طرح استادیاری طلاب جوان اجرا شود/ حضور مستمر مشاوران تحصیلی در کنار طلاب
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، همزمان با تغییر و تحول در مدیریت کلان حوزههای علمیه سراسر کشور و انتخاب آیت‌الله اعرافی از سوی شورای عالی حوزه، حرکت جدید و جدی از سوی طرفداران تحول حوزه در قالب‌های مصاحبه، نامه به آیت‌الله اعرافی، جلسات نقد و بررسی، نشست‌های تحولی در قم شکل گرفته است.
چندی پیش کانال تلگرامی«پیشنهاد به آیت‌الله اعرافی» در اقدامی از فضلا، استادان و تأثیرگذاران تبلیغی و فرهنگی خواسته نظرات خود را درباره کیفیت تحول در حوزه علمیه مطرح کنند؛ خبرگزاری رسا پس از جمع‌آوری نظرات و فصل‌بندی و روان‌نویسی آن، اقدام به انتشار برخی نظرات کرده است.
قرار است اصل متن پیشنهادات به مدیر جدید حوزه علمیه در قالب کتابچه‌ای به آیت‌الله اعرافی تقدیم شود.
بخش نهم پیشنهادات به شرح زیر است؛ در این بخش پیشنهادات آموزشی برخی از فضلای حوزه علمیه قم دسته‌بندی شده است.
برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه استادان/ ایجاد سبک واحد تدریس و آموزش آن به اساتید
قبل از آن که اطلاعات و دانش طلاب افزایش یابد تعمیق قوه تحلیل آنها ضرور است. بدین معنا که طلاب باید طوری بار بیایند که هنگام مواجهه با هر واقعه‌ای، اعماق و علل آن را بکاوند.
انقلابی‌گری یعنی عمیق بودن یعنی تحلیل داشتن در غیر این صورت چه بسا پاک‌ترین انگیزه‌ها دستخوش آلوده‌ترین آلاینده‌ها شود و یک طلبه ناخواسته، خالصانه و مؤمنانه همه توانش را برای زمین‌گیر ساختن سپاهیان خدا به کار بندد.
درس خارج فقه و اصول در حوزه، آموزش پرسشگری است و این شیوه باید از ابتدای دروس و بدون نقل اقوال پیگیری و به طلاب آموزش داده شود تا بتوانند مهارت دگر‌اندیشی و قانونمندی را فرا گیرند.
لزوم برگزاری دروس تخصصی ویژه مسائل «مبتلا به» جهان اسلام
یکی از وظایف مهم حوزه پاسخگوئی به مسائل مبتلابه جهان اسلام است، از این رو مسائلی همچون تکفیر، بلاد کفر، حکومت اسلامی و... از آن مسائل است لذا باید دروسی مختص به این موضوعات برگزار شود.
حضور مستمر مشاوران تحصیلی در کنار طلاب
حضور اساتید برای مشاوره و ارائه روش علمی صحیح، کارآمد و بروز برای طلاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چرا که گاهاً برخی طلبه‌ها به سبب عدم اطلاع از شیوه‌های صحیح مطالعه در حوزه، کیفیت و کمیت مطالعه‌ای خود را از دست داده و در نتیجه از وادی تحصیل علوم فاصله می‌گیرند.
تمرکز زدایی علمی، آموزشی، پژوهشی و امکانات رفاهی از قم و تقسیم آن در سراسر کشور
آیت‌الله اعرافی کاری کنند تا مؤسسه‌های تخصصی در شهرستان‌ها هم شعبه داشته باشند و تنها منحصر به شهر مقدس قم نشوند.
با این کار از وارد شدن بی‌مورد طلاب شهرستان به شهر مقدس قم جلوگیری خواهد شد. چرا که اگر امکاناتی که در قم وجود دارد، در سایر شهرستان‌ها نیز باشد، دلیلی برای هجرت وجود ندارد و طلاب می‌توانند، همزمان با فعالیت تبلیغی در شهر یا روستای خود، به ادامه تحصیل نیز بپردازند.
پیشی گرفتن مسائل آموزشی بر مسائل تربیتی و تهذیبی
در حال حاضر بزرگترین ضعف حوزه آن است که جنبه آموزشی آن بر جنبه تعلیم، تربیت و تهذیب به شدت پیشی گرفته و از طرفی همان آموزش هم آنقدر سنگین و زمان‌بَر شده است که خروجی و بازدهی مناسب و بهینه‌ای ندارد.
بی‌تردید جامعه فقط به مجتهد و مرجع تقلید نیاز ندارد و همه طلاب نیز مجتهد یا مرجع تقلید نخواهند شد، بلکه سایر رشته‌ها نیز به حضور طلاب نیاز دارند، لذا حوزه علمیه با برنامه‌ریزی‌های منظم و جدی‌تری می‌تواند در عرصه‌های مختلفی وارد شده و نیاز‌های جامعه را در ابعاد مختلف تأمین سازد.
