قیام مردمی در مقابله با استکبار و صهیونیسم حرف اول را می زند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی امروز در جمع علما و روحانیان حوزه علمیه در مسجد اعظم قم به ادامه تفسیر سوره مبارکه قصص پرداخت.

این استاد تفسیر حوزه علمیه با اشاره به آیه شریفه «وَهُوَ اللَّـهُ لَا إِلَـهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْحَمْدُ فِی الْأُولَى وَالْآخِرَةِ وَلَهُ الْحُکْمُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ» گفت: برخی گفته اند ضمیر «الیه» به حکم بر می گردد یعنی (الی حکم الله ترجعون)، آیات «إِنَّا لِلَّـهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» و «فَسُبْحَانَ الَّذِی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْءٍ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ» هم بازگشت شان به همین است یعنی به حکم خدا مراجعه می کنید لکن این منافاتی ندارد که انسان به لقای الهی برسد ـ هر کسی به اندازه خاص خود ـ برخی جمال الهی و برخی جلال الهی را می بینند و هر دو حکم خداست چون آیه «یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَى رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ» لازم نیست که تخصیص پذیر یا توجیه پذیر باشد، همه به لقاءالله می رسند و می گویند «ربنا أبصرنا و سمعنا»، منتهی برخی به حکم بهشت و برخی به حکم دوزخ.

مفسر برجسته قرآن کریم در تفسیر آیاتی که بیان‌گر قصه قارون است، ابراز داشت: قارون مبتلا به فعل منکر و ترک معروف بود، هم احسان نمی کرد و هم فساد می کرد، قومش هم امر به معروف «ابْتَغِ فِیمَا آتَاکَ اللَّـهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ» وهم نهی از منکر «وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِی الْأَرْضِ» را به او گفتند ولی قارون گفت من عالم هستم، بر علم خود سلطه دارم و این قدرت را پیدا کرده ام، دو گروه در برابر این متظاهر به ثروت نظر دادند، آنها که دنیا خواه بودند ـ البته منکر آخرت نبودند ـ ولی دنیا مدار بودند و اساس کارشان را دنیا قرار داده بودند گفتند ای کاش ما هم این مال را داشتیم، چون قارون دارای حظّ عظیم است، این رأی کوته نظران است.

وی افزود: گروه دیگر دارای علم بودند «وَقَالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَیْلَکُمْ ثَوَابُ اللَّـهِ خَیْرٌ لِّمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا یُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ»، معلوم می شود که علم نافع آن است که بداند حظّ عظیم چیست، گفتند وای بر شما ثواب خدا خیر است نه این ثروتی که قارون دارد، این ثواب بهتر است و راهش هم ایمان و عمل صالح است، «وَلَا یُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ» مگر کسی که صابر باشد، انسان صابر این توفیق را دارد که بفهمد خوب و بد چیست، حُسن و قُبح، خیر و شر، حق و باطل و صدق و کذب را عالمانه و به علم نافع تشخیص می دهد.

این استاد عالی حوزه علمیه قم گفت: گروه دیگری از افراد دنیا مدار هستند که فقط دنیا را می خواهند که در سوره مبارکه نجم به آن پرداخته شده است؛ «فَأَعْرِضْ عَن مَّن تَوَلَّى عَن ذِکْرِنَا وَلَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا، ذَلِکَ مَبْلَغُهُم مِّنَ الْعِلْمِ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدَى»، کسانی که از نظر معرفت شناسی گرفتار حس و تجربه اند و از آن بالاتر نیامده اند علم اینها در حد پول خورد است «ذَلِکَ مَبْلَغُهُم مِّنَ الْعِلْمِ» و از این پایین تر دانشی نیست و وحی و توحید با حس و تجربه نه قابل نفی است و نه قابل اثبات.

حضرت آیت الله جوادی آملی با اشاره به شرح حال دنیا خواهان و آخرت خواهان در سوره اسراء خاطر نشان کرد: خداوند می فرماید «مَن کَانَ یُرِیدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِیهَا مَا نَشَاءُ لِمَن نُّرِیدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا، وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَى لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَـئِکَ کَانَ سَعْیُهُم مَّشْکُورًا»، فرمود ما جهان را برابر میل و اراده افراد اداره نمی کنیم، مدیریت عالم برابر حکمت الهی است، هر کس دنیا بخواهد یک حسابی دارد و هر کس آخرت بخواهد حساب دیگری دارد، آنها که فقط دنیا می خواهند به عنوان قضیه مهمله که در قوه قضیه جزئیه است وعده الهی را دریافت کرده اند و به آنها که آخرت می خواهند به عنوان قضیه موجبه کلیه وعده داده است.

