ویژه نامه اینترنتی «اقتصاد اسلامی» منتشر شد
خبرگزاری رسا ـ ویژه نامه اینترنتی«اقتصاد اسلامی» » با هدف آشنایی بیشتر با اقتصاد اسلامی در پایگاه اطلاع‌رسانی راسخون منتشر شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، ویژه نامه اینترنتی «اقتصاد اسلامی» شامل بانک احادیث، پرسش و پاسخ و سایر مقالات در پایگاه اینترنتی راسخون منتشر شد.
از جمله مقالات این ویژه‌نامه می‌توان به اقتصاد اسلامی، ویژگی‌های اقتصاد در جامعه اسوه اسلامی، سیاست‌های مالی از دیدگاه قرآن، مروری بر اندیشه‌های اقتصادی امام رضا(ع)، رویکرد مقایسه‌ای ارتباط رشد و توزیع درآمد از دیدگاه اسلام، ملاحظات رفتاری بازاریابی از دیدگاه اسلامی، تفاوت مبنایی نظام اقتصادی و اقتصاد سرمایه‌داری، عقلانیت اسلامی و توسعه عادلانه، جایگاه قرض‌الحسنه در اندیشه اسلامی و تفکر رضوی، راه‌کارهای احیای قرض‌الحسنه در جامعه اسلامی، ربا و راه‌های گریز از آن و اقتصاد اسلامی از دیدگاه شهید سید محمد باقر صدر اشاره کرد.
اقتصاد اسلامی
در این مقاله از ویژه‌نامه اقتصاد اسلامی آمده است: علم اقتصاد عبارت است از دانشی که به تخصیص بهینه کالاها و فراورده ها می‌پردازد، به عبارت دیگر، علمی است که به تفسیر حیات اقتصادی و پدیده‌های آن و ارتباطشان با عوامل کلی آنها اهتمام می ورزد، مسأله اقتصاد به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل زندگی بشری مطرح است و اسلام نیز نگرش خاصی به آن دارد.
نظام اقتصاد اسلامی عبارت است از مجموعه قواعد کلی ارائه شده در اسلام در زمینه روش تنظیم حیات اقتصادی و حل مشکلات اقتصادی در راستای تامین عدالت اجتماعی.
اقتصاد اسلامی بر خلاف اقتصاد غربی، بر قناعت و پرهیز از مصرف‌گرایی تأکید دارد، اقتصاد غربی نیازهای انسان را نامحدود و منابع و امکانات جهان را محدود می‌داند، در حالی که در اسلام منابع و امکانات نامحدود معرفی شده‌اند.
خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ‌اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا؛ و اگر بخواهید نعمت‌های خداوند را در شمار بیاورید نمی‌توانید نعمت‌های خداوند را به حد و حصری محدود کنید».
اسلام مسأله اقتصاد را بر اساس اصالت انسان به عنوان جزئی از مجموعه قوانین خود که تنها می‌تواند قسمتی از نواحی حیات انسانی را تنظیم کند، مورد توجه قرار داده و حل مشکلات اقتصادی را در اصلاح مبانی عقیدتی و اخلاقی مردم می‌داند.
قرآن می‌فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الأَرْضِ؛ و اگر مردم ایمان آورده و پرهیزگار بودند، ما ابواب برکات زمین و آسمان را بر آنها گشوده بودیم.»
اسلام اقتصاد را در جهت اهداف عالیه بشر دانسته و بر این اساس، نگرش سوسیالیستی و یا سرمایه‌داری که اقتصاد را مبنا قرار می‌دهند، رد می‌کند.
سیاست های مالی ازدیدگاه قرآن
در مقاله دیگری از این ویژه‌نامه می‌خوانیم: از دیدگاه اسلام، انسان محور تمام فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است، تمام برنامه‌ها و امکانات باید در مسیری هدایت شود که راه رشد و کمال او را فراهم کند، زنجیره‌های اسارت و بردگی جسمی و فکری را از دست پا و فکر او بگسلاند.
در آیه 60 سوره توبه درباره موارد مصرف زکات، چنین آمده است: «انمّا الصّدقات للفقراء... و فی الرّقاب و الغارمین؛ صدقات (زکات) به فقرا، .. تعلق می گیرد و همچنان در راه آزادی بردگان و ادای بدهی بدهکاران هزینه می شود».
این آیه، سیاست مالی را از زاویه توزیع و هزینه‌کردن مالیات اسلامی بیان می‌کند و نشان می‌دهد که رهایی انسان‌ها از بردگی از اهداف آن است، همچنین است زدودن زمینه‌های بردگی، زیرا در صدر اسلام بسیاری از بردگان، بدهکارانی بودند که قدرت ادای دیون خود را نداشتند، اسلام با استفاده از ابزار سیاست مالی و ادای دین مدیونان (الغارمین) زمینه بردگی را از جامعه می زدود.