تعیین گرایش‌های مختلف در همان دوران ابتدایی طلبگی
دروس حوزه علمیه در سه الی چهار سال ابتدایی به صورت عمومی باشد و پس از گذشت این دوره، با ایجاد رشته‌های گوناگون و گرایش‌های مختلف، دروس به صورت تخصصی تدریس شوند.
اگر طلبه‌ای به اجتهاد علاقمند بود رشته‌ای را برگزیند و اگر طلبه‌ای برای تبلیغ در رسانه‌ای انگیزه‌‌های لازم را داشت، در همان رشته مشغول به تحصیل شود.
به نظر نمی‌رسد روند کنونی تحصیل در حوزههای علمیه صحیح باشد، چرا که در این روش، طلاب سال‌های متمادی دروس مختلف را مطالعه و تحصیل می‌کنند که در نهایت تبدیل به اقیانوسی عظیم اما با عمق یک سانت خواهند شد.
استادیاری طلاب جوان
طلاب درس‌خوان و تیزهوش در آموزش دروس و یاری رساندن دیگر طلاب در مباحثات فعالیت داشته باشند، به‌طوری که طلاب پایه دوم بتوانند در آموزش دروس اصلی، علاوه بر کمک به استاد، بتوانند به طلاب پایه اول نیز آموزش‌های لازم را ارائه نمایند و همین‌طور طلاب پایه سوم نسبت به طلاب پایه دوم که نام این عملکرد، استادیاری طلاب جوان باشد.
این استاد‌یاران می‌توانند با برگزاری کلاس‌های فوق آموزشی، تمرینی و تجزیه‌ترکیب‌های نسبی (مانند تجزیه و ترکیب اصول، منطق، قواعد فقهیه و ...) به آموزش مبنایی طلاب کمک بسزایی بکنند.
ارائه مشاوره تحصیلی در بدو ورود طلاب به حوزه علمیه
ارائه مشاوره تحصیلی ویژه طلاب، هم اکنون در حال انجام شدن است منتها اگر این مشاوره‌ها در بدو ورود طلاب صورت گیرد، می‌تواند فواید بسیاری داشته باشد.
مشاوره تحصیلی و کشف استعداد طلاب در بدو ورود به حوزه علمیه می‌تواند نقش بزرگی در تعیین اهداف دراز مدت طلاب ایفا کند. در این حالت طلاب از زوائد دوری خواهند کرد و نیروی خود را در مسیر استعداد‌های خود صرف خواهند کرد.
ضرورت تأسیس مرکز مطالعات تاریخ حوزه
متأسفانه دین در کشور وضعیت خوبی ندارد لذا باید حوزههای علمیه جایگاه اصلی و واقعی خود را در جامعه بیابند و برای این کار تأسیس مرکز مطالعات تاریخ حوزه ضروری است تا طلاب از آنچه حوزه از گذشته با به امروز پشت سر گذشته مطلع شوند.
توجه به چند نکته برای سامان دادن به وضعیت آموزشی حوزههای علمیه
برای سر و سامان دادن به وضعیت آموزشی حوزههای علمیه، توجه به نکات زیر ضروری به نظر می‌رسد؛
1. تعداد درس‌هایی که یک طلبه در روز دارد باید کمتر شود. چرا که در حال حاضر بسیاری از طلاب روزانه چهار، پنج یا شش درس اجباری دارند.
2. از نظر زمانی دو درس نباید بلافاصله پشت سر هم قرار بگیرند. زیرا از آنجایی که سطح دورس بسیار بالا است، طلاب را کسل خواهد کرد.
3. کتاب‌هایی که بنا است جایگزین کتب سابق شود باید جامع‌تر باشند در غیر این صورت حرکت رو به جلو و تحول مثبت محقق نمی‌شود.
4. تعداد دروس روزانه باید طوری باشد که طلبه به پیش مطالعه، حضور در محضر استاد، پس مطالعه، مباحثه و خلاصه برداری(فیش نویسی) آن برسد.
5. ثقلین باید از سال دوم طلبگی تا انتها جزء دروس اصلی و هر روزه باشد.
6. مدیریت مدارس علمیه به انسان‌های فاضل، ملا ،کاربلد، اخلاق مدار و بسیار فعال سپرده شود.
7. حمایت و تشویق طلابی که آثار پژوهشی اعم از مقاله، کتاب و... ارائه می‌دهند.
8. از طلاب پایه بالاتر برای تدریس در پایه‌های پایین‌تر استفاده نشود. /878/ت 301/س