به‌گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا به نقل از تسنیم، همایش بزرگداشت آیت‌الله سیدمحمد خامنهای، رئیس بنیاد حکمت صدرا، عصر روز گذشته ششم خردادماه با حضور اندیشمندان و فرهیختگان داخلی و خارجی در تالار وحدت برگزار شد.
معرفی و تکریم مفاخر؛ چراغ راه نسل جوان در عصر بحران هویت
سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نخستین سخنران این همایش بود که در افتتاحیه آن تکریم مشاهیر گذشته و معاصر را وظیفه دینی و از اولویت‌های وزارت ارشاد برشمرد و با ذکر سخنانی از معصومین(ع) در بزرگداشت علم و عالم گفت: عالمان سرمایه‌های معنوی کشور هستند و باید به کارهای مملکت اشراف داشته باشند تا پیشرفت، امنیت، رفاه و کمالات دیگر در سایه نظارت آنان محقق شود.
وی تکریم مفاخر را عاملی برای خودباوری و اعتماد به نفس نسل‌ها برشمرد و گفت: مشاهیر را به‌گونه‌ای معرفی کنیم که دست‌یافتنی به‌نظر برسند. معرفی آثار و شخصیت مشاهیر و مفاخر علمی و فرهنگی در عصر امروز، که به عصر بحران هویت موشوم شده، ضروری است و مفاخر می‌توانند نشان‌دهنده راه و مسیر بوده و هویت کشور را معرفی کنند؛ به‌تعبیر دیگر هویت کشور بسته به وجود این بزرگان است.
حسینی در بخش دیگری از سخنان خود مفاخر را ستارگان فروزنده آسمان فرهنگ یک کشور خواند و عنوان کرد: در کشور ما به‌ویژه بعد از انقلاب توجه خاصی به مسئله تکریم مفاخر شد و رهبر معظم انقلاب نیز همواره تأکید کردند که این مسیر باید استمرار داشته باشد. روز گذشته نیز که به‌مناسبت برگزاری کنگره صائب تبریزی در محضر ایشان بودیم از این اقدام ابراز خرسندی کردند.
وزیر ارشاد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ما اگر در زمینه مفاخر کوتاهی کنیم چه‌بسا دیگران آنها را به نام خود مصادره کنند. در سال‌های اخیر وزارت ارشاد در برنامه‌های متعددی برای مشاهیر مانند حضرات آیات قاضی، نعمت‌الله جزایری، معزی دزفولی، شیخ شوشتری، شفیعی مازندرانی، ابوالحسن اصفهانی، مرعشی نجفی، گلپایگانی و ... برگزار کرده است و اکنون در حال تدارک بزرگداشت آیت‌الله حسینی زنجانی قبل از مراسم 40 ایشان هستیم.
وزیر ارشاد در ادامه سخنان خود در بیان نکاتی درباره شخصیت برجسته علمی و فرهنگی آیت‌الله سیدمحمد خامنهای در زمینه‌های مختلف فلسفه، کلام، عرفان و ادبیات پرداخت و در بخشی از سخنان خود عنوان گفت: آیت‌الله سیدمحمد خامنهای داستان را ابزار تربیت و معرفت‌افزایی می‌دانند و معتقدند که شعر به‌خلاف تصور عامه که برخی آن را تجملی یا تفننی می‌دانند، یکی از ضرورت‌های حیات طیّبه بشری است. ایشان در کتاب خاطرات خود آشنایی با شعر را یکی از الطاف الهی بر خود برشمردند.
