بزرگ‌ترین جنایت جنگی قرن بیستم علیه ایران اتفاق افتاد
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، در جنگ عراق علیه ایران، برای اولین بار در جهان گاز شیمیایی اعصاب به شکل گسترده مورد استفاده ارتش بعث قرار گرفت. آن هم در بی‌تفاوتی رسانه‌ها و مجامع بین‌المللی که در برابر این جنایت سکوت اختیار کردند. غیر از گاز اعصاب، استفاده گسترده از گاز خردل افراد نظامی و غیرنظامی زیادی را آلوده کرد. افرادی که پس از سال‌ها هنوز با اثرات مخرب این گاز دست به گریبانند. حسن حسنی‌سعدی جانباز شیمیایی است که تحقیق و پژوهش‌های بسیاری در رابطه با حملات شیمیایی عراق انجام داده است. حسنی‌سعدی در گفت‌وگو با «جوان» از جنایت هولناک صدام و حمایت قدرت‌های بین‌المللی از این اقدام دهشتناک و غیرانسانی می‌گوید.
عراق در طول دوران دفاع مقدس بارها حملات شیمیایی گسترده‌ای را علیه رزمندگان انجام داد. عراق با چه دلایلی از گازهای شیمیایی استفاده کرد و آن زمان جامعه بین‌الملل چه واکنشی نشان داد؟
شاید علت اصلی این واقعه به وجود انقلاب اسلامی برگردد. کشورها در آن زمان به دو بلوک شرق و غرب تقسیم می‌شدند و تحت سلطه این دو بلوک بودند. حالا کشوری بدون توجه به این تقسیم‌بندی‌ها انقلابی انجام داد و با ساقط کردن حکومت سلطنتی گفت که زیر سلطه غرب و شرق نمی‌روم و می‌خواهم کشوری مستقل و آزاد باشم. دو بلوک دیدند اگر این کشور به استقلال و ثبات برسد دیگر کشورهای دنیا هم الگو می‌گیرند پس باید طوری با این کشور برخورد می‌کردند که نتواند به ثبات و استقلال برسد و به همین دلیل جنگ را به ایران تحمیل کردند. زمانی هم که جنگ شروع شد عراق تا چند سال اول پیشروی کرد و بعد از آن در سال 61 مردم مستقیماً جلوی ارتش بعث ایستادند و آنها دیگر نتوانستند خاکی از ایران بگیرند. روند جنگ در حال تغییر بود. پس از آن ایران پیشروی می‌کرد و عراق عقب‌نشینی می‌کرد. همین باعث استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی شد. عراق هم قادر به تولید این سلاح‌های شیمیایی نبود و این سلاح‌ها را هم کشورهای دیگر در اختیارش قرار داده بودند.
ما از وجود بمب‌های شیمیایی عراق آگاهی داشتیم؟
نه! ما اصلاً اطلاعی از وجود بمب‌شیمیایی در عراق نداشتیم.
پس هنگام استفاده غافلگیر هم شدیم؟
عراق در سال 59 و 60 در مقاطعی خیلی کم و کوتاه از گازهای شیمیایی استفاده کرد که مصدومان زیادی نداشت. ولی سال 62 خیلی غافلگیرانه عمل کرد. آنها در این سال در جزایر مجنون در عملیات خیبر از سلاح شیمیایی گاز اعصاب استفاده کردند. گاز اعصاب هم گازی بود که در جنگ جهانی دوم توسط آلمان‌ها کشف شد و در هیچ کجای جهان حتی به صورت آزمایشی هم مورد استفاده قرار نگرفت. چون احتمال می‌دادند دامنه تخریب سلاح انقدر زیاد است که شاید قابل مهار نباشد. استفاده از این گاز اولین بار علیه ایران در جزایر مجنون به صورت وسیع و گسترده صورت گرفت. طبق سند سازمان ملل که یک گروه تحقیق از طرف شورای امنیت به ریاست هانکس بلیکس شکل گرفت استفاده صدام از 3 هزار تن ماده شیمیایی علیه ایران در طول هشت سال جنگ مورد تأیید قرار گرفت.
خودتان در کدام عملیات شیمیایی شدید؟
من سال 1363 دبیرستانی بودم که وارد جبهه شدم و در سال 24/11/64 در عملیات والفجر8 بر اثر مواجهه با گاز خردل از ناحیه چشم و ریه و پوست آسیب دیدم و جانباز شیمیایی شدم. پس از اتمام دوره نقاهت دوباره به جبهه رفتم ولی به دلیل اثرات شیمیایی دیگر توانایی حضور در جبهه را نداشتم.
بیشترین استفاده در کدام عملیات‌ها بود؟
بیشترین حجم در عملیات‌های والفجر8، فاو و کربلای 5 بوده است.
دولت‌های غربی این مواد شیمیایی را با علم استفاده صدام به او داده بودند؟
آنها کاملاً با علم استفاده از این گازها آن را به صدام دادند. دولت آلمان چون فروش تجهیزات و مواد شیمیایی به کشورهای درگیر در جنگ را خلاف قوانین داخلی‌اش می‌داند با پایان جنگ شرکت‌هایی که این تجهیزات را به عراق داده بودند به صورت صوری محاکمه کرد. پس کاملاً در جریان کاری که می‌کردند بودند. مضاف بر اینکه در زمان جنگ تحمیلی معاهده 1925 ژنو که کاربرد و استفاده از سلاح شیمیایی در جنگ را ممنوع کرده به امضا رسیده بود. یا حقوق چهارگانه ژنو می‌گوید کشورها نباید سلاح شیمیایی استفاده کنند و اگر کشورهای دیگر به دو گروه درگیر در جنگ تجهیزات، مواد و اطلاعات شیمیایی بدهند جنایت جنگی انجام داده‌اند. با وجود قواعد بین‌المللی باز به صدام کمک کردند.