وی افزود: خداوند فرمود کسی که دنیا می خواهد «عَجَّلْنَا لَهُ فِیهَا»، با دو قید «مَا نَشَاءُ» و «لِمَن نُّرِیدُ»، این طور نیست که هر دنیا طلبی به مقصد برسد یا هر دنیاطلبی که به مقصد می رسد به جمیع خواسته هایش برسد، فرمود هر اندازه که ما بخواهیم و به هر کسی که ما بخواهیم می دهیم، این دو قضیه مهمله نشان می دهد که چنین نیست که هر دنیاطلبی حتما به مقصد برسد، اما کسی که آخرت بخواهد و عمل صالح هم داشته باشد چنین نیست که هر اندازه که خدا بخواهد یا به هر که خدا بخواهد بدهد، بلکه خدا خواست که هر اندازه که آنها کار کردند و به هر کسی که کار بکند برسد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به آیه شریفه «وَقَالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَیْلَکُمْ ثَوَابُ اللَّـهِ خَیْرٌ لِّمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا یُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ» بیان داشت: «أُوتُوا الْعِلْمَ» در برابر «إِنَّمَا أُوتِیتُهُ عَلَى عِلْمٍ عِندِی» است، این بر مبنای صحیح است، بشر ظرف و قابل علم است نه معلم علم، علم را دیگری عطا می کند، علم یک امر وجودی و یک ملکه نوری است و یک مبدأ فاعلی می خواهد که خدا است، خدای سبحان به وسیله فرشتگان، انبیا و اولیا به افراد علم عطا می کند، این که می بینید دفعتا ذهن برق می زند انسان باید بفهمد که دیگری داده است و فورا حمد کند نه اینکه به خود اسناد بدهد، فاقد از آن جهت که فاقد است معطی نیست که به خود علم عطا کند، لذا اینجا هم به صورت فعل مجهول یاد کرده است؛ «أُوتُوا الْعِلْمَ»، یعنی کسانی که از علم درست و نافع برخوردار بودند گفتند ثواب خدا خیر است نه ثروت قارون.

وی ادامه داد: مجموع دو حُسن ایمان (حسن فاعلی) و عمل صالح (حُسن فعلی) ثواب الهی را به همراه دارد و این کلمه را جز افراد صابر کسی نمی تواند تلقی کند، ممکن است کسی این حرف را با درس و بحث تصور و سپس تصدیق کند اما به لقای این مطلب نمی رود و با آن برخورد نمی کند، اگر بخواهد برخورد کند به عمل نیاز دارد، نمی شود گفت ما با این مفهوم یا لفظ برخورد کردیم، انسان با حقیقت برخورد می کند و حقیقب این معنی را افراد صابر تلقی می کنند، مفهوم آن را حوزوی و دانشگاهی درک می کنند که این مهم نیست اما اگر بخواهند به لقای این حقیقت و ملاقاتش بروند و با او دیدار کنند ملکه صبر می طلبد.

حضرت آیت الله جوادی آملی گفت: در جریان قارون زمین دهان باز کرد و او را با خنانه و همه دارائیش فرو برد، در چنین حالی هیچ کدام از افراد او نتوانستند مشکل او را در حال خَسف حل کنند، نه خودش توانست و نه آنها، نه ناصر داشت نه قدرت انتصار، انتصار به معنای انتقام است، اگر خود شخص از خود دفاع کند و از دشمن انتقام بگیرد می گویند انتصار کرده است، اگر قرآن می فرماید «وَلَوْ یَشَاءُ اللَّـهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ» یعنی اگر خدا می خواست از دشمنان شما انتقام می گرفت «وَلَـکِن لِّیَبْلُوَ بَعْضَکُم بِبَعْضٍ» لکن نظام عالم بر آزمون و امتحان است تا ببیند شما با استکبار و صهیونیسم چه می کنید، گرچه دعا، فیض خدا، تأیید الهی و تأیید فرشتگان الهی هست اما از نظر بحث های تکلیفی قیام مردمی حرف اول را می زند.

این استاد عالی حوزه علمیه قم با اشاره به آیه شریفه «تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ» خاطر نشان کرد: آخرت هم بهشت دارد هم جهنم، اما وقتی خدا می فرماید آخرت برای مؤمنین است یعنی آخرتِ زیبا و جمیل و با جلال برای مؤمنین است، مؤمنین اگر مال هم دارند متذکر نعمت الهی هستند، عواطف کسی را جریحه دار نمی کنند، تظاهر به ثروت نمی کنند، به ما فرموده اند کنار بچه های یتیم فرزندانتان را نوازش نکنید چون عاطفه او مجروح می شود، انسان در کنار افراد ضعیف نباید تظاهر به ثروت کند، ببینید بعضی از اساتید ما تا کجا این را رعایت می کردند.

حضرت آیت الله جوادی آملی افزود: یکی از علما پسری فاضل داشت که معقول و منقول می خواند و سید بزرگواری بود که در جوانی رحلت کرد، یکی از اساتید ما (رضوان الله تعالی علیه) خواست برای عرض تسلیت برود، به یکی از دوستان و مسجدی های خود گفت بیا با هم برویم، وقتی تسلیت گفتند و برگشتند پرسید می دانی چرا شما را به همراه بردم با اینکه پسر داشتم و می توانستم او را ببرم؟ برای اینکه اگر با پسر خودم می رفتم این پیرمرد قلبش جریحه دار می شد و من این را نمی خواستم، این الهی فکر کردن است.

مفسر برجسته قرآن کریم گفت: قارون گرفتار فساد بود که ناهیان از منکر به او گفتند «وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِی الْأَرْضِ» و به دلیل «فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ فِی زِینَتِهِ» اراده علوّ فی الارض داشت، فرمود کسی که قارونی فکر می کند از آخرت محروم است، بسیاری از ما اسلامی حرف می زنیم و قارونی فکر می کنیم، می گوییم خودمان زحمت کشیدیم و پیدا کردیم، در حالی که این حرف بار منفی فراوانی دارد، عقلا ممکن نیست انسان چیزی را که ندارد خودش فراهم کند، انسان یک مبدأ قابلی است و از قابل ـ بما انه قابل ـ فعل صادر نمی شود، تلاش و کوشش برای استعداد و ظرفیت است و عطا از خدا است چون «وَمَا بِکُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللَّـهِ»./913/پ201/ج