منتقدان معنای الهیات سلبی را به درستی درک نکرده‌اند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حسن یوسفیان عضو هیأت علمی گروه کلام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در نشست علمی کلام شیعی موافق یا مخالف الهیات سلبی که عصر امروز در موسسه آموزشی ـ پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد، در رابطه با این موضوع گفت: در هر مبحث فلسفی باید مطالب هستی شناسی، معنا شناسی و معرفت شناسی آنها را مورد بررسی قرار دهیم.
وی برای ارائه بهتر بحث مباحث خود را با بیان دو پرسش آغاز کرد و گفت: اولین سوال اینکه آیا میتوان برای خداوند اوصافی قائل شد؟ و دوم اینکه رابطه این اوصاف با ذات و یکدیگر چیست؟
یوسفیان در ادامه قاضی سعید را محور الهیات سلبی دانست و گفت: قاضی سعید خداوند را بدون صفات توصیف میکند و نه قائل به عینیت است و نه نیابت را میپذیرد وی صریحا صفات مشترک بین خداوند و مخلوقات را مشترک لفظی میداند.
عضو هیات علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در دفاع از بعضی از سران الهیات سلبی ابراز داشت: ممکن است کسی قائل به الهیات سلبی باشد و در عین حال قائل به اشتراک معنوی بین مفاهیم خالق و مخلوق نیز باشد.
وی در تحلیل سخنان و عبارات معتقدان به الهیات سلبی گفت: وقتی این دانشمندان میگویند خداوند عالم است یعنی جاهل نیست و جهل را هم به همان معنایی که ما درک میکنیم معنا میکند ولی گاهی برای شدت تنزیه خداوند از صفات میگویند ما در مورد علم خداوند این را میفهمیم که فقط خداوند جاهل نیست.
یوسفیان در تصحیح چهره معتقدان به این نظریه گفت: روایاتی که اعتقادات سلبی را اثبات میکنند مشار به صفات سمع و بصر است و همان طور که به کنه ذات خداوند نمیتوان پی برد به کنه صفات خداوند هم نمیتوان رسید.
وی در پایان جملات شیخ مفید و دلیل احکام را که استاد برنجکار برای اثبات الهیات سلبی بیان کرده بود را رد کرد و گفت: این عبارات به صورت ناقص نقل شد و شیخ مفید در بحث سمع و بصر این مطلب را گفته است و نه برای همه صفات و این مطلب مربوط به بحث نیست و در واقع این عبارت از سوی شیخ برای فهم صحیح مخاطبان عام بیان شده است.
گفتنی است، نظریه مکتب الهیات سلبی که مبتنی به نظریات عالمانی همچون شیخ صدوق و علامه حلی است در واقع سلب همه صفات مخلوقات از خداون متعال است که برگرفته از برخی روایات که خداوند را از هر صفتی مبرا میدانند است که این دانشمندان به پیروی از این روایات با بیان این نظریه در واقع سعی در رفع صفات مخلوقات از خداوند دارند./1329/پ202/ی