دینانی: اگر فلسفه و حکمت را از فرهنگ اسلامی بگیریم جز بن‌لادن‌ها و ملاعمرها نمی‌ماند
غلامحسین ابراهیمی دینانی، استاد برجسته فلسفه دانشگاه تهران، سخنران بعدی این همایش بود که در ابتدای سخنان خود با اشاره به بیت "غرض نقشی است کز ما باز ماند/ که هستی را نمی‌بینم بقایی" از حافظ گفت: گرچه اصل عالم و هستی ازلی و ابدی است، اما هر موجودی محکوم فناست و باقی نمی‌ماند. بنابراین باید بکوشیم تا نقش و ردپایی از خود باقی بگذاریم و بهترین نقش و ردپا برای انسان در این زمانه پرشتاب علاوه بر عمل صالح که قرآن بدان تصریح کرده، بجای نهادن اثر علمی و فرهنگی درست و سنجیده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: سخن سقراط، ارسطو، افلاطون، ابن‌سینا، سهروردی، ملاصدرا و دیگر بزرگان تا ابد باقی است. هر چند برخی بعد از رنسانس و جدایی علم از فلسفه ادعا کردند که ارسطو به گورستان تاریخ پیوسته است اما واقعیت این است که حتی سخن ارسطو هم تا ابد باقی است.
دینانی با اشاره به تاثیر شگفت ابن سینا بر فرهنگ اسلامی گفت: در حمله سلطان محمد غزنوی به اصفهان کتاب 20 جلدی "الانصاف بوعلی" در آتش سوخت و اگر آن باقی بود وضعیت فرهنگی ما به گونه دیگر بود حتی فقها هم مدیون ابن‌سینا هستند و اگر آثار فکری ابن‌سینا را با سرنگ از فرهنگ اسلامی بیرون بکشیم چیزی جز بن‌لادن و ملاعمر بر جای نخواهد ماند.
اگر در قم مانده بودند، بی‌شک اکنون یکی از مراجع بودند.
دینانی در بخش دیگری از سخنان خود به توصیف شخصیت برجسته آیت‌الله سیدمحمد خامنهای پرداخت و گفت: یکی از توفیقات ایشان آن است که کارهای سیاسی را رها کرده و در جبهه فرهنگی به نشر فلسفه و علوم عقلی پرداخته است. ما هم دوستی 60 ساله داریم و در زمان طلبگی در قم هم‌دوره و هم‌خرج بودیم و ایشان اگر در قم مانده بودند، بی‌شک اکنون یکی از مراجع بودند.
استاد برجسته دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: اسلام دین خشونت نیست بلکه دین عقلانیت است و این عقلانیت در تمام جغرافیای جهان اسلام متعلق به ایران است. ملتی که فلسفه ندارد هیچ ندارد و اگر معارف عقلی را از فرهنگ اسلامی جدا کنیم به نتیجه‌ای جز سلفی‌گری نخواهیم رسید. فلاسفه و متکلمان بزرگ اکثرا متعلق به ایران هستند و حتی محدثین بزرگ از جمله مولفین صحاح سته اهل سنت همگی ایرانی هستند.
خرمشاد: اندیشمندان؛ پدران معنوی امت/ آیت‌الله خامنهای، مبارزی سیاسی که راه علمی برگزید
محمدباقر خرمشاد، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی دیگر سخنران مراسم گرامیداشت آیت‌الله سیدمحمد خامنهای بود که با اشاره به روز میلاد امام علی(ع) و روز پدر گفت: اگر احترام پدران بر ما واجب است، احترام پدران معنوی امت و جامعه که همان علما و اندیشمندان هستند امری واجب‌تر است. ایران اسلامی دارای آسمانی پرستاره از مفاخر و اندیشمندان است که راه را به نسل‌های آینده نشان می‌دهند و برای من توفیقی است که زبان در تکریم یکی از این مفاخر فقهی، حقوقی، کلامی و فلسفی این کشور بگشایم.
خرمشاد ادامه داد: از آن‌جا که بنیاد حکمت صدرا و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همسایه هستند می‌خواهم به رسم ادای حق همسایگی تنها 7 نکته از 70 نکته‌ای که می‌شود درباره مقام علمی آیت‌الله خامنهای گفت را بازگو کنم.
