ضرورت تشکیل نهاد نظارتی بر عملکرد بانک‌ها / سیستم بانکی جوابگوی جامعه اسلامی نیست
حجت‌الاسلام غلامعلی معصومی‌نیا، استادیار دانشگاه علوم اقتصادی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، در پاسخ به این پرسش که« چه کنیم که ریشه ربا در جامعه قطع شود؟» با اشاره به عقود بانکی گفت: نمی‌توان گفت که همه عقود و معاملات بانکی کشور، ربوی است، بلکه خیلی از عقود اسلامی مانند جعاله، اجاره به شرط تملیک و مانند آن در بانک‌ها اجرا می‌شود و اشکال شرعی ندارد.
وی ادامه داد: اما اگر بانک‌ها به الزامات قراردادهای خود عمل نکنند و نظارت‌های لازم را بر چگونگی اجرای قراردادها اعمال نکنند، این جای شبهه و اشکال است، و همین‌گونه اگر سود در اول قرارداد مشخص شده و مشارکت حال صوری بگیرد، این نیز معامله ربوی و حرام است.
پیچیدگی عقود اسلامی در بانک‌ها
این استاد حوزه و دانشگاه با نقد معاملات اقساطی در بانک‌ها ابراز داشت: اصل فروش اقساطی در بانک‌ها مشروع است، اما گیرنده تسهیلات در برخی از موارد به مفاد عقود عمل نمی‌کند و با فاکتورهای صوری و خودساخته، وام و کارت اعتباری و مانند آن را در جای دیگر مصرف می‌کند که قطعاً این معامله ربوی بوده و باید از آن دوری کرد.
وی خاطر نشان کرد: پیچیدگی عملیات بانکی در پرداخت وام‌های مشروع و سرمایه‌ای، موجب می‌شود که نظام بانکی به سوی سود و بهره برود و خواسته یا ناخواسته به جای عقود اسلامی همچون مضاربه و مانند آن، در ربا داخل شوند که این شیوه بانکداری اسلامی نیست و باید اصلاح شود.
بانک، یک پدیده غربی
حجت‌الاسلام معصومی‌نیا با اشاره به این که بانک یک پدیده غربی است، گفت: سیستم بانکی کنونی ما از نظام سرمایه‌گذاری غربی سرچشمه گرفته است و بر اساس سود و بهره بانکی استوار است.
وی افزود: بانک غربی فقط به دنبال سود است و برخی از مسؤولین بانکی کشور ما نیز اعتقادی به سیستم بانکداری اسلامی ندارند و علناً میگویند که کار بانک دریافت سود است.
اطلاعات ناکارآمد مدیران بانکی
استادیار دانشگاه علوم اقتصادی تهران با تبیین لوازم بانکداری اسلامی، تصریح کرد: مسؤولین بانکی ما در سطح مدیران در برخی از موارد درباره بانکداری اسلامی و بدون ربا اطلاع کافی ندارند و این ضعف است.
وی ادامه داد: حتی برخی از مدیران نسبت به مفاهیم اسلامی درباره بانک و بانکداری اسلامی بسیار کم توجه هستند و بانکداری اسلامی را به خوبی نمی‌دانند، یکی از لوازم بانکداری اسلامی داشتن مدیران دینی و معتقد با بانکداری اسلامی بدون ربا است.
تخصصی شدن بانک‌ها
این استاد حوزه و دانشگاه با زیر سؤال بردن سیستم بانکی حاضر از نظر مدیریت، گفت: پیشنهاد می‌شود، در حد امکان بانک‌ها با مبنا قرار دادن عقود اسلامی در بانک، سعی کنند عملیات بانکی در زمینه ارائه تسهیلات سرمایه‌ای را، ساده و راحت کنند تا مردم به نحو مطلوب از خدمات بانکی استفاده کنند.
وی خاطر نشان کرد: بانک‌ها باید تفکیک شود و هر بانکی یک وظیفه را انجام دهد، مسأله تخصصی شدن بانک‌ها یک امر حیاتی است، باید هر بانک در یک زمینه مانند مسکن، ازدواج و مانند آن فعالیت کند تا بانک اسلامی و بدون ربا محقق شود.
