یک آیت الله، مبتکر اقتصاد مقاومتی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشریه عهد در یادداشتی با عنوان «مبتکر اقتصاد مقاومتی» به بررسی نقش مرحوم آیت الله آقا نجفی اصفهانی در تأسیس «شرکت اسلامیه» پرداخته است.

متن این یادداشت بدین شرح است:

مقوله مهم اقتصاد مقاومتی و تمرکز بر تولید ملی یکی از مصادیق بارز حفظ استقلال و عظمت کشور در سال‌های اخیر است؛ این از طرف رهبر معظم انقلاب نیز مورد تأکید ویژه‌ای را گرفته است. بی‌شک این مقوله یکی از استراتژی‌های مهم امروز کشور در مواجه با تحریم‌های دشمنان یافته جهانی است. جالب آنکه در قرن گذشته اندیشمندان و عالمان روشن‌اندیشی در کشور زندگی کرده‌اند که در مواجهه با هجمه استعمار از این رویکرد به خوبی بهره گرفته‌اند و توانسته‌اند راه نفوذ استیلای بیگانه را بر استقلال اقتصادی کشور سد کنند و تأسیس «شرکت اسلامیه» به ابتکار شهید آقا نورالله نجفی اصفهانی در اصفهان و همکاری تجار این شهر، نمونه بسیار موفقی از راهبرد در ایران اسلامی است.

در این مطلب به زمینه‌های شکل‌گیری «شرکت اسلامیه» اشاره‌ای گذارا می‌کنیم؛

یکی از نتایج جنبش تنباکو، تقویت این فکر و جهت رفع وابستگی به بیگانگان، لازم است وسایل مورد نیاز جامعه ایران، در داخل کشور تولید شود.

در همین راستا شرکت‌های اقتصادی و تولیدی پا به عرصه گذاردند، یکی از بزرگ‌ترین «شرکت اسلامیه» در اصفهان بود. این شرکت با هدف تأمین منسوجات مورد نیاز مردم ایران، با تلاش و حمایت علمای اصفهان به ویژه آیت الله آقا نور الله نجفی اصفهانی‌در سال 1316، تأسیس شد.

مرحوم آقا نورالله نجفی، این گونه برنامه‌ریزی می‌کنند که علاوه بر تحریم کالا و منسوجات خارجی، می‌توان امکانات و توانایی‌های داخلی را در جهت تولید؛ متحد کرد و مردم را برای حمایت از آن تشویق نمود.

در آن دوران،  اساس تجارت ایران، بر دلالی اجناس فرنگی قرار داشت. به گونه‌ای که به گفته حاج آقا نور الله، بازرگانان ایرانی، تبدیل به عمله‌های خارجی شده بودند و بدین ترتیب شکوه و جلال اروپایی‌ها، از طریق کالایشان در ایران جلوه‌گری می‌کرد.

در چنین زمانی شرکت اسلامیه در اصفهان تأسیس می‌شود و به تدریج حوزه عمل خود را به سایر شهرها و سپس به کشورهای خارجی از جمله لندن، کلکته، بمبئی، مصر، استامبول، بغداد و مسکو گسترش می‌دهد به حدی که یکی از روزنامه‌های انگلیس، رشد آن را سکته به منافع انگلیس در اصفهان و بلکه کل منطقه خلیج فارس اعلام می‌نماید.

حمایت علمای اسلام از شرکت اسلامیه

علما و مراجع شیعه نیز از این اقدام وطن دوستان اصفهانی، حمایت کردند. برخی از مراجع تقلید از جمله مرحوم آخوند خراسانی، آیت الله سید محمد کاظم یزدی، آیت الله ملأ عبدالله مازندرانی، آیت الله فتح الله شریعت اصفهانی معروف به شریعت‌مدار، آیت الله حسین نجل حاجی میرزا خلیل و مرحوم محدث نوری از شهر نجف، و همگان دعوت از این حرکت ملی می‌کردند.

در رأس این حرکت در اصفهان نیز، آیت الله محمد تقی نجفی معروف به آقا نجفی اصفهانی حضور داشت و این اتحاد عمل به واسطه رهبر ایشان شکل گرفت.

راز موفقیت شرکت اسلامیه

راز موفقیت شرکت اسلامیه به تیزبینی و درایت مؤسسانش و توانایی آنها در جلب حمایت همه جانبه مردم از محصولات تولیدشان باز می‌گردد و هیچان شوق زائدالوصف که از ویژگی دین‌خواهی و وطن‌دوستی مردم بر می‌خواست با غرور ملی می‌آمیخت. مردم کالای تولید شده در وطن ـ اگر چه کیفیت برابر یا کالای خارجی نداشت ـ را ترجیح داده و با افتخار مصرف می‌کردند.

 شاید اگر حمایت مردم همراه نمی‌گردید؛ چه بسا این حرکت نیز نمی‌توانست منشأ اثر چندانی گردد؛ اما عمق و تأثیر این حرکت به نحوی است که در آن زمان خبرنگار روزنامه ثریا جنین می‌نویسد: «جوشش در میان کلیه اهالی اصفهان برای حفظ وطن و ر فع احتیاجات آن مشاهده می‌شود و این جوشش نه تنها از یک طبقه است بلکه هر روز توسط یک گروه و صنفی به ظهور می‌رسد. علمای بزرگوار هر روز بر فراز منبر در مجالس، مردم را به حمایت از صنایع داخلی تشویق می‌کند. شرکت اسلامیه همچون گیاه بهاری در حالی پیشرفت است. مردم خواهان خرید سهام این شرکت هستند و به زودی این شرکت پیشرفت خواهد داشت و آثارش از همین حالا آشکار شده است.»

واکنش انگلیسی‌ها به شرکت اسلامیه

 طبیعی است که انگلیسی‌ها نمی‌توانستند با این حرکت موافق باشند و به همین دلیل است که سفارت انگلیس خطاب به دولت این کشور چنین می‌نویسد: «از قرار اطلاعاتی که از اصفهان می‌رسد، علمای آنجا بیشتر بر ضد وزارت خارجه می‌باشند. مخصوصاً می‌گویند کالای خارجی نجس است. در مساجد و سایر مناطق علناً می‌گویند که مردم نباید کالای خارجی بخرند و علما از اشخاص معتبرنند که امتعه خارجه می‌خرند، بد می‌گویند، آنها هم از این جهت جرأت خرید ندارند.

کنسول روس در اصفهان به سفارت خود نوشته است جناب حاج آقا نورالله در مسجد چند روز قبل از این گفته که این اقدام اقدمی وطن خواهانه است که تجارت داخلی را تشویق می‌کند. مشتریان ایرانی می‌گویند که اگر این طور شود، با خارجی‌ها قطع ارتباط کنند، این مسأله نهایت اهمیت را دارد. شرکای ما ورشکست خواهند شد و تجار داخلی، کالای خانه‌های خور راز اصفهان برخواهند داشت و در شهرهای دیگر ایران هم همین طور خواهد شد.»/998/ت302/س