سبک زندگی اسلامی در چارچوب مناسبات دولت اسلامی مفهوم می یابد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا آیت الله عباس کعبی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در نشست حوزویان و بسیجیان مدرسه علمیه شهید آیت الله صدوقی پیرامون بحث سبک زندگی با اشاره به ایام سوگواری امام چهارم شیعیان، حضرت علی ابن الحسین(ع)، به فرازی از رساله حقوق ایشان اشاره کرد و گفت: یکی از عناصر پایه‌ای زندگی اسلامی بندگی خدا است. 

مدرس سطوح عالی حوزه مهمترین حق خداوند متعال را بر مردم بندگی کردن دانست و اظهار داشت: به همین خاطر است که این امام بزرگوار می‌فرمایند «و اما حق الله الاکبر ان تعبده و لا تشرک به شی شیئا فاذا فعلت ذلک جعل لک علی نفسه ان یکفیک هم الدنیا و الآخره» که بر این اساس می‌توان گفت بندگی خدا باعث می‌شود انسان به مقام خلیفه اللهی برسد. 

وی یکی از کارهای اصلی امام سجاد(ع) را مبارزه با جامعه طاغوت زده و آفت گرفته ناشی از مناسبات ظالمانه‌ تحت حمایت حکومت جور دانست و افزود: مأموریت‌ ایشان این بود که با زبان دعا، اخلاق و سبک زندگی اسلامی را به جوامع بیاموزد و دوباره اوضاع را به حالت مثبت برگرداند. 

آیت الله کعبی با اشاره به دعای جامع «مکارم اخلاق» و دیگر دعاهای موجود در کتاب صحیفه سجادیه(ع)، مخاطبان آن حضرت را غالبا نخبگان و خواص جامعه دانست و ابراز داشت: برای دگرگونی سبک زندگی و تحول در جامعه یکی از پایه‌های اصلی نخبگان هستند زیرا چنانچه آنها به شکل مثبت تحول یابند جامعه نیز مثبت و آباد خواهد شد و همچنین اگر فاسد باشند جامعه را به دنبال خود به فساد و تباهی می‌کشانند. 

وی در بخش دیگری از سخنان خود پنج عامل را از لحاظ نیروی انسانی برای تغییرات اجتماعی ضروری خواند و در بیان این عوامل بیان داشت: آرمان‌ها یا همان جهان ‌بینی، رهبری و نوع هدایت او، نخبگان و یاران همراه رهبر، توده مردم و عزم و اراده در تداوم یا خستگی از ادامه راه و تسلیم از عوامل مهم در جهت ایجاد تغییرات  هستند.

این استاد دروس خارج حوزه علمیه قم افزود: با توجه به اینکه در دوران رسول خدا(ص) بر پایه این عناصر جامعه‌ای که پایه تمدن آن آکنده از جهل، گمراهی، تباهی و ظلم بود جای خود را به جامعه‌ای با سطح بالایی از جهان بینی، ایمان، عمل صالح، رهبری ایشان و نخبگان عوض کرد. 

وی بیان داشت: نخبگان و خواص هم در کنار حضرت رسول(ص) به صورت کاملا منسجم فریاد کفر ستیزی را سر دادند که به همین خاطر خدواند متعال در قرآن کریم می‌فرماید «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ» و این یعنی مردم نیز در این کار مشارکت و ایستادگی کردند و عزم و اراده خود را در جهت موفقیت اسلام راسخ ساختند.  

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه انحراف خواص پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) باعث شد کار به جایی برسد که امام حسین(ع) به مقتل رود، گفت: ترس از مرگ، پرهیز از فداکاری و فهم غلط از اسلام با آنها کاری کرد در حالی که واجبات را انجام می‌دادند، به محرمات نیز عادت کرده بودند. 

وی در ادامه به فراز دیگری از ادعیه امام سجاد(ع) مبنی بر اینکه «خدایا تو را حمد می‌کنم تا ما را به شهادت در راه خود به وسیله شمشیر دشمنان خدا نایل آیم» اشاره کرد و اظهار داشت: در فراز دیگری از دعا می‌فرماید «به خدا پناه می‌برم از اینکه مظلومی مورد ظلم قرار گیرد و من نتوانم به او کمک کنم» که این بیانگر روحیه آن حضرت در زمینه اصلاح جامعه است. 

آیت الله کعبی همچنین با بیان اینکه ائمه(ع) هنگام شهادت علاوه بر تسلیم ردای امامت وصیت نامه‌ای نیز به صورت شفاهی به امام بعد از خود می‌فرمایند، به جریان کربلا و وصیت امام حسین به امام سجاد(ع) اشاره کرد و ابراز داشت: امام باقر(ع) می‌فرماید پدرم می‌فرمود که در لحظه وداع امام حسین با اهل حرم در خیمه‌ها هنگامی که تنها بود پیش من آمد و امامت را تسلیم کرده و وصیت کردند «یا بنی ایاک و ظلم من لا یجد علیک ناصرا الا الله،‌ ای پسرم بر حذر باش از ظلم به کسی که ناصری جز خدا ندارد.» 

وی افزود: یکی از مسائلی که زندگی را دگرگون می‌کند ظلم بوده که از آثار جامعه طاغوت زده و در مقابل یکی از مناسباتی که جامعه را به شکل صحیح سوق می‌دهد  عدل است، همچنین دولت اسلامی می‌تواند زندگی اسلامی را در جامعه جاری کند که از اهمیت بالایی برخوردار است.  