وی تعلق آیت‌الله سیدمحمد خامنهای به یک خانواده روحانی اصیل و مبارز از خاندان پیامبر اسلام (ص) را یکی از نکات مهم درخصوص جایگاه و شخصیت ایشان دانست و خاطرنشان کرد: مبارز بودن خانواده ایشان از زمان قدیم وجود داشته و در زمانی که خفقان نفس کشیدن را برای مردم ما دشوار کرده بود و مبارزه امر شایعی نبود خاندان ایشان به مبارزه با طاغوت می‌پرداختند.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی سیدمحمدخامنه‌ای را شخصیتی با روحیه جهادی برشمرد و گفت: دفاع ایشان از زندانیان و مبارزان دوران طاغوت به عنوان یک حقوقدان از ویژگی‌های مهم فعالیت‌های سیاسی اوست. ایشان در مجلس خبرگان قانون اساسی بودند و نقش کلیدی در تصویب و تثبیت قانون اساسی جمهوری اسلامی داشتند و علاوه بر فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتش در دوران پیش از انقلاب، راه علمی و فرهنگی را انتخاب کرد و همواره به عنوان چهره‌ای فرهنگی شناخته می‌شود؛ تالیف نزدیک به 40 کتاب پژوهشی و بیش از 100 مقاله در زمینه‌های فقه، حقوق، کلام، فلسفه و ... از نکات مهم علمی این شخصیت تاثیرگذار است.
این مقام مسئول تأسیس بنیاد حکمت صدرا توسط سیدمحمد خامنهای را در زمینه پژوهش علوم اسلامی همطراز با تاسیس دانشگاه امام صادق(ع) توسط آیت‌الله مهدوی در زمینه آموزش علوم اسلامی قلمداد کرد و گفت: وی به جای پرداختن به مسئولیت‌های سیاسی عمر خود را وقف کارهای علمی و پژوهشی کرد و این نکته قابلیت تاکید دارد. آیت‌الله خامنهای علاوه بر مقام علمی، سفیر فرهنگی و یار و یاور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بوده و من به همین دلیل به نوبه خودم صمیمانه از ایشان تشکر می‌کنم.
خرمشاد در پایان گفت: در کنار همه این ویژگی‌ها نباید این نکته را مورد غفلت قرار دهیم که ایشان به عنوان برادر بزرگتر مقام معظم رهبری که به نوعی حق پدری هم بر ایشان داشته‌اند همواره در کنار رهبر انقلاب بوده‌اند.
داوری اردکانی: رورتی و پوپر؛ فتوادهندگان تجاوز به عراق و افغانستان
رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم دیگر سخنران این همایش با بیان اینکه معمولا دانشمندان‌اند که به سمت سیاست می‌روند، گفت: در کشور ما البته این امر بی‌قاعده‌تر از غرب اتفاق می‌افتد، ولی به هر حال امری طبیعی است. فیلسوفان هم می‌توانند به سمت سیاست بروند وضع آنها با دانشمندان فرق می‌کند؛ فیلسوفانی که که به سمت سیاست رفته‌اند دو وجه دارند اگر با فلسفه‌شان به سمت سیاست بروند و بخواهند آن را در سیاست به اجرا بگذارند معمولا کار خطرناک یا لااق کار خطیری می‌کنند. با نظر به تاریخ غرب می‌بینیم که افلاطون با رفتن به سمت سیاست کار خطیری انجام داد.
فیلسوفان راهگشایان سیاست‌اند
داوری افزود: افلاطون می‌خواست با فلسفه‌اش به سمت سیاست برود و با مشکل برخورد کرد، اگر چه بعد تلاش کرد آن اشتباه را جبران کند و به نوعی جبران هم کرد؛ افلاطون اشتباه کرد که به سمت سیاست رفت اما در نامه هفتم خواست آن اشتباه را جبران کند. فیلسوفان عاملان سیاست نیستند بلکه راهگشایان سیاست‌اند؛ این بدان معنا نیست که نمی‌توانند عاملان سیاست باشند، آنها می‌توانند به سیاست وارد شوند اما اگر می‌خواهند این کار را انجام دهند باید قدری از تفکر استعفا بدهند. سیاست مقام تصمیم و عمل است نه مقام تفکر فلسفی.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در عصر ما فیلسوف دیگری هم چنین اشتباهی را مرتکب شد و بهانه به دست مخالفانش داد او را به همکاری با هیتلر متهم کنند و او کسی نبود مگر مارتین هایدگر. ریچارد رورتی آمریکایی و کارل پوپر اتریشی دو فیلسوف دیگری بودند که از نظر اهمیت به افلاطون و هایدگر نمی‌رسند اما اشتباهاتی از این دست مرتکب شدند و فتوا دادند که می‌توان استبداد را با خشونت به جنگ برانداخت و این توجیهی شد برای تجاوز به افغانستان و عراق؛ گویی می‌شود با جنگ دموکراسی را در هواپیمای نظامی گذاشت و از یک کشور به کشور دیگر برد.
