اقتصاد مقاومتی تنها راه برون‌رفت از وضعیت اقتصادی موجود کشور است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان شمالی، در ماه‌های پایانی سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» هستیم اما همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب هم تأکید کردند اقتصاد مقاومتی موضوعی مختص امسال نبوده و تحقق آن نیازمند برنامه‌ریزی مناسب و فعالیت پیوسته در طی چند سال است.
اقتصاد مقاومتی یکی از وجوه سبک زندگی اسلامی مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است که در این میان نمایندگان ولی فقیه و ائمه جمعه نقش مهمی در راستای تبیین و فرهنگ‌سازی اقتصاد مقاومتی و آشنا کردن مردم با فواید و آثار مفید آن و نیز ارائه راهکارهای تحقق این مهم در بین مردم دارند.
در واقع فرهنگ نجات‌بخش اقتصاد مقاومتی در کشور ما بدون مشارکت مؤثر ائمه جمعه و روحانیان محقق نشده و از سوی دیگر اگر اوضاع اقتصادی مردم سر و سامان نیابد بدون شک فرهنگ دینی و اعتقادات آنها هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
به منظور بحث درباره اقتصاد مقاومتی و کم و کیف عملکرد مسؤولان در این زمینه و همچنین رابطه سبک زندگی اسلامی با این شیوه اقتصادی به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم یعقوبی، نماینده ولی فقیه در استان خراسان شمالی و امام جمعه بجنورد رفتیم، آنچه در پی می‌آید حاصل این گفت‌وگو است.
رسا ـ با سپاس از وقتی که در اختیار ما گذاشتید، لطفاً بفرمایید شما اقتصاد مقاومتی را چگونه معنا می‌کنید و برای آن چه نقشی در جامعه اسلامی قائل هستید؟
اقتصاد مقاومتی در ادبیات ایران اسلامی برای نخستین بار از زبان و بیان رهبر عزیز و حکیم انقلاب اسلامی، امام خامنه‌ای مطرح شد، باید توجه داشته باشیم که مقصود از این عنوان ریاضت کشیدن نیست؛ بلکه درون‌زایی، عزم‌ها را برای تولید جزم کردن، به خودباوری و خوداتکایی رسیدن و در یک کلام آنچه خود داریم از دشمن نخواستن است.
امام علی(ع) در این زمینه می‌فرماید: «التقلل و لا التوسل»؛ یعنی با کم و اندک خود بسازید ولی وابسته به دیگران نباشید که این مهم باید در تمام شئون زندگی فردی و اجتماعی در جامعه اسلامی ظهور و بروز یابد.
هدف از طرح اقتصاد مقاومتی در این مقطع از انقلاب آن است که ملت ایران به استغنای درونی و ملی برسد تا تهدیدها و تحریم‌ها نتواند در زندگی این ملت اثرگذار باشد.
فاصله گرفتن از اقتصاد تک‌محصولی نفت، دوری از خام فروشی، کم کردن واردات غیرضروری، تقویت کردن روحیه «ما می‌توانیم»، سوق دادن مردم به مصرف کالاهای داخلی، تشویق و کمک به مولدان در جامعه ایرانی، در اختیار گذاشتن تسهیلات و ابزار لازم برای تولیدگران و در یک کلام هضم و عمل کردن به طرح پیشنهادی رهبر معظم انقلاب و رهنمودهای ایشان بهترین گزینه برون‌رفت از وضعیت اقتصادی موجود خواهد بود.
رسا ـ راهکارهای عملیاتی و اجرایی اقتصاد مقاومتی در جامعه با رویکرد سبک زندگی اسلامی را چگونه تبیین می‌کنید؟
اجازه دهید در پاسخ به سؤال که مطرح کردید و ارتباط تنگاتنگی که اقتصاد مقاومتی با سبک زندگی جامعه ما دارد، نکاتی را بیان کنم:
نکته اول اینکه یکی از مطالباتی که رهبر معظم انقلاب در بحث سبک زندگی در سال 91 در استان خراسان شمالی مطرح فرمودند، بحث موضوع طلاق در خانواده بود، طبق تحقیقی که اخیراً در قوه قضاییه به عمل آمده و معاونت راهبردی این قوه به آن اشاره کرده است، بحث عدم قناعت و گرایش به تجمل‌گرایی یکی از علل مهم طلاق در خانواده و در کشور ما است.
