اومانیسم انسان را جایگزین خداوند میداند نه جانشین
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیتالله عبدالله جوادی آملی روز چهارشنبه در درس خارج تفسیر خود که در مسجد اعظم برگزار میشود، به بیان تفسیر آیات پایانی سوره مبارکه زمر پرداخت و با اشاره به برخی از مباحث گذشته درباره معاد، گفت: این که در قیامت افراد از یکدیگر فرار میکنند، حادثه آن قدر مهم است که اگر کسی در آخرت برادر او بود از او فرار میکند یا به این معنا است کسی که در دنیا برادر او بود از او فرار میکند، این مطلب به علاقه ماکان است.
وی افزود: مرگ آن عالم ممکن است با مرگ این عالم متفاوت باشد، در آن جا که روح انسان میمیرد این طور نیست که بدن را رها کند، بلکه انسان دچار مدهوشی میشود که از آن به صعقه یاد شده است، «وَ نُفِخَ فىِ الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَن فىِ الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَاءَ اللَّهُ ثمُ نُفِخَ فِیهِ أُخْرَى فَإِذَا هُمْ قِیَامٌ یَنظُرُون»، وقتی به حال میآیند و به هوش میآیند و همه برمیخیزند که آن را رستاخیز مینامند منتظر فرمان الهی هستند.
مفسر برجسته قرآن کریم با قرائت آیه «وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبهَِّا وَ وُضِعَ الْکِتَابُ وَ جِاْىءَ بِالنَّبِیِّنَ وَ الشهَُّدَاءِ وَ قُضىَِ بَیْنهَُم بِالْحَقِّ وَ هُمْ لَا یُظْلَمُونَ»، خاطرنشان کرد: فرمان الهی هم به این صورت است که زمین با نور الهی روشن میشود و کتاب عمومی و هم کتاب فردی گذاشته میشود، کتاب فردی مال اعمال خصوصی انسان است، اما کتاب عمومی کتاب سیاسی اجتماعی است که انسان وظایف اجتماعی اش در آن است و همه صف میبندند و کسی قضا را به عهده ندارد اما انبیا و صلحا شهدای محکمه هستند.
وی بیان کرد: آن وقت توفیه اعمال هر کسی مشخص میشود، «وَ وُفِّیَتْ کلُُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَا یَفْعَلُون»، بعد از جمعبندی و شهادت دو گروه میشوند و بیش از دو گروه نیستند، گرچه در بخشهای پایانی سوره توبه گفته شد که پنج گروه هستند اما در نظر نهایی آنها دو گروه میشوند یا به سمت بهشت میروند یا به سمت جهنم میروند، گروه سرگردان نداریم این سرگردانی در برزخ یا در ساهره قیامت است.
اومانیسم هوای نفس را خدای خود گرفت
حضرت آیتالله جوادی آملی با اشاره به آیه «وَ سِیقَ الَّذِینَ کَفَرُواْ إِلىَ جَهَنَّمَ زُمَرًا حَتىَّ إِذَا جَاءُوهَا فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَ قَالَ لَهُمْ خَزَنَتهَُا أَ لَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِّنکُمْ یَتْلُونَ عَلَیْکُمْ ءَایَاتِ رَبِّکُمْ وَ یُنذِرُونَکُمْ لِقَاءَ یَوْمِکُمْ هَاذَا قَالُواْ بَلىَ وَ لَکِنْ حَقَّتْ کلَِمَةُ الْعَذَابِ عَلىَ الْکَفِرِینَ»، خاطرنشان کرد:گروهی از فرشتگان مأموران جهنم هستند، آنان که نازعات بودند و روح کافران را با شدت قبض کردند، و یک عده هم ناشطات بودند در ورود به بهشت و جهنم هم مأموریت اجرا فرق میکند و این برای انسان کامل هم فرق میکند، در آن نشئه که میخواهند بمیرند و نفخه صور اول است روح از بدن برزخی جدا نمیشود اما در مرحله بعد یعنی در نفخه صور دوم آنان با هم بدن ابتدایی محشور میشوند.
وی گفت: مرگ هر چیزی همچون حیات هر چیزی است، حیات آنان اگر برای ما مشخص شد، مرگ آنان نیز برای ما مشخص میشود، در ابتدای جهنم نیز عدهای از فرشتگان به کافران میگویند «قِیلَ ادْخُلُواْ أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَلِدِینَ فِیهَا فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَکَبرِِّینَ»، اگر کافران آمدند درها باز میشود و بعد درها بسته میشوند، تفاوت اساسی بهشت و جهنم این است که در جهنم بعد از استقرار کافران همیشه بسته است اما در بهشت باز است، در جهنم «فی عمد ممده» است، از بالا تا پایین عمودی بسته است، آنان در جهنم آزاد نیستند، آنان بسته میسوزند، آنان که دیگران را به بند کشیدند با ربا و امثال ذالک یا جزو گروهک داعش بودند، بسته میسوزند نه باز، «مقرنین فی الاصفاد»، در زنجیزها بسته هستند.
