مصر، ترکیه و منطقه‌ای به نام یمن
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، ترکیه در طول سال‌های اخیر بر آن بوده تا به عنوان قدرت جهانی ایفای نقش کند. سران آنکارا در کنار موضع‌گیری در حمایت از اسلام تلاش کردند تا با تقویت جریان در اخوان از غرب آسیا تا شمال آفریقا پایگاهی سراسری برای خود ایجاد کنند. تفکری که موجب شد تا سیاست خارجی ترکیه با عنوان احیای امپراطوری عثمانی مطرح شود. این سیاست هر چند در ابتدا توانست دستاوردهایی داشته باشد چنانکه جریان اخوان با محوریت مرسی در مصر به قدرت رسید اما روند تحولات به نفع ترکیه پیش نرفت. از یک سو محاسبات این کشور در عراق و سوریه ناکام ماند و از سوی دیگر ائتلاف غربی ـ عربی راه خیانت به ترکیه را در پیش گرفت و حذف جریان اخوان را رقم زد. موضع‌گیری علیه ترکیه چنان بود که از توجیهات سرنگون‌کنندگان مرسی را همکاری وی با ترکیه عنوان کردند.
رویارویی با ترکیه چنان بود که آمریکا رسما این کشور را به حمایت از تروریسم متهم کرده و تاکید دارد که آنکارا حامی داعش می‌باشد. مجموع این تحولات در حالی رقم خورده که این روزها ترکیه تحرکات گسترده‌ای آغاز کرده است. در کنار اسلام‌‌خواهی و اعتراض‌های گسترده سران آنکارا به اسلام‌ستیزی غرب و اعلام حمایت از فلسطین و البته اعتراض‌های آشکار به ترکیه، ترکیه نگاه جدیدی به یمن را آغاز کرده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که ترکیه تلاش دارد تا در حوزه یمن حضوری فعال و گسترده داشته باشد به گونه‌ای که از محورها و دلایل سفر اردوغان به عربستان در همین چارچوب ارزیابی شده است.
حال این سئوال مطرح می‌شود که چرا یمن به اولویت ترکیه مبدل گردیده حال آنکه این کشور چالشهای منطقه‌ای بسیار مهمتری از جمله تقابل با مصر و ناکامی در عراق و سوریه دارد؟ بررسی کارنامه این روزهای یمن از تسلط مردم انقلابی در قالب جریان انصار‌ا... بر ساختار کشور حکایت دارد.
چنانکه منصور هادی رئیس‌جمهور یمن مجبور به استعفاء سپس فرار به عدل گردید. این مسئله ضربه‌ای سنگین برای عربستان بوده که هر تحولی در یمن را برابر با بحران و چالش درخود می‌بیند. براین اساس هر اقدامی برای مقابله با جریان‌های مردمی صورت می‌دهد و حتی صحبت از ایجاد جنگ داخلی نظیر لیبی می‌باشد. برآوردها نشان می‌دهد که عربستان از ظرفیت خاصی در یمن برخوردار نمی‌باشد و تنها مولفه باقی مانده جریان‌های سلفی و اخوان هستند.
جریان‌هایی که در طول سه سال اخیر و پس از سرنگونی مرسی در حاشیه قرار گرفتند. عربستان هر چند از منابع مالی قابل توجهی برخوردار است اما در حوزه چینش ساختارهای سیاسی توان چندانی ندارد به ویژه اینکه نگاه یمنی‌ها به این کشور منفی می‌باشد. سرکوب‌های صورت گرفته علیه اخوان و سلفی‌ها در یمن نیز چالشی برای طرح‌های ریاض گردیده است.
