معرفی پایان نامه‌های حوزوی
آموزه‌های اخلاقی ادعیه قرآنی
خبرگزاری رسا ـ پایان نامه آموزه‌های اخلاقی ادعیه قرآنی به قلم محسن عباسی به بررسی دعاهای قرآنی پرداخته است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «آموزه‌های اخلاقی ادعیه قرآنی» از دیدگاه اجتماعی فرهنگی و دیگر مورد بررسی قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش نویسنده ابعاد مختلف دعاهای قرآنی را بررسی کرده است.
چکیده:
دعا و نیایش یکی از محورترین اصول ادیان الهی و از حقایق پر معنی و سازنده ابعاد مثبت بشری است، حقیقت و اصل تمام اعمال عبادی را دعا تشکیل می‌دهد دعا بعد معرفتی انسان را جهت داده، در بعد عملی عامل درمان بیماری‌های اخلاقی است.
آیات متعدد قرآن، اهمیت دعا را به اثبات رسانده است، و نیز عنایت ویژه انبیا و اولیا الهی به دعا و اصرار به آن در همه حال جایگاه دعا را نشان می‌دهد.
دعا در منطق قرآن عبادت است و ترک آن‌را عبور از مرز بندگی می‌داند.
بررسی در دعاهای قرآنی نشان می‌دهد که هیچ وسیله‌ای مانند دعا توانایی تحقیق بخشیدن به تقاضای رشد و کمال را ندارد، در تمام ادعیه قرانی مشهود است که آموزه‌های اخلاقی فراوان به طور مکرر آمده است.
پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که از ادعیه قرآنی کدام آموزه‌های اخلاقی بدست می‌آید؟
برای دست‌یابی به پاسخ به این سؤال پس از بیان اهمیت دعا و اخلاق و ارتباط آن به این نتیجه رسیده که در ادعیه قرآنی آموزه‌های اخلاق فردی، اخلاق خانوادگی و اخلاق اجتماعی به طور مکرر آمده است.
در دعاهای قرآنی که به نوبه خود ارتباطی صمیمی با خدای یگانه است در زمینه اخلاق فردی به صورت درخواست دانش افزایی، طلب رحمت، استغفار و توبه، طلب توفیق شکر الهی و توکل بر خداوند، آمده است.
در مورد اخلاق خانوادگی جنبه حقوقی و اخلاقی والدین، درخواست مورد رضایت خداوند قرار گرفتن اولاد و غیره آمده است.
در مورد اخلاق اجتماعی هم در مهم‌ترین ابعاد اجتماع، فرهنگ، سیاست و اقتصاد آموزه‌های اخلاقی فراوانی در ادعیه قرآنی به نمایش گذاشته شده است، در اخلاق فرهنگی مهم‌ترین دعا در ضمن درخواست دوری از شرک، تحکیم توحید ناب خواستار شده است.
در رابطه با اخلاق سیاسی در ضمن درخواست حکومت بی‌نظیر از خداوند، قدرت را مایه اصلاح مردم و تحکیم فضایل اخلاقی در جامعه مورد درخواست قرار گرفته است در جنبه اقتصاد هم در ضمن درخواست رزق و روزی از خدا، معنویت و کمال را از خدای متعال خواسته شده است.
جمع بندی و نتیجه‌گیری:
جمع بندی مطالب این رساله به این صورت است که بین دعا و اخلاق رابطه تنگاتنگی وجود دارد و می‌توان گفت که دعا در اخلاقیات جنبه تأثیری دارد، و برای اعطا جهت درست در اخلاق دعا نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
دعا ارتباطی صمیمی بین بنده و خدای یگانه است، آیات متعددی از قرآن مجید اهمیت والای دعا را بیان نموده است، در قرآن خداوند دستور به دعا نموده، دعا را عامل ارج الهی و دخول در بهشت قرار داده است، و انکار از آن را عامل دخول در جهنم دانسته است.
دعا عامل نزول وحی است، و سیره مستمره انبیا و اولیای الهی نشانگر اهمیت دعا است، دعا در قرآن به معانی مختلف بکار رفته است نمایان‌ترین معنای دعا همان عبادت و پرستش است.
از طرف دیگر بررسی در مباحث اخلاقی نشان می‌دهد که اخلاق و معنویت در قله رفیع دین قرار دارد و سایر تعالیم دین در دامنه‌های این قله جای می‌گیرند حیات انسانی در سایه اخلاق ارزشمند می‌شود، و بدون اخلاق حیاتی حیوانی و بلکه بدتر از آن خواهد ماند، در آیات متعدد قرآن مباحث اخلاقی فراوان آمده است، این همه آیات نهایت اهتمام قرآن به اخلاق را نشان می‌دهد.