مفسر برجسته قرآن کریم خاطرنشان کرد: این که نمیتواند فرار کند اما بسته بودن در یک عذاب دیگر است، در جریان بهشت مگر هیچ بهشتی حاضر است از بهشت بیرون بیاید اما درهای بهشت برای آنان باز است، درهای بهشت آزادی است بر روی نعمتتهای دیگر اما باز بودن در یک حرمت و آزادی دیگری است، گاه انسان در میزند و در باز است اما برای احترام در میزند، این در زدنها گاهی روی احترام است و باز بودن در روی آزادی و احترام است، از طرفی تمام در بسته است و از طرفی تمام در باز است، فرشتگان میگویند آیا برای شما آیات الهی نیامد؟ آیا پای منبر فلان واعظ نشستید؟ منظور این نیست که خود نبی شخصا نزد شما آمده باشد.
وی اظهار کرد: این که مبلغان آنان آمده باشد همین معنا را میرساند البته گاهی هم افراد به حضور پیامبرانشان میرسیدند، ما چون گرفتار کفر بودیم باید این عذاب را میچشیدیم، این کفر از یک طرف و این جایگزینی انسان به جای خداوند از طرف دیگر سبب عذاب میشود، انسان جانشین خداوند است نه جایگزین خداوند است، اومانیسم این حرف را میزند، اومانیسم الان گرفتار این حرف هستند که هوای نفسش را خدای خود گرفت.
عمل بر اساس هوای نفس انسان را به جهنم میکشاند
حضرت آیتالله جوادی آملی افزود: چون متکبر بودید کفر ورزیدید، فرشتگان این مطلب را میگویند، شما خواستید به میل خود عمل بکنید، این به میل خود عمل کردن شما را به کفر رسانده است، منشأ این کفر شما خودخواهی شما است، الان اومانیسم این مکتب به جای این که بفهمد انسان جانشین خداوند است و باید از طرف خدا فرمان دریافت کند میگوید من جایگزین خداوند میشوم، در برابر آنان متقین هستند.
وی با قرائت آیه «وَ سِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْاْ رَبهَُّمْ إِلىَ الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتىَّ إِذَا جَاءُوهَا وَ فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَ قَالَ لهَُمْ خَزَنَتهَُا سَلَامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَلِدِینَ» ادامه داد: سیق از جریان و رفت و آمد و بردن است، در بخشهای دیگر فرمود همینها که جزو ائمه کفر بودند کسانی هستند که رهبری گروه کافران را به جهنم بر عهده دارند، در بهشت هم انبیا و اولیا پیشاپیش هستند، البته درجات آنان فرق میکند، اما آنان پیشاپیش حرکت میکنند، «وَ قَالُواْ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَمِلِینَ»، آنان میدانند که از خود کاری نکردند برای همین خداوند را شکر میگویند.
مفسر برجسته قرآن کریم اظهار کرد: بهشت کسبی نیست، ارثی است، نمیگویند ما عمل داشتیم، کار کردیم، ارث دو خصیصه دارد اول اینکه کسبی نیست «أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ»، در ارث مالک به جای مالک مینشیند، نه مال به جای مال مینشیند و نه مال در قبال خدمات مینشیند، قانون ارث این است که مالک به جای مالک مینشیند، اگر کسی خلیفهالله شد مالک بهشت میشود، در ادامه میگویند ما هر جا بخواهیم میرویم «نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَاءُ»، در روایات است که یک انسان بهشتی اگر بخواهد اکنون جمعیت زمین را در بهشت خودش جای بدهد میتواند، مساحت بهشتی که به هر بهشتی میدهند این است، آن روز انسان میفهمد که چه قدر سرمایه را باخته است.
وی ابراز کرد: اگر کسی عاقل باشد میداند به دنبال چه حرکت کند، آنها میدانند که اگر در دنیا اشتباه کردند و اسلامی حرف زدند و قارونی فکر کردند و گفتند ما خودمان زحمت کشیدیم، در برزخ بسیاری از مسائل برایشان حل میشود و شکر خداوند را میگویند که این بهشت کسب آنان نیست، کاری که بر خلاف رضای او باشد در بهشت اصلا نیست، تعبیر قرآن در ادامه آیه این است که شما زحمت بکشید ما به شما میدهیم، «فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ»./914/پ201/ج