وی ادامه داد: اما وجه دوم این است که فیلسوفان بخواهند به سیاست بپردازند، بدون اینکه فلسفه خودشان را به اجرا بگذارند که شاید با این شیوه موفق باشند. به نظر من اگر کسی بین علم و سیاست و انجام کار علمی و کار سیاسی مخیر باشد و بتواند به هر دوی آنها بپردازد، اما کار علمی را انتخاب کند یک فضیلت محسوب می‌شود و این ویژگی در استاد سیدمحمد خامنهای وجود دارد.
داوری تصریح کرد: ایشان علاوه بر حقوقدان بودن و داشتن شرایط کار سیاسی، حکمت صدرا را به عنوان مرکزی برای حفظ و اشاعه معارف و فلسفه اسلامی تشکیل داد و پای آن ایستاد. قدر وتاثیر این کار را در طول تاریخ و در آینده مشخص خواهد شد. فلسفه از چیزهایی است که ماندگار می‌ماند به تدریج در همه مناسبات اجتماعی و فرهنگی و سیاسی تاثیر می‌گذارد.
فیاضی: تصحیح و تنقیح متون اساسی حکمت متعالیه؛ از خدمات بارز آیت‌الله خامنهای
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا فیاضی، رئیس مجمع حکمت اسلامی نیز در این مراسم ضمن تقدیر از دست‌اندرکاران برگزاری آن محفل، با اشاره به روایاتی گفت: مطابق روایات ارزش عالم از مجاهد فی سبیل‌الله بسیار بیشتر است و علت آن است که یک دانشمند با دفاع از دین دوستان حق و حقیقت موجب می‌شود که دشمنان نتوانند این گوهر ارزنده را از دست شیعیان اهل بیت خارج کنند. عالمان دین در درجه‌بندی بعد از انبیاء و اوصیاء قرار دارند و در حقیقت عهده‌دار وظیفه‌ای هستند که بر دوش معصومین گذاشته شده است.
حجت‌الاسلام فیاضی با اشاره به خدمات آیت‌الله سیدمحمد خامنهای، گفت: یکی از خدمات بسیار مهم و برجسته ایشان آن است که متون درسی و کتاب‌های اساسی حکمت متعالیه را که دارای چاپ‌های مغلوط، خسته‌کننده و نفس‌گیر بود تصحیح کرد و امیدواریم بنیاد مبارک صدرا کار خود را علاوه بر این جنبه در ابعاد دیگر مانند ترجمه این آثار به زبان‌های دیگر و یا سطح‌بندی مسائل فلسفی و آوردن تفکر فلسفی در میان قشرهای مختلف محصلان ادامه دهد.
رئیس مجمع عالی حکمت اسلامی، اظهار کرد: حیات والای شیعه مرهون تفکر عقلی آن است و به عنوان نمونه مرحوم خواجه‌نصیر وقتی کتاب کلامی تجرید را می‌نویسد مباحثی از فلسفه را در مقدمه آن می‌آورد. مقصد اول و دوم این کتاب مشتمل بر همان مطالبی است که ملاصدرا در 5 جلد اسفار آورده و مقصد سوم یعنی الهیات نیز در جلد ششم و هفتم اسفار جای گرفته است.