استاد دروس سطح عالی حوزه‌ علمیه با اشاره به وجود بحثی قدیمی میان علما مبنی بر اینکه، «آیا ابتدا باید جامعه را ساخت که در پی آن دولت ساخته شود یا اول باید دولت را ساخت که بعد از آن جامعه ساخته شود؟» بیان داشت: هر دو مورد باید همراه همدیگر انجام شود، قبل از انقلاب برخی می‌گفتند نباید کاری به دولت داشت و امر به معروف در فضاهای جزیی اتفاق می‌افتد، اما امام خمینی(ره) راه را در این دید  که شاه باید از بین رفته و دولت اسلامی تشکیل شود تا بر پایه عدل جامعه نیز ساخته شود. 

وی با بیان اینکه نمی‌توان توقع داشت به محض اسلامی شدن دولت جامعه نیز اصلاح شود، اصلاح جامعه را دارای مراحلی دانست و گفت: ابتدا باید انقلاب شود، چنانچه انقلاب ایجاد نمی‌شد کشور ایران از لحاظ عقب ماندگی تاریخی، وابستگی به بیگانه، جنبه‌های علمی و استقلال بسیار عقب مانده می‌ماند علاوه بر آن ابتذال و حاکمیت بیگانه نیز موج می‌زد. 

عضو جامعه مدرسین از استقرار نهادهای انقلاب همچون قانون اساسی و نظام‌های مترتب بر آن به عنوان مرحله بعدی یاد کرد و اظهار داشت: بعد از آن ایجاد دولت اسلامی و در مرحله بعد باید جامعه سازی انجام می‌شد که به لطف خداوند متعال کشور نیز اسلامی شد، اما هم اکنون تمدن سازی و ایجاد امت اسلامی را به عنوان مرحله آخر باید دنبال کرد.

وی اضافه کرد: با حکومت اسلامی می‌توان بهتر به مناسبات اسلامی پرداخت، امروزه تدین به عنوان یک ارزش اجتماعی حساب می‌شود و دولت نیز با ساز و کارهایش می‌تواند سبک زندگی اسلامی را بیشتر محقق کند، می‌توان گفت یکی از کارهای امام سجاد(ع) این بود که با دگرگونی اخلاقی می‌خواست در آن شرایط مناسبات طاغوتی را تغییر دهد.

آیت الله کعبی در ادامه حیات اصلی را مشروط به ولایت دانست و با بیان اینکه یکی از جلوه‌های ولایت که حیات دینی و اسلامی را تضمین می‌کند وجود حکومت دینی است ابراز داشت: نمی‌توان درباره سبک زندگی اسلامی خارج از مدار حکومت دینی صحبت کرد زیرا سبک زندگی اسلامی در چارچوب نظام دینی و مناسبات دولت اسلامی مفهوم می‌یابد. 

وی یکی از عناصر سبک زندگی اسلامی را بعد از ولایت، عدالت، امر به معروف و نهی از منکر و بعد از آن جهاد و فداکاری در راه خدا خواند و تصریح کرد: این عناصر چارچوب اصلی کلان سبک زندگی اسلامی هستند. 

مدرس سطوح عالی دروس حوزوی بیان داشت: واژه سبک زندگی کلمه‌ای غربی است و سؤال آنها این است که در جهان مدرن امروز که بی دینی غلبه پیدا کرده و انسان جدای از خدا و معنویت شده و دولت‌های معاصر زندگی دینی را دگرگون کرده‌اند چگونه می‌توان معنوی زندگی کرد؟

وی افزود: واتیکان جدایی دین از سیاست را پذیرفته و دنبال چگونگی زندگی خدایی بودند که عده‌ای به این نتیجه رسیدند رهبانیت یعنی جدایی از دنیا و انزوا را انتخاب کردند و عده دیگر می‌گفتند باید به سنت‌ها بازگشت و سنت‌ها را احیا کرد به همین دلیل از زندگی ماشینی فرار کردند. 

عضو جامعه مدرسین با اشاره به نحوه‌ای دیگر از سبک زندگی غربی آن را متمرکز بر سنت‌های خانواده خواند و ابراز داشت: به دلیل اینکه مدرنیسم یک جنگ بنیادی علیه خانواده محسوب می‌شود در فتنه سال 88 نیز مشاهده شد که برخی از سران فتنه و حامیان و دار و دسته آنان جزوه‌ای به نام «الگوی زیست مسلمانی» منتشر کردند.  

وی در ادامه در تبیین مطالب این جزوه بیان داشت: آنها معتقدند در چالش بین سنت و مدرنیته باید سبک زندگی اسلامی و فردی تهیه کرد و با الگو از سبک زندیگ واتیکان آن را ارائه کردند و این یعنی پذیرفتن جهان مدرن به همراه تمام لوازم فرهنگی آن و در مرحله بعد زندگی اسلامی در آن جهان که بر اساس مبانی اسلامی چنین چیزی قابل جمع نیست. 

آیت الله کعبی با بیان اینکه باید مدل رسانه، اداره، بازار، خانواده و دیگر مدل‌های نظامات گوناگون اسلامی را طراحی کرده و برای تحقق سبک زندگی اسلامی به اجرا درآورد اجرا به صحبت‌های مقام معظم رهبری در این‌باره اشاره و تصریح کرد: ایشان بحث سبک زندگی را عطف به تمدن اسلامی کردند و این یعنی سبک زندگی محتوای تمدن اسلامی و تمدن اسلامی نیز چیزی غیر از جهان مدرن است و همچنین فرمودند «ما سیاست و دولت را به عنوان ابزار می‌خواهیم».  

وی در پایان سبک زندگی را امری غیر شخصی و غیر سلیقه‌ای دانست و اظهار داشت: بنابراین کسانی که می‌گویند می‌توان خط مشی اسلامی را منهای دولت، حکومت و سیاست تصور کرد راه را به خطا رفته‌اند./908/پ202/پ