ظرفیت های آموزشی حکمت متعالیه/ ضرورت ایجاد رشته کلام صدرایی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سید یدالله یزدان پناه  در آیین افتتاح مرکز تخصصی حوزوی فلسفه اسلامی اسراء درباره ظرفیت های آموزشی حکمت متعالیه به ایراد سخن پرداخت.

استاد سطح عالی فلسفه و عرفان بیان داشت: حکمت متعالیه بعد از صدرا به گونه ای حوزه های علمیه ما را پر کرده است و در واقع به وسیله این اندیشه بود که حوزه توانست حکمت متعالیه را پیدا کند.

وی ابراز داشت: محور و اساس فلسفه حوزه های علمیه، فلسفه ملاصدرا است و اندیشه هایی که در زمینه این علم از زمان ملاصدرا حاصل شده، در اندیشه ها و مکتب های گذشته شاهد نبوده ایم.

حجت الاسلام  یزدان پناه گفت: دلایل متعددی وجود دارد که حوزه های علمیه شیعی به سمت مکتب صدرا رفته است و به هر دلیل باعث شد که فلسفه صدرا در محور قرار گیرد.

وی ادامه داد: ظرفیت های آموزشی فلسفه صدرا از اهمیت بالایی برخوردار است که یکی از آن ها تفسیر است؛ در فلسفه همه فیلسوفان اسلامی، شریعت حاضر است و فضای فلسفی بعد از صدرا، نسبت به فلسفه پیشینیان بسیار متفاوت است؛ فلسفه صدرا کاری در زمینه تفسیر کرد که باید به عنوان یک رشته در بیاید تا چگونگی کار او بررسی شود.

استاد سطح عالی فلسفه و عرفان افزود: اگر بحث روشی ملاصدرا به شکل نظام مند درآید، با جسارت عرض می کنم که در بسیاری از زمینه ها به نتایج خوبی خواهیم رسید و این روش باب واسعی است که باید از آن در فهم متون دینی استفاده شود.

وی با انتقاد از ضعف های موجود در پرداختن به این ظرفیت ها، گفت: در زمینه ظرفیت های آموزشی حکمت متعالیه کم کاری شده است و جای کار بسیار زیادی وجود دارد.

حجت الاسلام یزدان پناه اظهار داشت: فهم فیلسوفانه معارف دینی به شکل ویژه ای از سوی ملاصدرا انجام شده است که در نوع خود بی نظیر است؛ در بحث معراج جسمانی به شکلی بسیار دقیق وارد شده است و معاد جسمانی هم از نظر او حائز اهمیت است.

وی به ظرفیت آموزشی دیگر فلسفه ملاصدرا اشاره کرد و گفت: پس از ملاصدرا فهم امور دینی به شکلی هدفمند و منطقی شد که باید این روش و اصول گسترش پیدا کند و از آن ها بهره گیری شود.

استاد سطح عالی فلسفه و عرفان بیان داشت: در بحث کلام یک دوره کلامی پیش از فلسفه داریم که در زمان خواجه نصیر است؛ بعد از خواجه نصیر کلام عقلی ایجاد شد و اندیشه های فلسفی که در آن دوره وجود داشت را وارد صحنه کرد و این هنرمندی خواجه نصیر بود.

وی ادامه داد: با توجه به این کار هنرمندانه خواجه نصیر، جا دارد که یک کلام در زمینه فلسفه ملاصدرا هم به وجود آید؛ باید رشته جامع کلام صدرایی ایجاد شود؛ باید کاری کرد ظرفیت هایی که صدرا ساخته است، به صحنه بیاید.

حجت الاسلام یزدان پناه افزود: ظرفیت دیگر آموزشی حکمت متعالیه، عرفان نظری است؛ تنها شخصیتی که از میان فیلسوفان توانست به محتوای عرفان نظری نزدیک شود، ملاصدرا بود؛ در واقع پس از صدرا دوره سوم عرفان نظری شروع شد.

وی خاطرنشان کرد: مسأله اخلاق از دیگر ظرفیت های آموزشی ملاصدرا است که ظرفیت های روان و راحتی برای توجیه عقلانی اخلاق ایجاد کرده است؛ بخشی از آن ها را مرحوم نراقی آورده است و در این زمینه نیاز به گسترش وجود دارد.

استاد سطح عالی فلسفه و عرفان با اشاره به ظرفیت مهم فلسفه سیاسی، تصریح کرد: فلسفه سیاسی نیز نیاز به پردازش و اهمیت دارد و این رشته با توجه به تمدن نوین اسلامی بسیار مهم است؛ اندیشه های نبوت ملاصدرا یک بعد اجتماعی بسیار سنگین دارد و سه جهتی که در یک نبی وجود دارد را توضیح می دهد.

وی با بیان این که متأسفانه مقداری دیر به این ظرفیت ها پرداخته شده است، گفت: در فضای تمدنی هم اقدامات و آثاری منتشر شده است و اگر کارهای جدی در این دسته از بحث ها انجام شود، شاهد تحولات و نتایج بسیار خوبی خواهیم بود.

حجت الاسلام یزدان پناه در پایان اظهار داشت: بحث های ملاصدرا در زمینه معرفت شناسی مقداری مجهور مانده و باید بیشتر به این مباحث پرداخته شود؛ فلسفه ذهنی نیز از دیگر ظرفیت های فلسفه صدرا است که برای پاسخگویی به نظریه ها و ابهامات دکارت از این ظرفیت به خوبی می توان بهره گیری کرد./840/پ202/ج1