نگاهی به آثار پژوهشی سوره مهر

به گزارش خبرگزاری رسا، انتشارات سوره مهر به عنوان ناشر اندیشه و هنر انقلاب اسلامی بیش از سیصد عنوان اثر پژوهشی را در حوزه‌های مختلف هنری و ادبی به زیور طبع آراسته است در این گزارش به مناسبت روز پژوهش به معرفی برخی از این آثار خواهیم پرداخت.

پژوهش‌های ادبی از کالبد شکافی رمان فارسی تا گفتگو نویسی

هفتاد عنوان کتاب پژوهشی در حوزه ادبیات را باید از اهتمام سوره مهر در ارتباط با بسط و ترویج فرهنگ فارسی بدانیم. سوره مهر هم در حوزه داستان‌ و هم در حوزه شعر آثثار متنوعی را به علاقه مندان پژوهش‌های ادبی عرضه کرده است. کالبد شکافی رمان فارسی یکی از آثار مطرح سوره مهر در حوزه ادبیات داستانی با تالیف محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه عبدالعلی دستغیب است که وی در این اثر رمان‌های فارسی را مورد بررسی قرار داده است. عبدالعلی دستغیب درباره این اثر می‌گوید: قبلاً تصمیم گرفتم که تاریخچه‌ رمان‌های فارسی را بنویسم که البته توانستم از آغاز تا اواخر دوره رضا شاه را ثبت کنم، و آثار نویسندگانی مانند؛ محمد حجازی، مشفق کاظمی، محمد مسعود و... مورد بررسی قرار دادم. در سال 76 نوشتن کتاب «کالبد شکافی رمان فارسی» را شروع کردم که دوره تاریخی صد رمان‌ مورد بررسی این کتاب، از 1320 تا 1370 را شامل می‌شود، این رمان‌ها از لحاظ فرم و محتوا مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته که آثار صادق چوبک، جلال آل احمد، سیمین دانشور،... و زنوزی جلالی را شامل می‌شود.وی ادامه می‌دهد: رمان در زبان فارسی به این معنا که ما امروزه می‌شناسیم تازگی دارد، نسبت به گذشته ادبیات فارسی متفاوت است. آنچه در ادبیات فارسی رواج داشت، رمانس (داستان کوتاه) بود، مانند؛ منطق‌الطیر عطار، سمک عیار و ...، اما از حدود صد سال پیش، عده‌ای در ایران شروع به رمان نویسی کردند که بیشتر جنبه تاریخی داشت و تقلیدی از رمان‌های الکساندر دوما و والتر اسکات انگلیسی بود.

پروژه ترجمه و انتشار 10 عنوان کتاب در زمینه داستان‌نویسی به همت دفتر ترجمه مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری از چندی پیش آغاز شده است. یکی از این آثار کتاب «گفت‌وگو‌نویسی»؛ فنون و تمرین‌هایی برای نوشتن گفت‌وگو‌های قوی نوشته «گلوریا کمپتون» است که توسط فهمیمه محمد سمسار ترجمه و توسط سوره مهر منتشر شده است.سمسار درباره این کتاب می گوید: این کتاب، اثر مهم و تاثیرگذار «گلوریا کمپتون» نویسنده و استاد دانشگاه‌ امریکا در حوزه داستان‌نویسی است.وی ادامه می‌دهد: کتاب حاضر که در 15 فصل نگاشته شده، به نقش کلیدی و پر اهمیت عنصر «گفت‌وگو» در داستان و رمان می‌پردازد و در بردارنده همه بایدها و نبایدهایی است که داستان‌نویس‌ها برای نوشتن گفت وگوهای قوی داستان‌هایشان به آن نیاز دارند.

مسائلی همچون غلبه بر ترس در گفت‌وگونویسی، متناسب کردن گفت‌وگو با نوع داستان، استفاده از گفت وگوهایی که داستان را پیش می‌برد، ترکیب روایت، گفت‌‌وگو و حادثه در داستان، زبان شخصیت‌ها و ویژگی‌های فردی آن‌ها در گفت‌و‌گو، استفاده از گفت وگو برای توصیف زمان و مکان و پس زمینه داستان، تنظیم سرعت گفت‌وگو در داستان  از مواردی هستند که در در این کتاب به آنها اشاره شده است.