سال 62 وقتی عراق در عملیات خیبر آن حجم گسترده از مواد شیمیایی را استفاده کرد جامعه جهانی چه واکنشی نشان داد؟
واکنش‌شان این بود که ایران دروغ می‌گوید و رسانه‌ها هم زیر نظرشان بود و هیچ اعلامی نکردند. می‌گفتند انفجار مرکز پتروشیمی باعث مصدومیت رزمندگان ایرانی شده. باز ایران برای آگاه‌سازی افکار عمومی تعداد کمی از مصدومان را به خارج از کشور فرستاد. نه برای درمان و فقط برای آگاه‌سازی افکار عمومی جهان نسبت به آنچه در جنگ علیه ایران می‌گذشت این کار را انجام داد. حتی ایران برای درمان هم از آنها کمک ساخت و آنها هیچ کمکی هم برای درمان انجام ندادند.
ولی می‌دانستند که این اتفاق افتاده است؟
صد در صد می‌دانستند. ما حتی نمی‌دانستیم چگونه مصدومان شیمیایی را درمان کنیم. گاز خردل ماندگاری‌اش در طبیعت زیاد است و در بافت بدن شهید تا هفته‌های اولیه باقی می‌ماند. اولین شهدای شیمیایی پس از شهادت وقتی پیکرهایشان به استان‌هایشان می‌رفت مردم بر اساس باور و اعتقاداتشان به جنازه‌ها دست می‌کشیدند و این گاز به بدنشان سرایت می‌کرد. در خانواده‌های شهدا، شهید را برای تقدس می‌بوسیدند و آلوده به این گازها می‌شدند. بعدها بر اساس تجربه به این علم رسیدیم که مانع برقراری تماس با شهیدان شیمیایی شویم.
ما در آن سال‌های اولیه هیچ اطلاعی از نحوه برخورد با بمب‌های شیمیایی نداشتیم؟
اصلاً آگاهی نداشتیم. حتی جانبازان شیمیایی که در بیمارستان‌ها بودند و وقتی اقوام و دوستان برای عیادت می‌آمدند و جانباز را می‌بوسیدند پوستشان مثل مصدوم تاول می‌زد.
در طول جنگ تحمیلی ما چند بار مورد حمله شیمیایی قرار گرفتیم؟
وقتی از لفظ حمله استفاده می‌کنیم باید مقدار مشخصی داشته باشد. چیزی که تا به حال به دست آمده عراق بین 600 تا 700 حمله شیمیایی گسترده یا تک شیمیایی را انجام داده است. بعد از قطعنامه حتی صدام اشنویه را مورد حمله شیمیایی قرار داد. در طول جنگ طبق سند سازمان ملل صدام 3 هزار تن ماده شیمیایی استفاده کرد. رژیم بعث هم این را تأیید کرده است. از این 3 هزار تن، 2 هزار تن در یک و نیم سال آخر جنگ استفاده شده است. وقتی به آمار نگاه می‌کنیم می‌بینیم سکوت مجامع جهانی باعث تشدید این جنایت شده است. اگر آنها عکس‌العمل نشان می‌دادند صدام نمی‌توانست در سال‌های پایانی از این حجم گسترده استفاده کند. وقتی سکوت دنیا را دید از این حجم استفاده کرد. اواخر جنگ صدام با هواپیماهای ترابری بشکه‌های گاز خردل را پایین می‌انداخت. چون انقدر حجم مواد شیمیایی زیاد بود فرصتی برای قرار دادن آن داخل گلوله و راکت نداشت.
اگر این را بخواهیم با دیگر جنگ‌ها مقایسه کنیم وضعیت چگونه است؟
اولین بار آلمان‌ها در 1915 از کپسول‌های گاز کلر استفاده کردند. در طول جنگ جهانی اول دو گروه درگیر 25 ماده شیمیایی کشف، تولید و استفاده کردند. 124 هزار و 200 تن ماده شیمیایی علیه هم استفاده کردند. گاز خردل 3 تا 5 درصد کشندگی دارد. غیر از عوارض اولیه که تاول و سوختگی است عوارض ثانویه آن پس از 20 - 15 سال شروع می‌شود و تا پایان عمر شخص مصدوم باقی می‌ماند. در معاهده 1925 ژنو تا زمان جنگ تحمیلی در طول این 60 سال هیچ کشوری از سلاح شیمیایی به صورت وسیع استفاده نکرد.
با این حساب ایران به لحاظ گستردگی مورد حمله واقع شدن در جهان رکورددار است؟
می‌توان گفت بزرگ‌ترین جنایت جنگی در جهان در قرن بیستم علیه ایران اتفاق افتاده. جنایت جنگی‌ای که هم در حق نظامیان رخ داده هم در حق غیر نظامیان. تنها جایی در جهان که سلاح شیمیایی علیه غیرنظامیان استفاده شده ایران است. اولین کشوری که مورد حمله گاز شیمیایی اعصاب قرار گرفته ایران است. باز اولین شهر سردشت است که مورد حمله شیمیایی قرار گرفته است./998/د102/س
منبع: روزنامه جوان