نشر خصوصی نمی‌تواند بدون کمک دولت پیشروی داشته باشد
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از ستاد خبری بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «نشر دولتی: فرصت یا تهدید» با حضور مهدی باقری، معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان؛ مهدی فخری‌زاده، دبیر اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران؛ حمید‌رضا شاه‌آبادی، مدیرعامل مؤسسه انتشارات الهدی و عباس عموری، قائم‌مقام مؤسسه انتشارات علمی ـ فرهنگی و مسعود کازری، مدیر نشر کتاب خورشید در تالار گفت‌وگوی بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم مهدی فخری‌زاده اظهار کرد: کل مجموعه نمایشگاه کتاب تهران را یک جشن بزرگ می‌دانم که در کشور برگزار می‌شود.
وی با بیان این‌که نشر دولتی به معنای فرصت است، گفت: اکنون در اطرافمان انتشاراتی‌هایی را می‌بینیم که دولتی نیستند اما ممکن است کسری بودجه‌شان را از دولت تامین کنند و بیشتر به نام انتشارات حاکمیتی معروف هستند. برخی انتشارات نیز وجود دارند که نه دولتی هستند نه خصوصی اما وجودشان از نظر حاکمیتی لازم است که از آن میان می‌توان به انتشارات سوره‌مهر، سازمان تبلیغات اسلامی‌‌و مسجد جمکران اشاره کرد.
فخری‌زاده ادامه داد: از دولت توقع داریم به خاطر بودجه ای که در اختیار دارد بخش‌هایی که از عهده بخش خصوصی خارج است حمایت کند. اگر بخش خصوصی درست اقدام کند و برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشد بدونتردید جای خودش را پیدا می‌کند و می‌تواند کتاب‌خواندن را در مملکت نهادینه کند.
دبیر اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران اظهار کرد: کتاب نباید رایگان در اختیار مردم قرار بگیرد چرا که معتقدم مردم باید یاد بگیرند برای خرید کتاب و سایر محصولات فرهنگی هزینه کنند.
انتقاد از مدیریت دولتی نه از نشر دولتی
حمید‌رضا شاه‌آبادی از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی اظهار کرد: وقتی که عنوان نشر دولتی: فرصت یا تهدید را انتخاب می‌کنیم دو نوع پیش‌فرض به‌وجود می‌آید؛ نخستین پیش‌فرض این است که گروهی ناشران خصوصی وجود دارند که بدون کمک از دولت فعالیت میکنند. دومین پیش‌فرض آن است که گروهی دیگر وجود دارند که کاملا دولتی هستند و با امکانات دولتی در عرصه نشر فعالیت میکنند.
وی توضیح داد: آنچه که باعث می‌شود ما این دو نوع پیش‌فرض را تهدید بدانیم آن است که آنچه بخش دولتی اکنون انجام می‌دهد را نیز بخش خصوصی هم می‌تواند انجام دهد.
شاه‌آبادی ادامه داد: پیش‌فرض‌های مذکور قدری مشکل دارند؛ ما در کشوری زندگی می‌کنیم که تولید صنعتی در آن بسیار محدود است. اقتصاد نفتی موجود در کشور ما عملا همه‌چیز را دولتی کرده است. پس وجه عمومی و غالب نشر خصوصی ما وجهی است که نمی‌تواند مدعی باشد که بدون کمک دولت می‌تواند پیشروی داشته باشد.
مدیرعامل موسسه انتشارات الهدی افزود: در مجموع در شرایطی به سر می‌بریم که امکان تقسیم‌بندی واضحی برای نشر به صورت خصوصی و دولتی وجود ندارد. آن تصوری که از بخش نشر دولتی در اذهان موجود است بسیار اشتباه است. ممکن است حتی شرایطی پیش بیاید که وضع بخش دولتی از بخش نشر خصوصی وخیم‌تر شود.
وی عنوان کرد: اگر هم قرار است از نشر دولتی ایرادی گرفته شود باید از مدیریت دولتی انتقاد کرد نه از نشر دولتی.
بخش دیگر این نشست به سخنرانی عباس عموری، قائم‌مقام مدیرعامل مؤسسه انتشارات علمی ـ فرهنگی اختصاص یافت. وی اظهار کرد: معتقدم هیچ بخش خصوصی و دولتی وجود ندارد بلکه همه ما چه خصوصی و چه دولتی، شبه‌دولتی هستیم.
عموری عنوان کرد: از عوامل بالا‌دستی حوزه نشر مانند تولید کاغذ، بازتولید ویراستاران تا پایین‌دستی این حوزه که بحث اقتصاد شکل پیدا می‌کند، همه و همه وابسته به اقتصاد هستند اگر مثلثی با سه ضلع اقتصاد، ناشر و مخاطب داشته‌باشیم این مخاطب است که مشخص می‌کند محصول نهایی ما با چه محتوا و شکلی ارائه شود.
ناشر دولتی باید مخاطب‌شناسی کند
مسعود کازری، مدیر نشر کتاب خورشید از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی اظهار کرد: نمایشگاه کتاب تهران امسال بهتر از سال گذشته است و آرامش ونظم حاکم بر آن ستودنی است.
کازری عنوان کرد: من اندکی موافق نظر دوستان که همه ما دولتی هستیم نیستم. آن مخاطب‌شناسی که بخش خصوصی در تولید کتاب انجام می‌دهد بدون تردید در بخش دولتی وجود ندارد. بنابراین معتقدم ناشر دولتی باید مخاطب‌یابی کند و براساس شرح‌وظایفش تولید داشته باشد.
وی عنوان کرد: بنده که در اتحادیه ناشران وکتابفروشان تهران فعالیت می‌کنم معتقدم صنعت نشر باید به شکل منسجم اداره و هدایت شود. بر همگان واضح و مبرهن است مدیران و تصمیم‌گیران بخش خصوصی با استفاده از سرمایه‌شخصی به تولید کتاب می‌پردازند و مدیران و تصمیم‌گیران بخش دولتی براساس ضوابط و معیارهای خود و با سرمایه عمومی کشور به تولید کتاب اقدام میکنند.
کازری در پایان سخنانش گفت: هم نشر داخلی و هم نشر خصوصی می‌توانند در خواندن یا نخواندن کتاب از سوی مردم سهم بسزایی داشته باشند.
خانواده در کتابخوان شدن فرزندان نقش دارد
مهدی باقری، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در بخش دیگر این نشست اظهار کرد: معتقدم اقتصاد فرهنگی هم در بخش دولتی وهم در بخش خصوصی بدون تولید فرهنگی معنی ندارد. ناشر دولتی ناشر ناظر نیست، کار نظارتی در وزارت ارشاد انجام می‌شود. ناشر دولتی براساس اهداف و برنامه‌ها و مخاطب باید برنامه‌ریزی کند تا بتواند براساس برنامه‌ریزی دقیق کودکان و نوجوانان را به سمت مطالعه سوق دهد و لذت مطالعه را از بدو تولد به آنها بیاموزد. چرا که وقتی بچه‌ای به مطالعه علاقه‌مند می‌شود جامعه ما کتابخوان می‌شود و از این نظر جامعه بیمه می‌شود.
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در پایان سخنانش گفت: خانواده نقش مهمی در کتابخوان شدن کودکان دارد. عموما فرزندان خانواده‌هایی که کتابخوان هستند رغبت بیشتری برای مطالعه دارند. بحث مخاطب‌شناسی نیز در ترویج کتابخوانی در جامعه بسیار موثر است به این منظور ما در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در بخش عمومی حدود 900 عنوان کتاب داریم./998/د102/ق