حسرت ملاصدرا هم به واسطه برخورداری از حکمت و فلسفه بوده است
وی تصریح کرد: افتخار شیعه آن است که عقل را، که قرآن و روایات ما به آن بها داده‌اند در زندگی خود راهبر قرار داده و عقل را مقدمه ورود به معارف متعالی قرآن و اهل بیت معرفی کرده است. زمانی دوست دانشمند ما حجت‌الاسلام قرائتی با نقد بر ملاصدرا می‌گفت که صدرا در ابتدای تفسیر سوره واقعه حسرت می‌خورد که "ای کاش از قرآن بیشتر استفاده می‌کردم" و من می‌خواهم با استفاده از همین بیان ایشان بگویم همان حسرت او نیز به خاطر برخوداری از فلسفه و حکمت بوده است.
حجت الاسلام فیاضی با اشاره به اینکه در عالم تشیع یک عالم غیر فیلسوف پیدا نمی‌کنیم که چنان حسرتی داشته باشد، عنوان کرد: این کلام صدرالمتالهین نشان می‌دهد که کسی که از علوم عقلی بهره برده باشد به خاطر ورزیدگی عقلش استفاده‌هایی از قرآن و روایات می‌برد که دیگران از آن بی‌بهره‌اند.
کریم زارع، رئیس باشگاه پژوهشگران جوان سخنران دیگر این همایش بود که در سخنان کوتاهی درباره شخصیت آیت‌الله سیدمحمد خامنهای، شرح صدر، طراوت و شادابی، توجه به نخبگان و جامعیت در علم را از جمله ویژگی‌های برجسته ایشان برشمرد.
خسروپناه: آیت‌الله خامنهای بهترین مصداق پیوند میان فقاهت و حکمت
حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی حکمت و فلسفه ایران دیگر سخنران این همایش بود که با بیان اینکه گرامیداشت حکیم در واقع گرامیداشت حکمت است، به بیان نکاتی درباره مفهوم حکمت پرداخت و با اشاره به آیه شریفه "یؤتی الحکمة من یشاء"، آیت‌الله خامنهای را یکی از مصادیق بارز آن برشمرد و عنوان کرد: برخی در تعریف حکمت آن را معادل تعریف رایج فلسفه البته با کمی تصرف دانسته‌اند، اما وقتی وارد محتوای حکمت می‌شویم می‌بینیم که حکیمان مسلمان با دقت نظر در معنای قرآنی، حکمت اسلامی را دنبال کرده‌اند.
حکمت متعالیه ترکیبی روش‌مندانه است نه التقاطی
حجت‌الاسلام خسروپناه تصریح کرد: فلسفه اسلامی همان فلسفه یونان نیست و چنین تصوری ظلم به علم و دانش و حکمت است زیرا فلسفه اسلامی در ارتباط با قرآن بالنده شد، عرفان اسلامی هم زائیده قرآن بود و با آن بالنده شد و ارتباط این دو حکمت متعالیه را پدید آورد. بنابراین حکمت متعالیه ترکیبی روش‌مندانه است نه التقاطی.
وی با اشاره به برخی از آموزه‌های برجسته فلسفه صدرایی از جمله نظریه "امکان فقر وجودی"، اظهار کرد: حکمت صدرا کارکرد کنشی و منشی داشت و از این حکمت، امروز نیز می‌توان در امتداد مسائل اجتماعی بهره برد. اگر ما دنبال الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، تحول در علوم انسانی و نهضت نرم‌افزاری هستیم این مسائل مهم را بی‌شک بدون فلسفه و حکمت متعالیه نمی‌توان محقق کرد.
چرا به نظریات پیاژه و مازلو و... اکتفا کرده‌ایم؟
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با بیان اینکه حکمت متعالیه امروز توانایی پاسخگویی پرسش‌های فلسفی در حوزه‌های مختلف را دارد، خاطرنشان کرد: چرا در دانشگاه‌های ما نظریه رشد پیاژه مبتنی بر تفکیک نومن و سنومن تدریس می‌شود اما نظریه رشدی مبتنی بر حکمت صدرایی طراحی نکرده‌ایم. چرا به نظریه "طبقه‌بندی نیازها"ی مازلو استناد می‌کنیم اما از حکمت متعالیه مبنایی برای این کار استخراج نمی‌کنیم.