نهاد نظارتی بر بانک
حجت‌الاسلام معصومی‌نیا آموزش مسؤولین بانکی کشور در زمینه بانکداری اسلامی را مهم دانسته و اظهار داشت: آموزش کافی مدیران بانکی یک امر حیاتی در زمینه بانکداری بدون ربا است، مدیران بانک باید با ماهیت بانکداری اسلامی آشنایی کامل پیدا کنند.
وی تصریح کرد: ضروری است یک نهاد نظارتی قوی بر عملکرد اسلامی بانک‌ها، به وجود بیاید، اگر در کشور، شورای نگهبان بر اسلامیت نظام نظارت می‌کند، می‌بایست یک شورای قوی و نظارتی به وجود آید و تمامی عملکرد بانک‌ها را مورد رصد و پی‌گیری قرار دهد.
اصلاح ساختاری بانکداری کشور
استادیار دانشگاه علوم اقتصادی تهران در پایان تأکید کرد: سیستم بانکی کنونی کشور، جوابگوی نیازهای شرعی و اسلامی جامعه نیست و باید این سیستم بانکی، اصلاح ساختاری شود، اگر سیستم بانکی اسلامی می‌خواهیم، باید تغییراتی ماهوی در این سیستم بانکی که مبتنی بر نظام سرمایه‌گذاری غربی و بهره است، انجام دهیم و این کار اندیشمندان دینی کشور است.
شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، پرسش‌های زیر بخش از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:
چرا فرهنگ کار جمعی در جامعه ما ضعیف است؟
علت کار گریزی چیست؟
چرا در روابط همسایگی‌مان رعایت‌های لازم را نمی‌کنیم؟
چرا در زمینه فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطی به طور کامل نیستیم؟
حد زادوولد در جامعه ما چیست؟
الگوی تفریح سالم چیست؟
نوع معماری در جامعه ما چگونه است؟ چقدر متناسب با نیازهای ماست؟
در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟
چرا در برخی از بخش‌های کشورمان طلاق زیاد است؟
علت پرخاشگری و بی‌صبری در میان بعضی از ماها چیست؟
چقدر به قانون احترام می‌کنیم؟ علت قانون گریزی در برخی از مردم چیست؟
انضباط اجتماعی در جامعه چقدر وجود دارد؟
وجدان کاری در جامعه چقدر وجود دارد؟
چرا برخی از حرف‌های خوب، ایده‌های خوب، در حد رؤیا و حرف باقی می‌ماند؟
چه کنیم که ریشهٔ ربا در جامعه قطع شود؟
آپارتمان‌نشینی چقدر برای ما ضروری است؟
تجمل‌گرایی چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟
چرا در بین بسیاری از مردم ما مصرف‌گرایی رواج دارد؟
چرا پشت سر یکدیگر حرف می‌زنیم؟
چرا در برخی از بخش‌های کشورمان روی آوردن جوان‌ها به مواد مخدر زیاد است؟
چرا صلهٔ رحم در بین ما ضعیف است؟
آپارتمان‌نشینی چقدر برای ما ضروری است؟ چقدر درست است؟
طراحی لباسمان چقدر متناسب با نیازهای ما و عقلانی و منطقی است؟
آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟
آیا ما در معاشرت‌های روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگوییم؟
بعضی‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟
علت پرخاشگری و بی‌صبری و نا بردباری در میان بعضی از ماها چیست؟
حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و... مراعات می‌کنیم؟
تولید کیفی در بخش‌های مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟
چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌های اداری ما کم است؟
چرا در بعضی از شهرهای بزرگ، خانه‌های مجردی وجود دارد؟ این بیماری غربی چگونه در جامعه ما نفوذ کرده است؟
چه کنیم که طلاق و فروپاشی خانواده، آنچنان که در غرب رایج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟
چه کنیم که زن در جامعه ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود، هم وظائف اجتماعی‌اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی‌اش محفوظ بماند؟
چه کنیم حق همسر، حق فرزندان رعایت شود؟/978/ت302/ن