اخلاق از جهات مختلف تقسیمات گوناگونی دارد و به اعتبار متعلق آن به اخلاق فردی، اخلاق خانوادگی و اخلاق اجتماعی تقسیم می‌گردد، و در اخلاق اجتماعی نیز بعد فرهنگی، بعد سیاسی و بعد اقتصادی مطرح است.
در اخلاق فردی ارتباط انسان با خداوند مطرح است، و در اخلاق خانوادگی هم ارتباط با اعضای خانواده بر موازین اخلاق مطرح است.
از نظر اسلام تشکیل خانواده با اهداف آرمانی و تربیت سالم اعضای خانواده مطرح است، مصلحان جامعه همواره خانواده را کانون سعادتمند و خوشبختی تلقی می‌نموده‌اند.
در اخلاق اجتماعی در بعد فرهنگی هم می‌توان گفت که فرهنگ و اخلاق در یکدیگر تأثیر دارند اخلاق به عنوان یک عامل مهم فرهنگ ساز نگاه می‌شود.
در بعد سیاسی اجتماع هم این مطلب مسلم است که انبیا خدا جویان و مؤمنان حقیقی قدرت و حکومت را همواره عامل اعتلا توحید و عبودیت خداوند قرار می‌داده‌اند و با مبارزه با کافران، حاکمان متجاوز و مستکبران، نصرت و مددکاری را همواره در خداوند متعال منحصر می‌دانسته، دست به دعا بلند می‌نموده‌اند:رب انصرنی علی القوم الکافرین
در بعد اقتصاد هم نظر اسلام این است که امور مالی را برای اعتلا روح و معنویات انسان می‌داند و رزاقیت را در خداوند منحصر می‌دانند.
بررسی در ادعیه قرآنی نشان داد که در دعاهای قرآنی آموزه‌های اخلاقی فردی فراوانی وجود دارد.
مهم‌ترین آن درخواست دانش افزایی، درخواست صبر و ثبات قدم، در خواست توکل از خداوند، درخواست اخلاص و درخواست قبولی توبه و استغفار است.
از مجموع ادعیه قرآنی در زمینه اخلاق فردی بدست می‌آید که انسان در ارتباط با خداوند باید همیشه دنبال طلب افزایش در علم، طلب توفیق شکر در برابر نعمت‌های الهی، طلب صبر در مصایب، طلب توکل بر خداوند و طلب رحمت و غفران داشته باشد.
در زمینه اخلاق خانوادگی از ادعیه قرآنی بدست می‌آید که در رابطه با اعضا خانواده مهم‌ترین آن در رابطه با والدین حتی در صمیمی‌ترین حالت که همان دعا است، به والدین نظر رحمت و عطوفت داشته باشد و هرگاه به دعا بپردازد والدین را هم در آن شامل نماید.
همچنین در رابطه با فرزندان، همسران و برادران در ادعیه قرآنی آموزه‌های اخلاقی به صورت طلب فرزند صالح، طلب فرزند و همسر مایه نور چشم و مغفرت طلبی نسبت به برادران نسبی بلکه اعم از آن برای تمام برادران دینی دعا آمده است.
آموزه‌های اخلاق اجتماعی ادعیه قرآنی در ضمن طلب دوری از شرک و اعتلای فرهنگ توحیدی در جامعه، طلب حکومت همه جانبه همراه با اصلاح جامعه و تحکیم فضایل اخلاقی در جامعه و طلب رزق از خداوند با منحصر دانستن رزاقیت خداوند مطرح شده است.
شایان ذکر است که پایان نامه «آموزه‌های اخلاقی ادعیه قرآنی» پژوهش «محسن عباسی» است که با راهنمایی «حجت‌الاسلام عبدالله حاجی علی لالانی» و مشاوره «حجت‌الاسلام سید جواد حسینی تبار» برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد رشته فقه و معارف اسلامی مجتمع عالی امام خمینی نوشته شده است و در سال 1390دفاع شده است.
علاقه‌مندان به مطالعه این پایان‌نامه می‌توانند به کتابخانه جامع در «مجتمع آموزشی امین جامعة المصطفی العالمیه» مراجعه کنند./905/پ202/ن
ارسال نظرات