انس با روایات و مباحثه آن باید جزو برنامه هفتگی طلاب باشد
وی در ادامه افزود: اگر مدت زندگی این شخصیت را از زمان امیر المومنین(ع) تا پایان غیبت صغری یک رشته پیوسته در نظر بگیریم، این رشته پیوسته بیانگر حقیقت وجود حضرات معصومین(ع) و شخصیت اجتماعی – سیاسی این بزرگواران است. بر اساس این نگاه، مواضع این بزرگان و نوع برخوردشان، هم‌معنا و در راستای یک هدف و جهت خواهد بود و فراز و نشیب ها به شرایط و مختصات و مقتضیات هر زمان برمی‌گردد.
حجت الاسلام عمومی در ادامه اظهار داشت: دوران امام کاظم(ع) با چهار خلیفه عباسی همزمان است، این چها خلیفه از جهتی جزء سفاک‌ترین و ظالم‌ترین خلفای عباسی هستند و از طرف دیگر هم دارای یک ظاهر فریبنده و نیت عوام فریبی بالایی هستند.
وی تصریح کرد: اما نکته مهمی که باید به طور جدی به آن توجه کرد حرکت سیاسی حضرت موسی بن جعفر(ع) است به گونه ای که با وجود فضای اختناق شدید و به علاوه کاهش حوادث متفرقه و تهدید کننده حکومت عباسیان و این مطلب که طبیعتا مراقبتشان نسبت به اهل بیت بیشتر شده، اما امام کاظم(ع) می توانند یک شبکه عظیمی از شیعیان را تشکیل دهند که بنا بر بعضی نقل ها این شبکه در نقاط مختلف آسیا و حتی تا چین هم گسترش پیدا می کند.
این استاد حوزه علمیه در ادامه ابراز داشت: ایشان در نقاط مختلف توانستند بین شیعیان ارتباط برقرار کنند و این حکایت از یک حرکت جدی و هدف‌دار در طول مدت امامت آن حضرت می کند و در مورد تقیه نکته ای که قابل توجه است و برخی بزرگان بر آن تاکید دارند و از جمله آیت الله بهجت نیز می فرمودند: اگر نبود آن درایت و آن حکمت عجیبی که حضرات معصومین(ع) در رعایت تقیه به کار می بردند و به شیعیان توصیه می کردند، شیعه همان زمان مضمحل شده و ازبین رفته بود.
وی همچنین اضافه کرد: هنر ائمه(ع) این بود در کنار بیان کردن معارف حق، خود آن بزرگان به شدت تقیه را رعایت می کردند و اطرافیان را نیز توصیه به تقیه می کردند و همین رعایت تقیه باعث شد آن عده قلیل شیعیانی که در صدر اسلام وجود داشت الان به میلیون ها نفر برسند و این نکته قابل توجهی برای مطالعه کنندگان سیره ائمه است.
حجت الاسلام عمومی درباره شخصیت اخلاقی امام موسی الکاظم(ع) گفت: به اعتراف دوست و دشمن عبادات ایشان همه را تحت تاثیر قرار می‌داد حتی در برخی موارد که بعضی طمع در آن حضرت داشتند، تحت تاثیر شخصیت عبادی و اخلاقی آن حضرت منقلب می شدند.
وی همچنین خاطر نشان کرد: از دیگر ویژگی های اخلاقی حضرت سعه صدر، حلم و کظم غیظ بسیار ایشان است، از این رو به ایشان لقب کاظم داده‌اند و در تاریخ ذکر شده که برخی به ایشان جسارت کرده‌اند اما حضرت با بزرگواری و سعه صدر برخورد کرده‌اند.
استاد حوزه علمیه تصریح کرد: از جهت علمی کمال و منزلت حضرت بسیار رفیع است، به طوری‌که لقب عالم به حضرت داده شد و این در حالی است که وقتی امام صادق(ع) از دنیا رفتند شاگردان فراوانی را پرورش داده بودند و بعضی از آنها دارای سن بالایی بودند اما به لحاظ علمی امام هفتم که جوانی 20 ساله بودند به حدی رسیده بودند که لقب عالم را به ایشان می‌دهند.
