از احترام حداکثری امام به آیت‌الله بروجردی تا اهتمام ایشان به ارتقای جایگاه و شأن حوزه
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا به نقل از فارس، حسن شیخ حائری: 57 سال پیش در چنین روزی یعنی 13 شوال المکرم سال 1380 هجری قمری، خبری جانسوز، جهان را تکان داد و عالم اسلام را سیاهپوش و عزادار کرد، مرجع عظیم الشأن حضرت آیت‌الله آقا سید حسین طباطبایی بروجردی به ملکوت اعلی پیوست و در جوار رحمت حق آرام گرفت.
و امروز هرچه از زمان حیات آن مرحوم فاصله می‌گیریم، خدمات و برکاتش بیش از پیش بر همگان آشکار می‌شود.
اوایل سال 1370 هجری شمسی بود که رهبر حکیم انقلاب در پیامی به مناسبت سی‌امین سال ارتحال آیت‌الله بروجردی، ایشان را شخصیتی عالیقدر و کم نظیر خواندند و نوشتند: «علم، تقوا، اخلاص، روشن بینی، بزرگ منشی، کیاست، نوآوری، جامع نگری، خستگی ناپذیری و بسی خصلت‌های کمیاب و نفیس دیگر، از این مرد بزرگ و ذخیره الهی، چنان شخصیت ذو ابعاد و عظیمی فراهم آورده بود که نظیر آن را در فقهای صاحب نام و برخوردار از زعامت به ندرت می‌توان یافت.»
معظم له همچنین در ادامه همان پیام سترگ مرقوم فرمودند: «او در فقاهت، مبتکر شیوه‌ای جدید و در رجال و حدیث، صاحب سبک بود و در تدریس و تربیت شاگرد و تعلیم کار دسته جمعی بر زمان خود سبقت داشت.»
همین تعابیر بی‌نظیر نشان می‌دهد که جایگاه و شأن حضرت آیت‌الله بروجردی چقدر والاست و تا چه اندازه می‌توان به آن پرداخت.
اکنون می‌توان به این تعابیر، موارد فراوان دیگری را هم اضافه کرد. شیخ حسین باقوری که در زمان آیت‌الله بروجردی، رئیس اوقاف مصر بود و در قم با ایشان ملاقات کرد، درباره او می‌گوید: «هو اعظم شخصیه رأیتُه فی عمری؛ او بزرگ‌ترین شخصیتی است که در عمرم دیده‌ام.»
همچنین علامه محمدتقی قمی نقل می‌کند که هرگاه نامه آیت‌الله بروجردی را برای شیخ عبدالمجید سلیم، رئیس وقت دانشگاه الازهر مصر می‌بردم، او از جا بر می‌خاست، نامه را می‌گرفت و می‌بوسید و آنگاه بر زمین می‌نشست.
همین نامه‌ها بود که موجب شد شیخ عبدالمجید سلیم، کرسی تدریس فقه جعفری را برای نخستین بار در دانشگاه الازهر تأسیس کند تا منابع درخشان روایی شیعه را بیشتر بشناسد و بیشتر از آن‌ها استفاده عملی ببرد.
اینچنین است که حتی علمای اهل سنت مصر هم تعبیر «الامام» را برای آیت‌الله بروجردی به کار می‌بردند و یکی از علمای شاعر آن دیار، این شعر والا را درباره آن شخصیت کم نظیر سروده است:
شدّوا الرجال الی الامام الاکبر
تسقوا بحضرته رحیق الکوثر
یبنی و یرفع للشریعه رایه
و یرد بالتدلیل قول المنکر
تسعون ملیونا لرأیک تابع
مِن عالم أو باحث أو مخبر
قال البروجردی فقلت امامنا
و امامکم فی الورد أو فی المصدر.
و نه تنها فضلای خارج از مرزهای ایران، بلکه همه علما و فضلای ایران هم به نوعی برکت وجودی این شخصیت آسمانی را درک کرده بودند و اینگونه بود که امام راحل عظیم الشان هم در تلاشی خستگی‌ناپذیر، همه همت خویش را برای مهاجرت آیت‌الله بروجردی از بروجرد به قم انجام داد و نهایت احترام را به ایشان مبذول می‌داشت و پس از هر درس، معظم له را تا درب منزل همراهی می‌فرمود.
