بررسی آفات طلبگی از نظر آیت الله حائری شیرازی در ماهنامه حاشیه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پانزدهمین شماره ماهنامه فرهنگی و اجتماعی حاشیه ویژه تیرماه 1392 به صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مدیر مسؤولی علی اکبر رشاد روانه بازار نشر شده است.

در بخش «مکتوب ماه» این عناوین را مطالعه می‌کنیم: «حوزه ناسی؛ حوزه منسی!»، «لحن القول»، «آیا علم تنها نزد اهل بیت علیهم السلام است؟».

عناوین «مقام علمی، آقا فراتر از تشکیلات مغرضان است»، «فقیه مجاهد؛ گذری بر زندگانی حضرت آیت الله سید محسن حکیم»، «طلبه‌های جوان، قدر خودشان را بدانند»، «حدیث مطول علم و جهاد»، «آیت الله ملکوتی فدایی اسلام و انقلاب بود»، «حاشیه‌ای بر متاریدینگ»، «نیمکره راستت را به من بسپار»، «حکایت چاه و طناب» و «سلوک طلبگی» را در بخش «اخبار ماه» می خوانیم.

مقاله ای با عنوان «فقیه مجاهد» به بررسی زندگانی حضرت آیت الله سید محسن حکیم پرداخته است که در قسمتی از این مقاله آمده است: آیت الله حکیم اهتمام شدیدی به تأسیس مدارس و راه انداختن مساجد و دیگر بناهای علمی و دینی داشت؛ از این رو آثار فراوانی از آن بزرگوار به یادگار مانده است.

کتابخانه معروف او مکتبة الامام الحکیم در نجف اشرف یکی از مجهزترین و روز آمدترین کتابخانه‌های اسلامی است و بیش از یکصد شعبه در سراسر عراق دارد و مرحوم آیت الله حکیم برای اداره مرجعیت خود، نظام و سازمان خاصی ایجاد کرد و از افراد مطلع در این تشکیلات کمک می گرفت؛ به همین دلیل تشکیلات او با نظم‌ و آبرومندی اداره می‌شد که تا آن زمان در تشکیلات روحانیت بی‌سابقه بود.

مرحوم آیت‌الله حکیم درباره سیاسیت می فرمود:‌ اگر معنی سیاست، اصلاح امور مردم روی اصول صحیح عقلانی و رفاه حال مردم روی اصول، آسایش بندگان خدا باشد، اسلام تمامش همین است جز سیاست چیز دیگری ندارند و اگر منظور، معنی دیگری باشد، اسلام از آن بیگانه و دور است.

نخستین بار هنگامی که دولت انگلیس به قصد استعمار عراق، لشگر خود را در خلیج فارس پیاده کرد آیت الله سید محمد سعید حبوبی، فرمان جهاد و دفاع را صادر کرد و خود شخصا رهسپار جبه ناصریه شد، آیت الله حکیم نیز همراه استاد به جبهه جنگ گام نهاد و شهامت و استقامت عجیبی از خود نشان داد.

هنگامی که کمومونیست ها رخنه عمیقی در تمام دستگاه ها عراق کرده بودند و با رهبری عبدالکریم قاسم، محیطی پر از وحشت و رعب را در همه جا ایحاد کرده بودند، با صدور فتوای معروف «الشیوعیه کفر و الحاد»‌ قدرت آنان را درهم شکست از خطری که عراق و مقدسات آن را تهدید می‌کرد؛ جلوگیری به عمل آورد.

ایشان همچنین در کمک به جنبش‌ها آزادی بخش اسلامی فعال بودند و در همین ارتباط، مسلمانان را به کمک و پشتیبانی از برداران مسلمان فلسطینی تشویق می کرد، اعلامیه های پر شمار و مهمی هم در ارتباط با موضوع فلسطین و وحدت مسلمانان جهان برای نجات مسجد الاقصی صادر کرد.

این عالم بزرگوار سرانجام در 27 ربیع الاول 1390 قمری به ملکوت اعلی پیوست؛ در تشییع پیکر پاک او صدها هزار نفر شرکت جستند و تشییع جنازه او از بغداد تا نجف به سبب ازدحام مردم دو روز طول کشید و عملا به تظاهراتی گسترده بر ضد رژیم خون آشام بعث عراق مبدل شد.

در بخش «استاد ماه» عناوین «طلبه‌ها مدرک را کاهی بدانند نه گندمی»، «نگاه کوتاه به زندگی آیت الله حائری»، «اصول‌ترین طلبه‌ها»، «اندرزها» و «لذت طلبگی» را مطالعه می‌کنیم.