آیت‌الله سیدمحمد خامنهای؛ مظهر پیوند حکمت و فقاهت
حجت‌الاسلام خسروپناه با اشاره به برخی ویژگی‌های برجسته آیت‌الله سیدمحمد خامنهای گفت: یکی از ویژگی‌های برجسته استاد آن است که از حکمت متعالیه در برخی از مسائل روز مانند مسئله زن، فهم(هرمنوتیک) و... استفاده کرده و فلسفه و حکمت متعالیه را در عرصه‌های روز امتداد دادند. ایشان همچنین ثابت کرده‌اند که بین حکمت و فلسفه و فقاهت نه تنها جدایی نیست بلکه پیوند وثیقی برقرار است.
حجت‌الاسلام رشاد: آیت‌الله محمدخامنه‌ای مصداق بارز حکمت و آزادی باطنی است
حجت‌الاسلام و والمسلمین علی‌اکبر صادقی رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دیگر سخنران این همایش بود که آیت‌الله سیدمحمد خامنهای را مصداق بارز بیت حافظ "غلام همت آنم که زیر چرخ کبود/زهرچه رنگ تعلق پذیرد آزاد است"، دانست و گفت: ایشان هم از رنگ تعلق و هم از رنگ تحکم آزاد بودند و سوابق پیش و پس از انقلاب ایشان شاهدی بر آزادی ایشان است؛ ایشان آزاده‌اند و عمری در مسیر آزادگی زیسته‌اند.
وی با اشاره به ابیاتی از مثنوی مولانا گفت: زمانی که ما اسیر تعلقیم گرفتار می‌شویم و نزاع ها آغاز می‌شود. انسان آزاده، آزادی باطنی کسب کرده است و با کسب نزاع نمی‌کند و صاحب حکمت همان انسان آزاده است که آنچنان عظمتی پیدا می‌کند که مشابه عالم عینی می‌شود.
حجت‌الاسلام رشاد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: انسان حکیم هم در فرآیند صیرورت معرفت شناسی بر همه عالم و ماسوی‌‌الله معرفت و احاطه پیدا می‌کند و گاه صیرورت او از وجه هستی شناسی است یعنی سعه وجودی پیدا می‌کند و "جهانی بنشسته در گوشه‌ای" می‌شود و استاد خامنهای مصداق این تلقی‌ها هستند چون در کنجی نشسته و کار عظیمی را بردوش گرفته‌اند و کامیاب هم بوده‌اند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: فیلسوف با فلسفه‌دان، مورخ فلسفه و گزارشگر فلسفه متفاوت است. فیلسوف آن است که مبدل به معرفت و موازی هستی می‌شود و وجودش تجسم حکمت است. غالب فیلسوفان غرب با این تلقی از حکمت و فلسفه، نه فیلسوف بلکه فیلسوف‌شناس هستند. البته افرادی مثل کانت، هگل و مانند ایشان حکیم‌اند و هر چند که ما مخالف آن باشیم از شأن حکمی آنان نمی‌توانیم بکاهیم.
از ظرفیت‌های بنیاد حکمت صدرا در حوزه فلسفه‌های مضاف استفاده شود
وی اضافه کرد: بنیاد حکمت صدرا از نهادهای ارزنده دوران انقلاب است که خدمات با ارزشی انجام داده و گام‌های مهمی در شناساندن حکیمان انجام داده است اما بهتر است برای بالندگی حکمت آن را به صحنه آوریم و کاربردی‌تر کنیم و با عرضه معضلات مبتلابه جهان امروز به پیشگاه حکمت پاسخ‌های کاربردی از آن مطالبه کنیم.