امام خمینی درباره درس کم‌نظیر آیت‌الله بروجردی این تعبیر منحصر به فرد را به کار برده‌اند: «طلبه‌ای که مقدمات و سطح را خوب طی کرده باشد و دارای استعداد باشد، دو تا سه ماه در درس آیت‌الله بروجردی شرکت کند، مجتهد می‌شود و می‌تواند همین روش را در دیگر ابواب فقهی هم به کار گیرد.»
همچنین علامه شهید مطهری نقل می‌کند که امام درباره آیت‌الله بروجردی می‌فرمودند: «من در حال مطالعه آقای بروجردی هستم و جز حقیقت، چیز دیگری در این آدم نمی‌بینم.»
البته از انصاف نباید گذشت که خدمات آیت‌الله بروجردی هم به حوزه، زمینه خوبی را برای نهضت انقلابی امام مهیا ساخت که در این باره آیت‌الله فاضل لنکرانی فرموده است: «به نظر من آیت‌الله بروجردی و تلاش‌های آن بزرگوار، زمینه ساز انقلاب اسلامی بود؛ زیرا آیت‌الله بروجردی به حوزه علمیه قم رشد و شخصیت داد. مبارزات حضرت امام در پرتو این شخصیت حوزه بود که به ثمر نشست. اگر نبود این هویت و عظمت حوزه که آیت‌الله بروجردی بدان بخشیده بود، مسلّما انقلاب و حرکتی سازنده پا نمی‌گرفت.»
این خدمات البته از دید شخصیتی مانند علامه شهید، آیت‌الله مرتضی مطهری هم پنهان نمانده است و ایشان در حالی که کمتر از کسی تجلیل فرموده است، در مقاله‌ای بلندبالا در سال 1340، به مزایا و خدمات ماندگار آیت‌الله بروجردی مانند «روش فقهی کم نظیر معظم له»، «ترویج وحدت اسلامی»، «توجه به اسلام در دنیای خارج»، «توجه به همکاری علم و دین» و همینطور «وارد کردن نظم و حساب و کتاب به مسائل حوزه و بویژه مسائل مالی» اشاره می‌فرماید و هر یک از آن‌ها را به تشریح بیان می‌دارد.
چنین بود که در زمان مرحوم آیت‌الله بروجردی اعلی الله مقامه، طنین وحدت اسلامی در همه ممالک اسلامی بیش از پیش شنیده می‌شد و تبلیغ در فراسوی مرزها، جان گرفت.
و اکنون این گفتار را با اشاره به حکایاتی درباره بلندنظری آن عالم دوراندیش و فقیه نوآور و پارسای جامع نگر به پایان می‌آوریم: زمانی که قرار شد تا مرکز اسلامی هامبورگ آلمان تأسیس شود، آیت‌الله بروجردی به فردی مأموریت داد تا زمین مناسبی برای ساخت این مرکز در آن شهر خریداری کند. ایشان در این باره توصیه فرموده بود که زمین در جای مناسبی از شهر باشد تا اسلام و شیعه، پایین‌تر از سایر مذاهب جلوه نکند. فرد مورد نظر که این توصیه را شنیده بود، به معظم له گفته بود: یعنی می‌فرمایید در بالای شهر هامبورگ و در کنار دریا که قیمت زمین بسیار گران است، زمینی تهیه کنیم؟!
ایشان با تأیید این نکته فرموده بود: بله! در جای مناسب تهیه کنید. بنده هزینه‌اش را تأمین می‌کنم. شما تصور نکنید که برای من زمین می‌خرید؛ این زمین و مرکز، به نام امام (عج) است و باید در جای آبرومندی باشد که موجب تحقیر مسلمانان نشود.
این مرجع والامقام همچنین به ساخت بناهای مختلف دیگر هم در ایران، عراق، آمریکا و اروپا موفق بود. نقل است که یک هفته پیش از رحلتش، نامه‌ای به وکیل خود در نجف به این مضمون نوشت: شنیده‌ام در نجف، حمام درستی وجود ندارد؛ شما زحمتی بکشید و فعالیتی بکنید تا یک حمام مناسب در آن‌جا تأسیس شود. همچنین شنیده‌ام شیعه‌ها در بغداد مسجد مناسبی ندارند. در یک جای خوب بغداد، یک مسجدی تهیه کنید. وقتی کار برای خدا باشد، خدا مابقی را فراهم می‌کند./836/د102/ل