عوامل تزلزل نظام خانواده بررسی شد

 به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، جلسه پنجاه و هشتم از سلسله نشست‌های تخصصی حوزه با عنوان گفتمان عقاید و اندیشه‌ها با موضوع بررسی تزلزل نظام خانواده با سخنرانی حجت الاسلام محمد رضا ایزدپور، استاد حوزه و دانشگاه در سالن اجتماعات مدرسه فیضیه قم برگزار شد.

 حجت الاسلام ایزدپور در ابتدای سخنرانی خود این مطلب را بسیار با اهمیت دانست و گفت: بحث بررسی تزلزل خانواده موضوعی بس مهم و دارای مطالب متفاوتی است تا جایی که نمی‌توان بررسی این موضوع را در یک جلسه به اتمام رساند، به همین خاطر مطالبی که در ادامه می‌آید تنها به صورت فهرست‌وار ذکر می‌شود و با توجه به گستردگی مطالب نمی‌توان مباحث را به صورت کامل مطرح کرد.

 وی در ادامه افزود: با مروری کوتاه بر منابع دین در می‌یابیم که بنیان خانواده اهمیت والایی دارد و تربیت انسان، رشد مادی و معنوی او تنها در بستر خانواده صورت می‌گیرد، البته خانواده‌ای مورد نظر است که از سلامت رفتاری مناسب برخوردار باشد.

 این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: امیدوارم این دغدغه روزی در همه جامعه نهادینه شده و به حدی رسد که باور همگان این شود اگر خانواده اصلاح و به شکل صحیح به نظام خانواده رسیدگی شود، این کار به صلاح همه بشر خواهد بود و تنها با فرض این مسأله انسان سالم از بطن خانواده خارج خواهد شد.

 وی در تعریف کلمه تزلزل ابراز داشت: هنگامی که کلمه تزلزل در نظام خانواده به کار برده می‌شود با اینکه مفهوم گسترده‌ای را در بر دارد اما تا زمانی که عوامل تزلزل بررسی نشده و همچنین علل تهدید کننده خانواده‌ها مورد کنکاش قرار نگرفته است نمی‌توان مفهوم تزلزل را به طور کامل روشن کرد.

 این کارشناس مسائل خانوادگی تصریح کرد: عوامل تهدید و تزلزل خانواده‌ها‌ از پنج زاویه قابل تنظیم بندی است که این پنج عنوان متشکل از عوامل برونی، درونی، مشترک بین زنان و مردان، مختص مردان و عوامل مختص زنان است.

 وی عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین علل که نظام خانواده را رو به تزلزل می‌گذارد «عبور از سنت‌ها به سمت تکنولوزی» است که سهم بسیار بالایی در این زمینه دارد، یعنی جریان تهاجم امواجی که در قالب تلقن همراه یا اینترنت و دیگر وسایل ارتباط جمعی، امروزه پا به عرصه زندگی‌ها گذاشته‌اند، خانواده را تحت تاثیر قرار داده و این مسأله در کنار فقدان باورهای صحیح در خانواده‌ها از یک سو و وسوسه شیاطین از سوی دیگر زمینه ساز استفاده از ابعاد منفی این ابزارها می‌شود.

 حجت الاسلام ایزدپور بیان داشت: این مشکلات تا جایی پیش رفته که حتی خانواده‌های دارای میزان پایبندی‌های بالا نیز از تهدید بالای این عوامل رنج می‌برند که اگر بخواهیم این عوامل را به صورت عنوان ارائه کنیم بیش از 40 عنوان می‌توان نام برد.

 وی در ادامه گفت: همچنین یکی از عوامل تزلزل که اختصاصی به زمان حاضر ندارد اما امروزه رو به کثرت گذاشته و رشد تصاعدی دارد تزلزل ناشی از اضطراب و دلهره است و می‌توان گفت به شکل قارچی به دلیل وجود عوامل استرس‌زا رشد می‌کند و در تمام خانواده‌ها به شکل‌های متنوعی وجود دارد.

 این استاد حوزه و دانشگاه افزود: در مباحث روانشناسی اضطراب و دلهره یکی از امراض رایج بشر در قرن حاضر به شمار می‌آید و می‌توان از آن به عنوان دلشوره یا انتظار همراه با ترس از احتمال خطر خیالی نیز یاد کرد، زیرا خیلی از خطرها واقعیت ندارند اما بر انسان عارض می‌شوند.