با توجه به شرایط منطقه ترکیه تنها کشوری است که می‌تواند اخوان یمن را به همراهی با عربستان متقاعدسازد تحولات یمن برای ترکیه از دو جنبه دارای اهمیت است. از یک سو به احیای جایگاه و نقش خود در کشورهای عربی می‌پردازد و از سوی دیگر اخوان را نه تنها در یمن بلکه در منطقه زنده نگاه می‌دارد. این امر برای انتقام‌گیری اردوغان از السیسی اهمیت بسیاری دارد. بر این اساس ترکیه به یمن به عنوان نقطه امیدی برای رسیدن به اهداف منطقه می‌نگرد و تلاش دارد تا با اجرای خواسته‌ها عربستان منافع منطقه‌ای خود را نیز احیا سازد.
در نقطه مقابل مصر این روزها تلاش دارند تا خود را کانون تحولات منطقه معرفی نماید چنانکه السیسی زنجیره‌ای از تحرکات را محور برنامه‌های خود قرار داده ا ست. تاکید بر توان مصر در ایجاد ارتش واحد عربی یا همان پان عربیسم، سفرهای مکرر السیسی به کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به ویژه تاکید بر همگرایی با عربستان، اصرار به مبارزه با تروریسم فراتر از مرزهای مصر به ویژه پس از انتشار خبر سربریدن 21 تبعه مصری در لیبی به دست داعش، قرار دادن نام حماس در لیست گروه‌های تروریستی به گونه‌ای که حتی برخی منابع خبری از احتمال حمله مصر به غزه سخن گفته‌اند.
هر چند که از اهداف اصلی این تحرکات را تقویت موقعیت و جایگاه السیسی در داخل مصر تشکیل می‌دهد اما یک اصل در این روند مشهود است و آن تاکید السیسی به تقابل با ترکیه است. بسیاری از مصاحبه‌ها و مواضع سران قاهره در مقابله با ترکیه صورت می‌گیرد. چنانکه برخی ناظران سیاسی سفر السیسی به عربستان را برای مقابله با عملکردهای اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در دیدار با سران عربستان عنوان کرده‌اند.
حال این سئوال مطرح می‌شود که ریشه تقابل ترکیه و مصر در چیست و چرا هر کدام به دنبال حذف دیگری می‌باشد؟ مهمترین مولفه در حوزه تقابلی دو کشور را مسئله اخوان المسلمین تشکیل می‌دهد. السیسی برای تثبیت قدرت نیازمند مقابله با اخوان می‌باشد چنانکه در این راه رایزنی‌های گسترده منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز داشته است. این سیاست تا بدان جا پیش رفته که مصر حماس را در لیست گروه‌های تروریستی قرار داده و از آمادگی برای اقدام نظامی علیه غزه خبر داده است.
با توجه به مخالفتهای کشورهای عربی با اخوان، ترکیه تنها مولفه حمایتی از اخوان است که تهدیدی برای مصر قلمداد می‌شود. السیسی تلاش دارد تا به هر نحوی شده ترکیه را از میدان حمایتی اخوان خارج سازد نکته مهم آنکه تحولات اخیر منطقه با محوریت یمن و نیاز عربستان به بهره‌گیری از ظرفیت‌های اخوان برای مقابله با قیام مردم یمن، زنگ خطر را برای مصر به صدا درآورده است. السیسی می‌داند که تحولا مذکور زمینه‌ساز گرایش عربستان به ترکیه و احیای اخوان می‌گردد که تهدیدی برای قدرت‌طلبی السیسی می‌باشد.
براین اساس تلاش دارد تا با برجسته‌سازی توانایی‌های خود برای کشورهای عربی و هشدار در باب پیامدهای عدم تحقق تشکیل مصری مقتدر زمینه مقابله با ترکیه و جریان اخوان را فراهم سازد. مسئله‌ای که گرایش گسترده مصر به عربستان آن هم همزمان با سفر اردوغان به عربستان را به همراه داشته است. بسیاری بر این امر تاکید دارند که مصر به جای همگرایی با عربستان با رویکرد به حمایت از مردم یمن در قالب انصارالله می تواند با کسب محبوبیت مردمی و منطقه‌ای به عنوان حامی حق و حقیقت جایگاه مردمی در مصر کسب نماید و موقعیت خود را تثبیت کند./907/د101/ح
منبع: روزنامه جوان