در مقاله طلبه‌های مدرک را کاهی بدانند، نه گندمی، مصاحبه ای از آیت الله محی‌الدین حائری شیرازی آورده شده است و در قسمتی از این مصاحبه که به آفات پیش روی طلبه‌های امروز پرداخته آمده است: یکی از آفت‌های طلبگی، نظامات جدیدی است که در حوزه به روال تبدیل شده است.

حوزه وقتی که خواست توسعه پیدا کند،‌ خودش را با دانشگاه مقایسه کرد تا یک مقدار کمالات دانشگاه را به خودشان اضافه کند. در مدارس حضور و غیاب می‌کردند امتحان می‌گرفتند و نمره می‌دادند حوزه این حرف‌ها را نداشت ولی وارد این‌ها شد. 

امروزه با ویدئو کنفرانس بدون این که در جلسه حاضر باشند از یک کشور دیگر حضور دارند. یعنی در یک قاره‌ای یک جلسه‌ای تشکیل می‌شود و عده ای در هم قاره دیگر هستند؛ اما از طریق ویدیو کنفرانس در این جلسه حضور دارند و امروزه این گونه شده است و می‌شود از نظر جسمی در جلسه نبود؛ اما از نظر روحی، فکری و عقلی در جلسه بود. این امکانات الان وجود دارد آدم در یک شهری هست و با شهر دیگر چت کند، گفت‌وگو می‌کند و حضور دارد.

حضور مجازی یعنی حضور قلب، خیلی بالاتر از حضور فیزیکی است؛ پس این حضور که می‌کنند حضور و غیاب فیزیکی است. پس وای به حال طلبه‌ای که برای حضور فیزیکی و برای اینکه غیبتش نزنند سر کلاس برود! نیت که همین می‌شود و می‌خواهد برود تا غیبتش نزنند، این موجب می‌شود غایب معنوی درس خواندن از بین برود. چون آمده است حضورش را بزند. مانند معلمی که کارتش را می‌زنند بعد می­نشیند و با همکارش حرف می‌زند. وای به حال طلبه؛ اگر برای حضور غیاب سر کلاس برود یا برای امتحان و نمره درس بخواند!

عناوین اصلی بخش «پرونده ماه» عبارت است از: «تغذیه و سلوک علمی و اخلاقی طلبه»، «طلبه‌ها اغلب مشکلات کبدی دارند»، «طبابت اجتهادی در مکتب اهل بیت علیهم السلام»، «سیری در تاریخ حوزه».

«بزرگترین مدرسه علمیه شرق»، «میراثی به قدمت سه قرن»، «مفاخر سلیمانیه»، «درس فقه درس عشق»، «سال اول فقط حفظ قرآن» عناوینی هستند که در بخش «مدرسه ماه» بررسی شده است.

در بخش «طلبه ماه» عناوین «فن خطابه گنجی است که هنوز در حوزه پنهان است» و «در جستجوی یک اسوه» را مطالعه می‌کنیم.

«در جستجوی یک اسوه»، «عصر انقلاب»، «شهید مطهری احیا گر تفکر اسلامی»، «آرزوی شهادت»، «جریان روشن‌فکری اسلامی در ایران عناوینی هستند که در بخش کتاب ماه آمده است.

در معرفی کتاب «عصر انقلاب اسلامی» آمده است که بررسی و تحلیل دقیق یک واقعه بزرگ تاریخی که قرار است آینده را متحول کند؛ وقتی که هنوز زمان زیادی از وقوع نگذشته، به نبوغ، پختگی و خبرگی فراوان نیاز دارد. در کنار همه این‌ها باید سنت‌های الهی را نیز شناخت.

با دید مادی نمی‌توان تحلیلی درستی از رویدادها دنیا ارائه کرد؛ بی شک مهم‌ترین و بزرگ‌ترین واقعه عصر حاضر، انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی­ رحمةالله علیه است که شناخت صحیح آن، نیازمند داشتن دیدی فراتر از آمارها و گزارش‌ها و نگاهی فراسیاسی، انقلابی و مکتبی است.

کسی می‌تواند تحلیلی جامع ارائه کند که در طول عمر پر ماجرای انقلاب، پیوستن با آن همراه و اساس نظام فکری‌اش، منطبق معمار بزرگ انقلاب باشد و ده‌ها سخنرانی تاریخی و محوری از رهبر انقلاب موجود است که یک موضوع، به طور کامل در آن بررسی می‌شود. نمی توان از کنار این سخنرانی به راحتی گذشت.

«درد دلی از جنس طلبگی» عنوانی است که در بخش «آخر ماه» آمده است.

گفتنی است پانزدهمین شماره ماهنامه فرهنگی و اجتماعی حاشیه در 48 صفحه با قیمت دو هزار تومان از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر و راهی بازار نشر شده است./ 998/ن601/ق