مفهوم پیچ تاریخی در فرمایشات رهبر معظم انقلاب تبیین شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، موسی نجفی، نویسنده و رییس پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی، پنج‌شنبه عصر در سی و یکمین سلسله نشست‌های انقلاب اسلامی، مخاطرات امروز و فردا که در سالن همایش‌های پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، به مفهوم پیچ تاریخی اشاره کرد و گفت: این وقایع هستند که به حوادث معنی می‌دهند، در زندگی ما همه حوادث قابل اهمیت نیستند، اما در زندگی انسان موضوعاتی مانند انتخاب شغل، ازدواج، رشته تحصیلی از وقایع تأثیرگذار محسوب می‌شوند.

نویسنده و رییس پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی با تفکیک وقایع از حوادث ابراز کرد: پیچ تاریخی در مسیر واقعه، یعنی جایی که تاریخ عوض می‌شود، خود را نشان می‌دهد و گرنه پیچ تاریخی در حوادث معلوم نمی‌شود، اگر خواسته باشیم یک حادثه را تحلیل کنیم باید جای آن را در پیچ تاریخی بیابیم.

وی خاطرنشان کرد: انقلاب اسلامی در برابر حوادثی مانند 2 خرداد، یا 3 تیر یک واقعه است، نباید کسی فکر کند که در طی این چند سال اتفاقی در حد انقلاب اسلامی رخ داده است، زیرا انقلاب اسلامی تأثیرگذاری بسیاری داشته است.

نجفی با بیان این‌که ممکن است حادثه‌ای باشد که یک واقعه را تمام یا شروع می‌کند، ابراز کرد: حوادث نیز خود در یک سطح نیستند، مقاله رشیدی مطلق در روزنامه اطلاعات بهانه‌ای شد که مردم قم قیام کردند و نباید گفت که علت انقلاب اسلامی آن مقاله است.

وی خاطرنشان کرد: گاه ممکن است یک حادثه‌ای برای یک مقطعی خود یک واقعه حساب شود اما نسبت به یک واقعه بزرگ‌تر و کلان‌تر حادثه محسوب شود، به این نکته نیز باید توجه کرد که حوادث نیز خود در درجات مختلفی قرار دارند.

معاصر بودن به زمانی گفته می‌شود که تأثیر بیشتری بر زمان حال دارد

نویسنده و رییس پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی با بیان این‌که معاصر بودن به زمانی گفته می‌شود که تأثیر بیشتری بر زمان حال دارد، ابراز کرد: شروع نهضت قزلباش و صفویه یکی از پیچ‌های تاریخی معاصر محسوب می‌شود، هیچ موردی حتی انقلاب اسلامی بدون تأثیر از این اتفاق نبوده است.

وی اظهار کرد: صفویه حامل اندیشه‌ای بود که بسیار مهم بود و آن تشیع است، و گرنه خود صفویه به خودی خود اهمیتی ندارد، رسمیت یافتن تشیع در ایران در هیچ کشوری رخ نداده است و این به بیشتر بودن شیعیان در ایران بازنمی‌گردد زیرا در کشورهای دیگر شیعیان بیشتر بودند.

نجفی با بیان این‌که حتی یک روز هم از این رسمی بودن مذهب تشیع کاسته نشده است، اظهار کرد: مذهب تشیع به قدری قدرتمند بود که زمانی که دولت نداشت باز کشور سر جایش بود، یعنی استحکام آن به دولتش نبود، یعنی یک جامعه شیعی محقق شد.

وی ادامه داد: انقلاب اسلامی مدیون رسمی شدن تشیع در زمان صفویه است و اگر مردم شیعه نبودند باید امام خمینی(ره) ابتدا جامعه را شیعه می‌کرد و سپس انقلاب می‌کرد، و در واقع صفویه زمینه انقلاب اسلامی را فراهم کرد.

نویسنده و رییس پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی دومین پیچ تاریخی که در دوران حال ما تأثیر دارد را مشروطیت خواند و اظهار کرد: هم حرکت صفویه و هم حرکت مشروطیت ناقص بوده است و در جمهوری اسلامی این دو حرکت کمال شده است، یعنی هم محور شیعی صفویه و هم محور مردمی مشروطیت رشد پیدا کرده است.

خود صفویه، صفویه را به زمین زد

وی بیان کرد: از صفویه تا مشروطه و از مشروطه تا انقلاب اسلامی پیچ‌های کوچک تاریخی نیز وجود دارد، سقوط صفویه یکی از این وقایع کوچک بود و بعد از آن نهاد روحانیت آزاد شد، یعنی خود شیعه در صفویه، صفویه را به زمین زد.

نجفی با بیان این‌که مشابه اتفاق زمین خوردن صفویه در دوران‌های ریاست جمهوری در ایران اتفاق افتاد، ابراز کرد: آقایان رفسنجانی، خاتمی و احمدی‌نژاد هر سه مطلبی را مطرح کردند، اما در نهایت به وسیله همان مطلب که سازندگی، اصلاحات و گفتمان انقلاب باشد زمین خوردند.