 وی در بیان علائم وجود اضطراب در مردان و زنان اظهار داشت: این مرض که متأسفانه تعداد بالایی از جمعیت مردم نیز به آن مبتلا شده‌اند علائمی دارد که این علائم عبارتند از درد عضلات، کم اشتهایی، ضربان تند قلب، درد قفسه سینه، احساس کنده شدن قلب از جای خود، عرق کردن‌های بی دلیل، سردرد و سرگیجه، اختلال در تمرکز حافظه، پرش برخی عضلات بدن همچون دست یا پا در سنین بسیار پایین و جوانی، تکرر ادرار، بی‌قراری و احساس خستگی که این علائم جایگزین آرامش در زندگی شده است.

 این کارشناس روانشناسی خانواده اضافه کرد: البته ایجاد این علائم نیز وابسته به اموری است که آن امور نیز در ایجاد و تشدید اضطراب و دلشوره تأثیر بسزایی دارد، کم‌کاری یا پرکاری دستگاه ادرار، استفاده از قرص‌های رزیمی، کم‌خونی، دیابت، کم قندی، احساس تنهایی یا نداشتن پناهگاه و بی‌هدفی در زندگی که متأسفانه در اقشار مذهبی و مشغول تحصیل نیز دیده می‌شود را نیز می‌توان به عنوان علل ایجاد یا تشدید نام برد.

 وی بیان داشت: همچنین ترس از مرگ، ترس از آینده، احساس گناه، غرق شدن در زندگی تجملی، طرد شدن از بستر خانواده و عامل بسیار مهم دیگر یعنی ژنتیک و همچنین بدبینی آزار دهنده‌ای که غالبا خانم‌ها در قبل از ازدواج به آن دچار می‌شوند نیز از دیگر عوامل پیدایش علائم مذکور است.

 حجت الاسلام ایزدپور در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: وقتی کارشناسان در جریان اینگونه مسائل قرار می‌گیرند راه‌کارهای متنوعی را برای شخص مضطرب تجویز و عملیاتی می‌کنند که در دو محور اصلی تنش زدایی یا به عبارت دیگر ریلکسینگ و حساسیت زدایی نظام‌دار می‌توان خلاصه کرد.

 وی درباره محور تنش زدایی ابراز داشت: با مطالعه بر روی این مبحث فهمیده می‌شود تنش زدایی تدریجی عضلات، تنش زدایی نسبت به تنفس دیافراگمی به صورت قرار گرفتن فرد در حالت آرامش و بستن چشم‌ها و تمرکز آرامش از جمله تمرین‌های مؤثر در جهت درمان این بیماری است.

 استاد حوزه و دانشگاه در ادامه تمنیات سنگین یا تکلف و زیاده خواهی را یکی از عوامل مؤثر دیگر خواند و تصریح کرد: این معضل به وسیله شبکه‌های اطلاع رسانی و تلویزیون رو به رشد است که سهم بزرگی در تزلزل خانواده‌ها دارد و در احادیث اسلامی نیز بسیار بر پرهیز از این مطلب تأکید شده و زن و مرد مسلمان را از حرکت در فضای آرمانی و دور از واقعیت بیم داده‌اند.

 وی عامل بعدی را پایبندی به رسوم باطلیهمچون مهریه‌های سنگین و برگزاری مراسم ازدواج در جلسات گناه و معصیت‌ دانست و بیان داشت: در بحث سست شدن باورهای دینی و اخلاقی می‌توان گفت اگر زن و مرد جوانی در زندگی مشترک حتی در حد بسیار کم و به میزان حداقلی باور به این مطلب داشته باشند که خدایی بوده و در پس این دنیا حساب و کتابی و عقوبتی است، قطعا دست به هر رفتار تهدید آمیزی در خانواده نمی‌زنند هر چند در مراتب بالاتر ایمان موارد دیگری نیز لحاظ می‌شود.

 این کارشناس مسائل تربیت خانواده افزود: عدم آشنایی با حقوق یکدیگر در زندگی مشترک، یعنی نادیده گرفتن حقوق متقابل که در این‌باره نیز تأکیدات فراوانی در روایات داریم و به تعبیر پیامبر که فرمودند:« زندگی مشترک مملو از حقوقو متقابل طرفین بر یکدیگر است».

 وی در بیان عامل دیگر به بحث درگیری لفظی و ایجاد تشنج اشاره کرد و ابراز داشت: متأسفانه به خاطر پایین بودن آستانه تحمل زنان و مردان، گاهی در خیلی از خانواده‌ها این مورد را می‌توان مشاهده کرد و با بررسی لایه‌هایی از شخصیت فرزند یا زن و شوهر می‌توان به میزان آسیب رسانی آن پی برد.