در این میان یکی از ارکان و مبحث اقتصاد مقاومتی و حتی در علم اخلاق بحث قناعت است و از آنجا که خانواده در این فضیلت اخلاقی بسیار سهیم است؛ از این رو می‌طلبد در بحث سبک زندگی این صفت زیبا؛ یعنی قناعت ورزی و دوری از تجمل‌گرایی و مصرف‌گرایی و چشم و هم‌چشمی مورد عنایت و توجه قرار گیرد؛ چرا که امام علی(ع) در روایتی می‌فرماید: «اطیب العیش القناعه»؛ خوش‌ترین زندگی، زندگی با قناعت است، قناعت یعنی مصرف به اندازه کفایت و در جایی دیگر اشاره می‌کنند که «القناعه اهنأ عیش»؛ قناعت گواراترین نوع زندگی است، از این رو جامعه‌ای که قناعت در او تقویت شود آن جامعه به شرافت می‌رسد، اقتصاد مقاومتی در آن شکل می‌گیرد و تحت تأثیر تحریم شانه خم نمی‌کند.
امام صادق(ع) در سخنی زیبا اشاره بر بی‌نیازی انسان دین‌دار در سایه قناعت و حاکم شدن آرامش بر جان دارند؛ چرا که قناعت زندگی را سرشار از آرامش و آسایش می‌کند؛ از این رو در سبک غلط زندگی‌های امروزی ابزار آسایش فراهم است اما دریغ از آرامش و در حالی که این ابزار برای آرامش است اما نتیجه عکس داده است.
نکته دوم اینکه به اعتقاد بنده پیاده کردن اقتصاد مقاومتی ریشه در تفکر انسان دارد، راهی که انسان برای زندگی انتخاب کرده و الگوهایی که در زندگی از آنها تبعیت می‌کند در این باره نقش اساسی دارد، مگر ما مدعی پیروی از پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) نیستیم؟ و یا بهتر بگوییم شیعه نیستیم شیعه در فرهنگ لغت یعنی؛ مشایعت و پیروی، اهل بیت(ع) پیرو می‌خواهند نه پیشرو و نه پس‌رو.
امام علی(ع) فرمودند: به اهل بیت پیامبرتان نگاه کنید و قدم جای قدم آنها بگذارید، باید توجه داشته باشیم که اهل بیت فقط ستودنی نیستند بلکه پیمودنی هستند و مسأله مهم در این رابطه این است که در این زمینه نباید راه اهل بیت(ع) را پیچیده کنیم؛ یعنی اگر اهل بیت جویی را پیچیده نکنیم اهل بیت پویی آسان خواهد شد.
نکته سوم اینکه با این دیدگاه دین و ارزش می‌خواهیم ادعا کنم که ما مدعی پیروی از ائمه اطهار(ع) هستیم، یکی از القاب حضرت فاطمه زهرا(س) به عنوان الگوی زن مسلمان «قانعه» است؛ یعنی کم‌توقع و در زیارت‌نامه‌اش می‌خوانیم که: «السلام علیک یا حلیفه الورع و الزهد»؛ سلام بر کسی که با ورع و زهد مأنوس است.
می‌خواهم به روایتی اشاره کنم که حتماً کم و بیش شنیده‌اید؛ اما نکته و پیامی تازه و نو دارد، آیا می‌دانید زهرای اطهر(س) این بانوی پاک و قانع چه زمانی مدال پرافتخار «فداها ابوها» را از پدر گرفت؟ زمانی که دست به یک حماسه اقتصادی زد و آن زمانی بود که پیامبر(ص) از یکی از جنگ‌ها برگشتند و طبق معمول به دیدار بانوی مهربانی‌ها رفت، پیامبر در بدو ورود متوجه آویزان بودن پرده‌ای جدید به خانه و مزین بودن دختر عزیزش با گردنبند و گوشواره شد، پیامبر بدون هیچ عکس‌العملی خانه عزیزتر از جانش را ترک کرده و به مسجد رفت، زهرای مرضیه(س) پس از عکس‌العمل متین اما معنادار پدر فهمید که خوشایند او نبوده است، بدون هیچ درنگی پرده و گردن بند و گوشواره را به مسجد فرستاد و فرمود به پدرم بگویید در راه خدا انفاق کنید، اینجا بود که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «فداها ابوها».
خلاصه عرض می‌کنم حماسه؛ یعنی به چشم آمدن، موج ایجاد کردن، به منصه ظهور رساندن اقتدار و خلاصه یعنی کاری کارستان کردن همراه با اراده آهنین که این جز با روحیه جهادی میسّر نمی‌شود.
