شخص را می بندیم و این ناشی از اشتباهات زیاد ما است، زیرا بسیاری از حرف هایی که در گذشته ضد دین بود، امروز مبنای فکر ما شده است.
این پژوهشگر حوزوی در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: امروز گفته می شود که علوم انسانی، اسلامی شوند، اما حدود آن مشخص نمی شود، لذا ما به لحاظ علمی، باید شرف علم را نگه داریم و حداقل در مراکز علمی حریت را حفظ کنیم و اجازه بدهیم که همه حرف هایشان را بزنند. متأسفانه در جامعه ما وقتی حرفی بیرون می آید آن را به حزب، باند و مسایل سیاسی مربوط می کنند و تحمل ما برای حرف هایی که اندکی متفاوت است خیلی محدود است.
گفتنی است، در پایان این مراسم کتاب ها و محصولات علمی پژوهشی حجت الاسلام و المسلمین رسول جعفریان از سوی مسوؤلان آستان قدس رضوی رونمایی شد./968/پ201/س
ارسال نظرات