حجت الاسلام رشاد با اشاره به ظرفیت بالای بنیاد حکمت صدرا پیشنهاد کرد که این نهاد علاوه بر احیای آثار حکمت صدرایی و حکیمان دیگر به حوزه فلسفه‌های مضاف اهتمام بیشتری داشته باشد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، خاطرنشان کرد: انسان موجود فیلسوف است و امتیازش در میان همه موجودات حتی موجودات ملکوتی همین است. ما امروز به 10ها فلسفه مضاف از جمله فلسفه هنر، فلسفه سیاست، فلسفه حقوق، فلسفه تکنولوژی و ... نیاز داریم که همگی از نیازهای بالفعل جامعه ما هستند.
رونمایی از «اندیشه‌نامه آیت‌الله سیدمحمدخامنه‌ای»
در ادامه این مراسم مجموعه دو جلدی «اندیشه‌نامه آیت‌الله سیدمحمدخامنه‌ای» رونمایی شد و اعلام شد که جلد سوم این مجموعه نیز حاوی مقالات ارسال شده به این همایش رونمایی خواهد شد. همچنین هدایای وزیر ارشاد و سازمان‌ها و نهادهای مختلف به آیت‌الله سیدمحمد خامنهای به پاس چندین دهه خدمات علمی و معنوی ایشان اهدا شد.
آیت‌الله خامنهای: حیات جامعه مرهون توسعه علوم انسانی و به‌ویژه حکمت و فلسفه است
آیت‌الله سیدمحمد خامنهای، سخنران پایانی این همایش بود که وی فلسفه حضور خود را در این همایش قدردانی از مهمانان اهل علم و فضل بیان کرد و گفت: قدردانی از خدمت‌گزاران علم و دانش و مخصوصاً حکمت در زمان حیاتشان موجب می‌شود تا جوان‌ها بفهمند که راهشان درست و در صراط مستقیم است.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: به‌خلاف نظر دیگران که علم را کیفیتی نفسانی و خارج از وجود انسان می‌دانند، ملاصدرا معتقد است که علم از سنخ وجود و بلکه همان وجود است و انسان زمانی که بر علم خود می‌افزاید در حقیقت بر وجود خود می‌افزاید. این نکته مهمی است که در فلسفه‌های پیش از حکمت متعالیه نبود.
رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا، افزود: ملاصدرا در جای دیگر زمانی که از صفات الهی بحث می‌کند "حیات" را همان وجود و هم‌معنی آن می‌داند و از باب اینکه همه صفات به یک صفت و یک ذات برمی‌گردد؛ بنابراین علم همان حیات است و کسی که دانشمند است از علم حیات می‌گیرد.
ایشان با اشاره به رابطه فرد و اجتماع ادامه داد: بین فرد و اجتماع رابطه حقیقی برقرار است و جامعه برای خود هویتی دارد حتی برخی معتقدند این رابطه اعتباری هم نیست و اگر آنها را در هرم هستی مشاهده کنیم درمی‌یابیم که از مراتب اعیان هستند یعنی علم همان‌گونه که فرد را حیات می‌دهد، جامعه را نیز حیات می‌بخشد. بنابراین جامعه مرده و جامعه زنده داریم.
آیت‌الله خامنهای تصریح کرد: علم درجاتی دارد و پایین‌ترین درجه مربوط به ماده است. بنابراین علوم انسانی برترین علوم است که تعلق به انسان دارد. البته حکمت و فلسفه در معنای حقیقی آن روح علوم محسوب می‌شود و درجه‌اش بالاتر است. از همین روی در جامعه‌ای که علوم انسانی و به‌خصوص فلسفه و حکمت وجود داشته باشد توسعه پیدا می‌کند و حیات و زندگی باعظمتی خواهد داشت.
رئیس بنیاد حکمت صدرا در پایان سخنان خود با بیان اینکه مطابق نظریه ملاصدرا انسان با علم سعه وجودی پیدا می‌کند، عنوان کرد: باید خدا را شاکر باشیم که انقلاب این برکات را برای ما آورد و علم را دامن زد و پرورش داد. بنابراین واقعاً سزاوار است که چرخ‌های این مملکت بچرخد تا حکمت در آن ثمر دهد و سایه بیفکند./916/د102/ع