بیایم در سبک زندگی اسلامی این نقطه را هدف‌گذاری کنیم و بدانیم که دشمن هرگز کوتاه نمی‌آید و برایش حد یقف نیست؛ پس وظیفه ما است که با اقتدا بر زندگی اهل بیت(ع) دشمن را خلع سلاح کنیم.
رسا ـ همان‌طور که فرمودید، اقتصاد مقاومتی یکی از وجوه سبک زندگی اسلامی است، اولاً بفرمایید تعریف شما از سبک زندگی اسلامی چیست و چگونه باید ترویج یابد؟
خوشبختانه این اصطلاح را رهبر معظم انقلاب در سفر تاریخی به استان خراسان شمالی در مهرماه سال 91 مطرح و سرفصل‌هایی از سبک زندگی اسلامی را هم در همان سفر بیان کردند.
زندگی اسلامی در قرآن به عنوان «حیات طیبه» و در روایات زیر عنوان «آداب العشره» و مانند آن مورد تأکید و توجه خداوند و پیشوایان معصوم (ع) قرار گرفته است.
مقصود از این عنوان این است که مبنای زندگی را بر مبنای جهان‌بینی الهی قرار دهیم و گفتار و روش و منش و آداب زندگی خود را در تمامی جنبه‌های فردی و اجتماعی اعم از اعتقادی، اخلاقی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ... با پیوند زدن به توحید و قرآن شکل بدهیم.
رسا ـ به نظر شما چگونه می‌توان از ظرفیت گفتمان و سبک زندگی اسلامی برای بهبود بخشهای مختلف جامعه ازجمله تحقق اقتصاد مقاومتی بهره گرفت.
زندگی اسلامی؛ یعنی دنیا را «مَتجر» و محل تجارت و به دست آوردن کمالات و پیشرفتهای مادی و معنوی قرار دهیم، معاد و معاش را به یکدیگر گره بزنیم و از سرمایه عمرمان استفاده بهینه داشته باشیم.
از نگاه اسلام انسان در دنیا برای این نیامده است که فقط به فکر خوردن و خواب و شهوت و قدرت باشد که اگر این باشد زندگی «مَرتع» می‌شود؛ یعنی چراگاه و از همین نکته می‌توان به فرق بین زندگی اسلامی و غربی اشاره کرد که به تعبیر زیبای رهبری در نظام و سبک زندگی غربی «حیوان مرفه» تربیت می‌کنند؛ اما در سبک زندگی اسلامی انسان موفق مورد عنایت مبانی دینی و اسلامی است.
در سبک زندگی اسلامی همه مسلمانان در پرتو «اخوت دینی» از همدلی و هم‌زبانی و همکاری والا و گسترده‌ای برخوردارند، مال و جان و آبرو و ناموس یکدیگر را حفاظت می‌کنند و در کنار انجام حق‌الله به حق‌الناس نیز اهتمام ویژه‌ای دارند.
در پرتو زندگی اسلامی جایگاه ولایت به‌عنوان «قلب» امت مطرح است، ولی فقیه جلودار و دیده‌بان و گِرادهنده حرکتها و موضع‌گیری‌های مردم است و در این نوع از زندگی ولایت اهل بیت(ع) و در عصر غیبت ولایت فقیه نگین و کلید ارزش‌ها به شمار می‌رود.
در رویدادها و رخدادهای سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کلام و سخن و فتوای ولی امر «کلام فصل» و سخن امام و پیشوا امام کلام محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که مهم‌ترین شاخصه جامعه اسلامی و زندگی اسلامی پیوند عمیق امت با امام است که از عشق و محبت و عاطفه پاک ریشه می‌گیرد و در قالب حکومتهای دنیایی نمی‌گنجد.
در این میان سبک زندگی اسلامی هم به عنوان یکی از محورهای اصلی فرمایشات و سفارش‌های ولی فقیه موضوع بسیار بااهمیتی بوده و از سوی دیگر اقتصاد مقاومتی به عنوان شعار سال و توصیه اکید رهبری یکی از وجوه سبک زندگی اسلامی است؛ از این رو همه مردم و مسؤولان باید با جان و دل برای تحقق سبک زندگی اسلامی در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تلاش کنند.
رسا ـ از اینکه وقت خود را در اختیار ما گذاشتید، سپاسگزاریم.
من هم از شما قدردانی کرده و امیدوارم بتوانید در ایفای رسالت خطیر خود موفق باشید./9314/403/ب2