وی گفت: باید توجه داشت ما وقتی می‌خواهیم از پیچ تاریخی سخن بگوییم به تاریخ نقلی، تاریخ تحلیلی یا فلسفه تاریخ نظر داریم، باید بررسی کرد که این پیچ‌های تاریخی رو به جلو یا رو به عقب می‌رود.

نویسنده و رییس پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی ابراز کرد: شهید مطهری تفاوتی میان توسعه و تکامل قائل است، در توسعه معتقد هستند که هر حرکت تاریخی جلوتر از حرکت قبلی خودش است، طبق این نظر از دید غربیان لیبرالیسم تاریخ حد نهایی تاریخ غرب است اما مرحوم مطهری حرکت تاریخ را تکاملی می‌دانند.

وی افزود: ممکن است یک دهه از دهه قبلش عقب‌تر باشد، اما در نهایت سبب تکامل می‌شود، ممکن است حادثه‌ای انحطاط باشد، اما در نهایت سبب پیشرفت او می‌شود، این مانند حلقه‌های فنر است، پس پیچ تاریخی ممکن است انحطاط یا عقب‌گرد داشته باشد.

ارزش علمای گذشته در پیچ‌ تاریخی معاصر به خوبی آشکار می‌شود

نجفی ابراز کرد: این 33 سال اخیر به رغم انحطاط‌های که صورت گرفته است، اما در نهایت رو به تکامل بوده است، همچنین می‌توان در بررسی تاریخ انقلاب دهه‌های مختلف را بررسی قرار داد.

وی به تقسیم‌بندی رهبر معظم انقلاب درباره تاریخ‌های مهم انقلاب اشاره کرد و گفت: ابتدای انقلاب، مسائل را در پیچ تاریخی نهضت‌های اسلامی نگاه می‌کردیم، بنابراین در تحلیل انقلاب ایران مرحوم عبدالکریم حائری یا آقای بروجردی دیده نمی‌شد.

نویسنده و رییس پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی ابراز کرد: شهید مطهری افراد را به سه دسته مصلح، مصلح اجتماعی و مصلح سیاسی تقسیم‌بندی می‌کنند، اصلاح‌طلبان خود باید صالح باشند، در دوره اصلاحات می‌خواستند اصلاحات راه بیندازند در حالی که خود افراد صالحی نبودند.

وی با بیان این‌که اکنون در دوران اخیر تمدن جدید اسلامی و بیداری اسلامی مطرح شده است، اظهار کرد: بیداری اسلامی یک حرکت 200 ساله است، در کشورهای عربی بیداری اسلامی به دلیل بسته بودن ساختار اجتماعی آنان به وضوح دیده می‌شود اما در ایران به دلیل ساختار مدنی ایران این امر به آن وضوح مشاهده نمی‌شود.

نجفی با بیان این‌که ارزش کار شیخ عبدالکریم حائری و آقای بروجردی نسبت به کارهای انقلابی‌گری همچنان شناخته‌نشده است، ادامه داد: در شرایط امروز با توجه به تفسیر پیچ تاریخی بر اساس تمدن اسلامی ارزش کارهای برخی گذشتگان به بهترین نحو مشخص می‌شود.

مردم در نهایت پیچ تاریخی را ایجاد می‌کنند

وی به سخنان رهبر معظم انقلاب و نکاتی که ایشان گفته‌اند، اشاره و تصریح کرد: جنبش نرم‌افزاری، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تحول در علوم انسانی، نظریه خواص، بصیرت سیاسی کلیدهایی است که با آن می‌توان یک پیچ تاریخی را تفسیر کرد.

نویسنده و رییس پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی با تبیین این نظریه شهید مطهری که در نهایت مردم پیچ تاریخی را ایجاد می‌کنند، ابراز کرد: نقش رهبران این است که آنان زودتر از بقیه می‌فهمند و می‌توانند در جلو بردن یا عقب بردن تاریخ نقش داشته باشند.

وی ابراز کرد: انقلاب اسلامی معلول بیداری اسلامی 200 سال اخیر است، خود انقلاب اسلامی ایستگاهی است که سبب نیرومند کردن بیداری‌های اسلامی بعدی شده است، یعنی انقلاب اسلامی خود فرزند خلف بیداری اسلامی محسوب می‌شود.

نجفی اظهار کرد: نظام اسلامی از جنبش اسلامی یک مرحله بالاتر است، لذا درون نظام اسلامی جنبش معنا نمی‌دهد، درون این‌ها جنبش معنا نمی‌دهد، ما چیزی به عنوان جنبش سبز و نظام مدنی نداریم، جنبش درون نظام یعنی یک مرحله عقب رفتن است.

وی ادامه داد: جنبش‌های مدنی دوم خرداد و جنبش‌های سبز جنبش‌های ارتجاع به عقب است، اعتراض‌های درون نظام اسلامی اگر به معنای جنبش بخواهد تلقی باشد، فتنه است و ممکن است پیچ تاریخی‌ای به عقب باشد./914/پ201/ی