شکی نیست، انسان‌ها استعداد و توانایی‌های متفاوت دارند، در این میان تعدادی پیر، ازکارافتاده، بیمار و بی سرپرست هستند، از دیدگاه اسلام، درآمد و ثروت متفاوت قابل پذیرش است، ولی دولت و مردم موظفند تا به از کار افتادگان و نیازمندان، درحدی کمک کنند که نیاز یک ساله آنها رفع شود.
سرمایه گذاری در بخش‌هایی که بازدهی مستقیم ندارد و بخش خصوصی دراین گونه فعالیت‌ها ازخود علاقه و رغبت نشان نمی‌دهند، مانند ساختن جاده‌ها و بزرگ راه‌ها،نیروگاه‌ها، راه اندازی بنادر و فرودگاه از منابع خمس و زکات می‌توان مخارج این گونه سرمایه گذاری‌ها را تأمین کرد.
درآیه خمس و انفال آمده: «فان الله خمسه و للرّسول و لذی القربی»، هزینه کردن خمس در راه خدا همان سبیل الله است که در آیه 60 سوره توبه آمده است، یعنی تأمین مخارج ساختن راه‌ها، پلها، فرودگاهها و بسیاریزموارد دیگر.
مروری بر اندیشه‌های اقتصادی امام رضا(ع)
در این مقاله که با عنوان مروری بر اندیشه‌های اقتصادی امام رضا(ع) در ویژه‌نامه اقتصاد اسلامی به چشم می‌خورد دربردارنده مطالبی چنین است: درهرجامعه‌ای، برخی آدمیان از بدی حادثه تهی‌دست شدند و در تنگنای مالی قرار گرفتند، این وظیفه توانمندان و ثروتمندان است که گره از کار فروبسته آنان بگشایند و به آنها توان اقتصادی ببخشند، تا خیالی آسوده، به زندگی خویش ادامه دهند.
امام رضا(ع) یکی از فلسفه‌های تشریع «زکات» را استفاده آن در همین موارد می داند و در مقام تبیین حکمت وجوب زکات می فرماید: «خداوند مردمان تندرست را مکلف کرده است تا به کار مردم زمین‌گیر و گرفتار رسیدگی کنند، همچنین پرداخت زکات سبب برکت مال و سبب رأفت و مهربانی به ناتوانان و توجه به مسکینان و انگیزش مردمان به مساوات و تقویت فقرا و یاری رساندن به آنها در انجام دادن تکالیف دینی است».
امام رضا(ع) در حدیثی دیگر، بیزاری از کسانی که اموال را تنها میان ثروتمندان به گردش در می‌آورند و انحصار طلب و زراندوز هستند، جزو ایمان ناب دانسته است، «درحقیقت، این از ویژگی‌های حاکمیت اسلامی است که در آن، جریان و گردش ثروت، به نفع عموم مردم باشد، نه گروهی خاص از وابستگان و زراندوزان.
اندیشه‌ور شهید، آیت‌الله دکتر بهشتی که طرح «تعاون» و «تعاونی‌ها» را در قوانین کشوری گنجاند، برای ارائه راهکاری بود که به تدریج، ثروت ها در دست عموم قرارگیرد و همگان از آن بهره ببرند و مالکیت ثروت‌های جامعه، عمومی شود، نه خصوصی، این اندیشه، ریشه‌ای صد درصد اسلامی و الهی دارد، زیرا خداوند زمین و منابع آن را برای همه انسان‌ها آفریده است، نه بخشی خاص و همه مردم، افراد خانواده خدا هستند، نه گروهی ویژه».
زراندوزی و گردآوری بی حساب مال، از عوامل ایجاد شکاف طبقاتی میان افراد جامعه است، خداوند در قرآن کریم به زراندوزانی که هرگز با پول خود انفاق نمی‌کنند و گره‌های اقتصادی مردم و جامعه را نمی‌گشایند، وعده عذابی دردناک می‌دهد و می‌فرماید: «کسانی که زرو سیم را گنجینه کرده‌اند و آن را در راه خدا هزینه نمی‌کنند، به عذابی دردناک بشارت ده، روزی که آن گنجینه‌ها را در آتش بگذارند و پیشانی و پهلو و پشت آنان را با آنها داغ کنند و گویند این است آنچه برای خود اندوختید پس کیفر آنچه را می‌اندوختید، بچشید».
ویژه نامه اینترنتی«اقتصاد اسلامی» با هدف آشنایی بیشتر با اقتصاد اسلامی در پایگاه اطلاع‌رسانی راسخون منتشر شده است و علاقمندان به مشاهده و استفاده از این ویژه‌نامه می‌توانند به نشانی اینترنتی www.rasekhoon.net مراجعه کنند./907/ت302/پ
ارسال نظرات