«لا اکراه فی الدین» مربوط به اختیار انسان در عالم تکوین است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیتالله عبدالله جوادی آملی، امروز در درس خارج تفسیر خود در ادامه تفسیر سوره مبارکه زخرف گفت: سوره مبارکه زخرف چون در مکه نازل شد و اصول دین در این نوع سورهها مطرح است، در صدر این سوره جریان انبیا را متذکر شد و خصوصیت نبوت پیامبر اکرم(ص) را بیان کرد و سپس جریان ابراهیم خلیل(ع) و جریان حضرت موسی(ع) و در نهایت جریان حضرت مسیح(ع) را خاطرنشان کرد.
وی با اشاره به آیه «وَجَعَلُوا الْمَلَائِکَةَ الَّذِینَ هُمْ عِبَادُ الرَّحْمَنِ إِنَاثًا أَشَهِدُوا خَلْقَهُمْ سَتُکْتَبُ شَهَادَتُهُمْ وَیُسْأَلُونَ ﴿19﴾»، افزود: برخی بر این هستند که مشرکان فرشتگان را نمیپرستند بلکه بتها را میپرستند، در خود این سوره ثابت شد که مشرکان ابتدا فرشتهها را میپرستیدند و این اجسام و اوثان تندیس و بزرگداشت آن فرشتگان بود، در این آیه به این مطلب اشاره شده است، حال ممکن است که بعدها عدهای جاهل بتها را هم احترام بگذارند، ملائکه را عبادت کردند و خلط بین تکوین و تشریع کردند.
مفسر برجسته قرآن کریم با بیان این که خداوند متعال در نظام تکوین انسان را خداوند آزاد آفریده است اما نظام جزا و پاداش در نظام تکوین وجود دارد، این «لا اکراه فی الدین»، ناظر به اختیار تکوینی انسان است، اظهار کرد: دین آمده و گفته شما بین تکوین و تشریع خلط کردید، اگر این کار را بکنید همه گناهان برای شما حلال میشود، بشر آزاد نیست که اباحیگیری کند، مشرکان بین تشریع و تکوین خلط کردند و گفتند «وَقَالُوا لَوْ شَاء الرَّحْمَنُ مَا عَبَدْنَاهُم مَّا لَهُم بِذَلِکَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا یَخْرُصُونَ ﴿20﴾».
وی با ادامه دادن تفسیر آیات 63 به ویژگیهای پیامبری حضرت عیسی(ع) پرداخت و ادامه داد: حضرت عیسی(ع) با معجزات آمد و در همان زادروزش با سخن این که من پیامبرم و به من کتاب داده شده است، فرمود همراه من حکمت است و شرعه و منهاج من هم حل اختلاف و ایجاد وحدت است، حکمت را قرآن کریم کوثر میداند در برابر تکاثر و نمونههایی از حکمت را هم ذکر میکند.
حضرت آیتالله جوادی آملی به نمونههای از حکمت مطرح شده در سوره اسرا پرداخت و گفت: در خیلی از جاها خداوند به جای این که به انسان بگوید شما فاقد مال هستید به انسان میگوید فقیر است، فقیر به معنی گدا نیست، فقیر یعنی کسی که ستون فقراتش شکسته است و مقاوم نیست، ملتی که جیبش خالی باشد اقتصادش مقاوم و مقاومتی نیست، این که قرآن حکمت دارد، بخشی حکمت نظری که به توحید نظر دارد و حکمت عملی ناظر به اخلاق و تهذیب است.
وی بیان کرد: فرمود رهاورد من حکمت است و من برای ایجاد وحدت آمدهام، خداوند توصیه هم میکند که از خداوند بپرهیزید، «قَالَ قَدْ جِئْتُکُم بِالْحِکْمَةِ وَلِأُبَیِّنَ لَکُم بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِیعُونِ ﴿63﴾»، یک اختلاف اختلاف علمی و نظری است و مشکلی ندارد اما یک اختلاف اختلافی است که سبب عذاب میشود و خداوند از آن نهی کرده است، این وحدت صراط مستقیم است، داشتن حکمت و بینه صراط مستقیم است./914/پ202/ج1