کشف روشمند مبانی اخلاق رسالت اصلی حوزویان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمد عالم زاده نوری در نشست تخصصی فقه‌الاخلاق که امروز در سالن اجتماعات نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها برگزار شد، با اشاره به معنا و ماهیت فقه‌الاخلاق، کشف و استفاده از روش پژوهش در علم اخلاق را ضروری خواند.

وی با ارائه تصویر روشن‌تری از معنا و ماهیت فقه‌الاخلاق گفت: وقتی به اخلاق و ارزش‌های اخلاقی اسلام نگاه فنی، تخصصی و روشمند داشته باشیم و آموزه‌های اخلاقی دین را از منابع دینی به صورت تخصصی و روشمند استنباط کنیم، نیاز به فقه‌الاخلاق پدیدار می‌شود.

استاد و پژوهشگر حوزوی افزود: در حوزه‌های علمیه به احکام دینی اعتنا شده و دستگاه معرفتی نسبتا بزرگی برای استنباط احکام فقهی پدید آمده است، اما در حوزه‌های کهن به علم اخلاق به طور بایسته و شایسته، اعتنا نشده است.

ارائه دو تعریف تخصصی از فقه‌الاخلاق

وی با اشاره به برگزاری کلاس‌ درس خارج فقه التربیه و دیگر حوزه‌های تخصصی فقه اظهار داشت: وقتی یک کلاس فقه مضاف تشکیل می‌شود، استاد بحث فقهی ارائه می‌کند یعنی ماهیت فقه‌های مضاف، ماهیت فقهی است.

حجت‌الاسلام عالم زاده نوری در ادامه با بیان این‌که فقه های مضاف ذیل علم فقه می‌گنجند و به دنبال کشف رفتارهای حلال و حرام مکلفان هستند، گفت: فقه الاخلاق کشف حلال و حرام‌های مربوط به رفتارهای اخلاقی است؛ چراکه فقه از رفتار مکلفان صحبت می‌کند.

وی تصریح کرد: اگر فقه را ناظر به روش تلقی کنیم نه اصطلاح امروزی، از آنجا که عملیات تفقه به طور ضابطه‌مند و روشمند است، باید اخلاق اسلامی را از منابع دین استخراج کنیم و فقه‌الاخلاق در معنای دوم به استخراج علم و احکام اخلاقی تعریف می‌شود.

استاد حوزه علمیه قم استنباط تمام حوزه‌های فقه مضاف را به معنای دوم صحیح دانست و تأکید کرد: حوزه‌های علمیه باید مدل و الگوی اسلامی این عرصه‌ها را ارائه کنند که الگوی اسلام مدیریت منحصر به حلال و حرام مدیریت نمی‌شود و الگوی اسلامی اقتصاد به حلال و حرام اقتصاد محدود نمی‌شود.

ضرورت کشف اندیشه اسلامی در حوزه‌های مختلف

وی کشف اندیشه و مکتب اسلامی و نیز نظامات فرهنگ اسلامی را در حوزه‌های مختلف ضروری دانست و گفت: قرار بود اقتصاد ما اسلامی شود و تمام شئون جامعه ما اسلامی شود و با این نقطه عزیمت بود که به مباحث مربوطه ورود پیدا کرده‌ایم؛ بنابراین نباید تنها به حلال و حرام اکتفا کنیم.

حجت‌الاسلام عالم‌زاده نوری تصریح کرد: الگوی اسلامی غیر از الگوی فقهی است، الگوی اسلامی یک پوشش است اگر قرار باشد الگوی اسلامی پوشش را از فرهنگ اسلامی استخراج کنیم، نباید به سراغ حلال و حرام‌های فقهی برویم.

وی با بیان این‌که کشف روشمند و ضابطه‌مند اخلاق از منابع اسلامی تبدیل به فقه‌الاخلاق می‌شود، گفت:‌ عالمان دین تنها به احکام فقهی رفتارهای اخلاق اکتفا نکنند بلکه اخلاق اسلامی را مستند به منابع و به صورت روشمند و ضابطه‌مند کشف، استخراج و ارائه کنند./920/پ202/س