 حجت الاسلام ایزدپور در توضیح عوامل درگیری لفظی و مشاجره در خانواده‌ها گفت: عواملیهمچون افت تحصیلی، از دست رفتن اعتماد به نفس، عدم توان تصمیم گیری و از بین رفتن خود باوری، گم کردن شخصیت، کینه توزی ، عقده حقارت ، دور شدن از ازدواج به هنگام، عدم توانایی مدیریت بحران، نبود تمرکز بر کارهای فکری، کمرنگ شدن ارتباط بادیگران، اختلال در تربیت فرزند و بدبینی به اطرافیان تأثیر بسزایی در ایجاد درگیری‌های لفظی و تشنج در فضای خانوادگی دارند.

 وی نبود کفویت عقیدتی و وجود حس تنوع طلبی یا ناپایداری جنسی در زنان و مردان را از دیگر عوامل تزلزل خانواده دانست و اظهار داشت: بعضا همین رفتارهای نا به هنجار ضد اخلاقی که به شدت رو به رشد گذاشته و در مردان،بسیاری از مواقع جنبه‌های شرعی و خارج ازچارچوب به خود گرفته همچون ازدواج موقت، باید گفت متأسفانه مشاهده می‌شود مردانی با پایبندی‌های مذهبی که در خارج از چارچوب شرع دست به ارتباط با جنس مخالف نمی‌زنند دچار این موضوع می‌شوند، اما هر چیز حلالی مطلوبیت ندارد.

 این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به حدیثی در تبیین این موضوع بیان داشت: در نقل به مضمون از امام معصوم وارد شده است درباره ازدواج موقت مقرر می‌دارند، مباح است و حلیت آن مطلق است اما برای مردی که جایی برای دفع غریضه جنسی ندارد و این رخصتی است که شریعت برای او قرار داده است و خود را با متعه نگه داردولی وقتی ازدواج کرده است و بستری برای تخلیه جنسی دارد با این کار دست از زندگی ثابت و بستر آرامش خود برندارد، زیرا که زن‌ها پا به کفر می‌گذارند و یا به تبری جویی از دیانت شما بر‌ می‌خیزند و بعد از آن بگویند هر کسی این را تزویج کرده مورد لعنت من است.

 وی در بیان علل دیگر تزلزل خانواده‌ها تصریح کرد: عدم تقسیم بندی مسؤولیت بین زن و مرد، بحران‌های معیشتی و مالی و فرهنگ عدم پذیرش مشاوره که بسیار رواج پیدا کرده است و متأسفانه خیلی از خانواده‌ها اعتقادی به این مطلب ندارند، چه بسا پروند‌ه‌هایی که قرار بود منجر به طلاق شود و به خاطر مشاوره‌ای کوتاه مدت طرفین منصرف شدند و به زندگی مشرتک خود بازگشتند.

 این کارشناس مسائل تربیت خانواده ابراز داشت: بی‌توجهی به مهارت‌های همسرداری در نسل جوان نیز از یکی از عوامل تزلزل خانواده است، و باید گفت ای کاش ازدواجی صورت نمی‌گرفت مگر اینکه حدود 20 ساعت اموزش مهارت ها به زوجین داده می‌شد و آگاهی‌های لازم در این امر را فرا می‌گرفتند.

 وی فقدان شخصیت شناسی و بی‌توجهی به نیازهای جنس مخالف را عاملی دیگر در جهت تزلزل خانواده خواند و گفت: اینکه خانم یا آقا بداند جنس مخالف او چه نیازهایی دارد، می‌تواند خیلی راحت بنیان خانواده را مستحکم کند و باید متذکر شد که متأسفانه فقدان محبت رواج بسیاری در بین خانواده‌ها گرفته است.

 حجت الاسلام ایزدپور در پایان در تبیین بحث فقدان محبت در خانواده‌ها اظهار داشت: این مسأله نقش بسیاری در تزلزل خانواده دارد و هر شخصی در هر شغلی باید زمان خود را تقسیم بندی کند زیرا نبود محبت به راحتی می‌تواند عقاید همسر را دگرگون کرده و عواملی همچون دیر آمدن مردان به خانه و کمبود عاطفه بین زن و مرد و یا بین والدین و فرزندان تأثیرگذار در این امر هستند و حتی باید گفت، از فقدان محبت ممکن است هر یک از طرفین زندگی مشترک وارد مفاسد اخلاقی شود و نباید از کنار این مورد به راحتی گذشت زیرا در موارد بسیاری دیده شده است با اینکه شخص مذهبی است اما نتوانسته محبت را به همسر خود به صورت کامل ابراز کند و چنین مشکلاتی گریبان‌گیر انها شده است./908/ز503/ع