یاد مانا و گفتمان جنگ در پژوهش‌های دفاع مقدس

یکی از بیشترین آثار سوره مهر را در حوزه ادبیات دفاع مقدس است که حوزه داستان، رمان و خاطره را در بر می گیرد. در حوزه پژوهش دفاع مقدس نیز آثار در خور توجهی از این انتشارت منتشر شده است. کتاب «یاد مانا» نوشته علیرضا کمری که حاوی 5 مقاله درباره خاطره نویسی و خاطره نگاشته های جنگ و جبهه/ دفاع مقدس است از آثار پژوهشی سوره مهر در زمینه پژوهش ادبیات پایداری است.این کتاب حاوی پنج مقاله درباره خاطره‌نویسی و خاطره‌نگاشته‌های جنگ و جبهه و دفاع‌مقدس است که طی سال‌های گذشته نوشته و منتشر شده‌اند.کمری در مقدمه کتاب هدف از نگاشتن این مقاله‌ها را مشخص ساختن سیر و سابقه پژوهش در زمینه خاطره‌نویسی جنگ و همچنین به دلیل فقر و فقدان مباحث نظری در این مقوله دانسته است.

کتاب دیگر «ضربت متقابل» است که درباره کارنامه عملیاتی لشکر 27 محمدرسول الله در تابستان 61 توسط گلعلی بابایی و حسین بهزاد نگارش یافته است.این کتاب که در دوازدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در زمینه پژوهش انتخاب شده است. کتاب «ضربت متقابل» در چهارده فصل با عناوین «تدبیر تعقیب متجاوز»، «اهداف طرح عملیاتی کربلا»، «شناسایی و سازماندهی»،« تلاش های بازدارنده»،«ضربت متقابل»، «رخنه ناموفق»،«نبرد فطر»،«همت چاره ساز»،«انتخاب راه کار»،«مصاف با دژهای مثلثی»،«مثلث سوم»،«آخرین تمهیدات»،« واپسین تکاپو» و« ترازبندی نبرد رمضان» شکل گرفته است.

بابایی پیش تر درباره این کتاب گفته بود:«ضربت متقابل»، درباره کارنامه عملیاتی این لشکر، در نبرد (عملیات) رمضان از تیر تا پایان شهریور ماه 1361 است.گفتنی است کتاب اول این مجموعه نیز با عنوان «همپای صاعقه» به تشریح نقش سپاه (لشکر 27) محمد رسول الله(ص) در دو عملیات بزرگ فتح المبین، بیت المقدس (آزادسازی خرمشهر) و اعزام نیروهای آن به لبنان پرداخته و دربرگیرنده وقایع دی ماه1360 تا ت‍ی‍ر ماه 1361 است.

رهبر انقلاب در دست نوشته‌ای بر حاشیه این کتاب آورده‌اند: «کتاب‌هایی مانند «ضربت متقابل» و «همپای صاعقه» باید کتاب‌های رایج دست کارکنان در سطح سپاه و خانواده‌هایشان باشد. این کتاب نقش فرماندهان را در جنگ برجسته می‌کند که چگونه فرماندهان سپاه و ارتش وارد صحنه دفاع مقدس شدند و عملیات‌های موفقی را انجام دادند...وظیفه فرماندهان ترویج، نشر و عرضه این کتاب‌ها به حد کافی در جامعه است».

انقلاب بر محور دایرة المعارف‌ها

پژوهش در حوزه انقلاب اسلامی و ریشه‌ها و عوامل شکل گیری آن نیز در سوره مهر جایگاه ویژه‌ای دارد.«روز شمار انقلاب اسلامی» پروژه تحقیقی که قرار است در 18 مجلد گردآوری و منتشر شود این مجموعه از تاریخ 56/1/1آغاز و به پیروزی انقلاب در 22بهمن 57ختم می‌شود که در مجموع 22ماه و 22روز را شامل می شود .تاکنون یازده جلد این مجموعه پژوهشی منتشر شده است.

روزشمار پانزده خرداد یکی دیگر از آثار پژوهشی سوره مهر است. مجموعه چند جلدی «روز شمار 15خرداد» رویدادهای ابتدای سال 40 تا انتهای سال 43 را مورد بررسی قرار می دهد و به زمینه هایی که موجب وقوع قیام 15 خرداد شده است می پردازد.

پروژه نگارش کتاب «روز شمار 15خرداد» از سوی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری انجام شده که این مجموعه به صورت روز شمار بوده که روزانه این دوره بر اساس اسناد موجود طبقه بندی شده است.نوع خبرهایی که در کتاب به چاپ می رسد بر اساس قالب روز شمار تنظیم می شود که نسبت اخبار با وقایع و حوادث نهضت امام خمینی به نگارش در آمده است.

به گفته احد گودرزیانی محقق کتاب، این اثر از لحاظ موضوعی کتاب با فوت آیت الله بروجردی و مطرح شدن بحث مرجعیت امام خمینی رحمة الله علیه و مبارزات ایشان آغاز و به بازتاب اتفاقات 15 خرداد تا پایان سال 43 و تبعید بنیانگذار انقلاب اسلامی به ترکیه و عراق ختم می‌شود که تنها 4 جلد نخست این مجموعه که سال 40 را پوشش می‌دهد.

قریب به سی جلد پژوهش در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی از سوی سوره مهر منتشر شده است./998/د102/ق