وی همچنین در مورد لقب باب الحوائج اظهار داشت: لقب باب الحوائج که بین مردم معروف است لقبی است که پس از شهادت حضرت در بین دوستداران آن حضرت شهرت پیدا کرد و بیشتر جنبه تجربی دارد یعنی محبان و شیعیان و کسانی که دست به دامن حضرت هستند به نتایج زیادی در برآورده شدن حاجات از آن حضرت رسیدند و بزرگان می گویند این لقب باب الحوائج که در مورد برخی شخصیت های دیگر نیز معروف شده است می توان به خاطر این باشد، این بزرگواران به طور ویژه ای تحت فشارها و موقعیت های خاص قرار گرفته اند و در واقع حاجات خودشان را در راه خدا قربانی کرده اند و به همین علت خدای متعال یک برجستگی و عنایت ویژه ای به این بزرگواران داد تا بتوانند به گونه ی ویژه مشکلات و حوائج مردم را برطرف کنند.
حجت الاسلام عومی در ادامه حدیثی از امام موسی کاظم(ع) را نقل کرده و گفت: امام موسی کاظم(ع) می فرمایند« اتقوا الله و قل الحق و ان کان فیه هلاکک و ان فیه نجاتک و دع الباطل و ان کان فیه نجاتک و ان فیه هلاکک » از خدا پروا داشته باش و تقوا پیشه کن و سخن حق بگو ولو آنکه به صورت ظاهر آسیب ببینی و هلاک تو در آن باشد، ولی نجات تو در آن است و از آن دست بر ندار و سخن باطل را رها کن و از آن دوری کن ولو اینکه به حسب ظاهر در آن نجات تو باشد اگر چه ظاهر زیبنده ای داشته باشد ولی در باطن زیانبار است و تو را هلاک خواهد کرد.
وی همچنین به دیگر القاب حضرت اشاره کرده و اظهار داشت: برای ایشان کنیه‌ها و القاب دیگری هم مطرح شده است، لقب«العالم» به جهت برجستگی وجود شریف حضرت در جهات مختلف علمی، صفت«الکاظم» به جهت کظم غیظ فراوان آن حضرت، لقب«الصابر» به جهت صبر عجیبی که نشان دادند، «العبد الصالح» که در زیارات هم به آن اشاره شده و باید گفت برخی از کنیه های حضرت به جهت رعایت تقیه بوده است.
حجت الاسلام عمومی افزود:«الزاهر» به خاطر درخشش صفات درونی حضرت،«السید» به خاطر سیادتی که حضرت در بین امت شیعه داشتند،«الوفی» از آن جهت که حضرت باوفاترین شخص در دوران خودشان بودند،«الامین» به جهت شدت عنایتی که مسأله امانت‌داری داشتن و«ذوالنفس الزکیه» به جهت تذکیه‌ای که حضرت داشتند و در بین کنیه ابوالحسن اول کنیه ایشان است و اگر در منابع روایی ابوالحسن به صورت مطلق به کار رود یا ابوالحسن اول شود این حضرت مقصود است.
وی اضافه کرد: مطلب دیگر این که این امام‌زاده ها همه، فرزند مستقیم ایشان نیستند بلکه برخی با چند واسطه به آن حضرت می رسند و از نوادگان حضرت شمرده می شوند به علاوه اینکه از جهت اسناد هم باید به اعتبار و سلسه سندی که امام زادگان دارند نیز توجه کرد، با توجه به این مسائل همه این مطالب قابل توجیه است.
حجت الاسلام عمومی در پایان ابراز داشت: چیزی که همه ما نیازمندیم و حوزه های علمیه هم باید پیشتاز باشند لزوم انس بیشتر با معارف و شیوه بزرگان مخصوصا امام موسی کاظم(ع) است. روایتی که از آن حضرت به وسیله هشام به ما رسیده در بحث عقل از روایات بسیار درخشان و نورانی حضرت است و به همه طلاب و بزرگان حوزوی توصیه برادرانه می شود، انس با روایات و مباحثه و درس دادن آنها باید به عنوان برنامه هفتگی قرار گیرد و باید این را بدانیم هر برکتی در طلبگی است به سبب این معارف نورانی است و هر چه بیشتر مانوس باشیم توفیق عمل ما بیشتر خواهد شد./908/ت302/ن