ابعاد سیاسی زندگانی امام جواد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه«ابعاد سیاسی زندگانی امام جواد (ع) » نگارش معصومه عیوضی، طلبه جامعة الزهرا (س) قم برای اخذ مدرک سطح 2 نوشته شده است.

بر اساس این گزارش، نویسنده این پایان‌نامه ابعاد سیاسی زندگانی امام جواد(ع) و فعالیت‌های آن حضرت را مورد بررسی قرار داده است.

چکیده راهنما
پایان نامه ابعاد سیاسی زندگانی امام جواد (ع) در هشت فصل نوشته شده است که فصل اول به ابعاد مختلف زندگی ائمه(ع)، فصل دوم، تاریخچه مختصری از زندگی امام جواد(ع)، فصل سوم با عنوان سیاستمدار بودن امامان(ع) به معنای سیاست مثبت و منفی پرداخته است.

فصل چهارم تحقیق شبهات وارده درباره امامت امام جواد(ع) را مطرح کرده است، در فصل پنجم زندگی سیاسی امام رضا(ع) و تأثیر ائمه بر زندگی مردم بررسی شده است، فصل ششم برخوردهای سیاسی امام با خلفای عصر خود در دو عصر مأمون و معتصم بررسی شده است و فصل هفتم به فعالیت‌های امام جواد(ع) و فصل هشتم به شهادت آن حضرت اختصاص یافته است.

چکیده تمام نما
پایان‌نامه مذکور به جهت بررسی ابعاد سیاسی زندگانی امام جواد(ع) در هشت فصل تنظیم شده است. نگارنده در فصل اول زندگی ائمه(ع) را دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی، تربیتی و اقتصادی می‌داند زیرا امام امور جامعه‌ی اسلامی را به دست دارد.

در فصل دوم تاریخ ولادت حضرت(ع) را دهم رجب ذکر کرده و فضایل پدر و مادر آن حضرت را برمی‌شمرد. از بین فضایل اخلاقی امام جواد(ع) به بخشندگی، پرهیزکاری، علم و بلاغت اشاره کرده و در بیان کرامات ایشان به نقل دو داستان بسنده می‌کند.

در فصل سوم با بررسی معانی مختلف سیاست، از جمله تدبیر، مصلحت و دوراندیشی، تفسیر کردن سیاست به روان‌شناسی فردی و اجتماعی را تعریفی جامع می‌داند. سپس مبارزات علمی اعتقادی ائمه(ع) را بخشی از فعالیت‌های ایشان دانسته به مبارزات سیاسی آنان که با هدف تشکیل حکومت اسلامی انجام شده، اشاره می‌کند. آن‌گاه سیاست منفی را که همان فریب است، ویژگی رهبری منحط می‌داند و سیاست مثبت را به معنای «فراست و تدبیر به منظور اداره‌ی امور امت به بهترین وجه برای تحقق آرمان-های انسان و اسلام بیان می‌کند که ویژگی امامت راستین است.

در فصل چهارم امامت را به معنای جانشینی پیامبر(ص) در نگهداری دین و حفظ حوزه مسلمین می‌داند که به این ترتیب رهبری و راهنمایی مردم در تمام امور دینی و دنیایی بر عهده امام است. سپس دلیل به وجود آمدن شبهه امامت امام(ع) را کمی سنّ آن حضرت می‌داند که باعث شد برخی از شیعیان به امامت برادر امام رضا(ع) قائل شوند و عده دیگر که واقفیه نام دارند، حتی امامت امام رضا(ع) را نیز منکر شوند.

آنگاه با استناد بر آیات و روایاتی که به پیامبری حضرت یحیی و عیسی(ع) در سنّ کودکی اشاره می‌کند، شبهه کم سن بودن حضرت را رد می‌کند، در ادامه پس از بررسی مختصر دوران سیاسی زندگی امام رضا(ع)، به طور کلی دوران تأثیر ائمه(ع) را به سه دوره تقسیم می‌کند.

در دوره‌ نخست، امامان مسؤول حفظ امت از انحرافات، و نگه‌داری اسلام به عنوان شریعتی جاودان بودند که چهار امام همام را شامل می‌شود. در مرحله‌ی دوم امام باقر، امام صادق و امام کاظم(ع) سعی در ارائه بهترین برنامه اسلامی و متمایز کردن شیعه از سایر فرق داشتند. در مرحله سوم که امام رضا(ع) و سه امام بعد را شامل می‌شود، شیعه شناخته ‌شده‌ترین و با نفوذترین گروه بود و امامان به شدت مورد توجّه افکار عمومی بودند. همین امر باعث شد حاکمان، ائمه را به دربار بکشانند و در نهایت از سر راه خود بردارند.

در فصل ششم پس از بررسی رفتار مأمون با امام جواد(ع) که آن حضرت را به بغداد فراخواند و دخترش را به ازدواج ایشان درآورد؛ بازگشت امام را به مدینه به معنای روگردانی آن حضرت از حکومت مأمون می‌داند. همچنین نصب وکلا و ارتباط گسترده با آنان که مانع تجزیه نیروهای شیعه می‌شد را، از مبارزات آن حضرت می‌شمرد.

امام در عصر معتصم نیز به بغداد فراخوانده شد تا تأیید کننده دربار باشد امّا آن حضرت با تصریح و کنایه آنان را از خود طرد می‌کرد. در فصل هفتم فعالیت‌های امام را در سه بُعد بررسی کرده است «در بعد فرهنگی، عبادت، زهد و بخشندگی ایشان مانند اجداد طاهرینش بود و شاگردان بزرگی در زمینه فقه، حدیث، کلام و معارف ترتیب کرد»، « در بعد اجتماعی برخلاف میل ستمکاران موانعی بر سر راه آنان ایجاد می‌کرد»، «در بعد سیاسی چون شرایط برای خروج و مبارزه مسلحانه مناسب نبود، فقط به ایجاد سدّ راهی در برابر ستمکاران بسنده می‌کرد».

در فصل هشتم به جریان مسمومیت آن حضرت به دست همسرش ام‌فضل و معتصم اشاره می‌کند که سبب به شهادت رسیدن ایشان شد. آن حضرت در قبرستان قریش شهر کاظمیه در کنار جدّ بزرگوارش آرمیده است.

پایان نامه«ابعاد سیاسی زندگانی امام جواد (ع) » به نگارش معصومه عیوضی و با داوری جعفر مقصود برای اخذ مدرک سطح دو حوزه علمیه خواهران قم در سال 1378 دفاع شده است./905/پ202/ن