کتاب «تربیت فرزند با رویکرد فقهی» به بازار نشر رسید

به گزارش خبرنگار خیرگزاری رسا، مؤسسه اشراق و عرفان، کتاب «تربیت فرزند با رویکرد فقهی»، تقریر درس خارج آیت الله علیرضا اعرافی را با تحقیق و نگارش سید نقی موسوی منتشر کرد.

این کتاب برداشتی از حدود 80 جلسه درس خارج آیت الله اعرافی است که از بهمن 87 تا فروردین 90 برگزار شده است.

در پیشگفتار این کتاب می‌خوانیم:

«اهمیت و سرنوشت‌ساز بودن تعلیم و تربیت، ضرورت روایی، اعتبار و حجیت دستورالعمل‌های تربیت را دوچندان می‌سازد؛ از این رو، لازم است که میان دانش فقه و علوم تربیتی، داد و ستد برقرار شود. یکی از مظاهر این داد و ستد، تعیین اصول و روش‌های تربیتی بر اساس روش‌شناسی فقهی است.

این ایده، نویدبخشِ تأسیس «فقه تربیتی» است. «فقه تربیتی» یکی از بخش‌های تکمیل کننده «نظام تربیتی اسلام» است که برای استنباط احکام شرعی مربیان، متربیان و همه عوامل انسانی دخیل در تربیت رسمی و غیر رسمی می‌کوشد.

آیت الله علیرضا اعرافی در سال‌های اخیر به ایده‌پردازی و ترویج این بحث جدید پرداخته است و جلسات تدریس این موضوع، در سطح خارج فقه تربیتی، هفته‌ای دو جلسه در حوزه علمیه قم برگزار شد.

این کتاب، تقریری است از درس‌های استاد اعرافی که در هفت فصل، سامان یافته است. فصل اول به کلیات پژوهش اختصاص داده شد. نویسنده در فصل‌های بعدی، به ترتیب:‌ مباحث «تربیت اعتقادی»، «تربیت عبادی»، «تربیت عاطفی»، «تربیت جنسی» و «تربیت جسمانی» را در دستور کار خود قرار داده و در هر ساخت از منظر فقهی، مسؤولیت‌های والدین را در فرزندپروری، بررسی و احکام شرعی آن استنباط کرده است.

شایسته است، ذکر شود که این نوشتار،‌ به لحاظ جامعیت و گردآوری تمام عرصه‌ها و روش‌های تربیتی و نیز داشتن رویکردی نظام‌گونه و ترسیم نظام اولویت‌ها در تربیت خانوادگی و مقایسه با دیگر ساحت‌های تربیتی و نیز دیگر عوامل تربیتی (مانند حکومت، رسانه، مدرسه، نهاد آموزش و پرورش) هیچ ادعایی ندارد و تنها بخشی از مسائل را دراین‌باره بررسی کرده است؛ بنابراین، این نوشتار در حد مقدور خود، تنها پنج ساحت (تربیت اعتقادی، عبادی، عاطفه، جنسی و جسمانی) را بررسی و مسؤولیت‌های فرزندپروری والدین را از نظر حکم شرعی، واکاوی کرده است.»

بر اساس این گزارش، نویسنده در فصل دوم این کتاب، شش دلیل برای تربیت اعتقادی بیان کرده است. ضمنا فصل سوم نیز از زیر عنوان‌های: ‌«وظایف والدین در تربیت عبادی»، «وظایف والدین در آموزش نماز»، «وظایف والدین در آموزش روزه» و «وظایف والدین در آموزش مستحبات» تشکیل شده است.

همچنین، نویسنده در فصل چهارم عنوان‌های: «وظایف والدین در مهرورزی و تربیت عاطفی»؛ «حدود مهرورزی»؛ «جهت‌دهی به تربیت عاطفی» و «روش‌های مهرورزی و تربتی عاطفی» را بررسی کرده است.

مؤلف در فصل پنجم نیز مطالبی مانند: «وظایف والدین در تربیت جنسی»، «پنهان‌کاری در روابط زناشویی»، «آموزش استیذان(اجازه گرفتن)» و «جدا سازی بسترخواب فرزندان» را واکاوی کرده است. ضمنا عنوان‌های:‌ «حضانت»، «نفقه»، «رضاع» در فصل پنجم این کتاب به چشم می‌خورد و نویسنده در بخش پیوست نیز سند رسالة الحقوق را بررسی کرده است.

نویسنده زیر عنوان «حدود مهرورزی» در فصل چهارم، می‌نویسد:

«رعایت عدالت بین فرزندان در تمام امور مربوط به آنها و از جمله مهرورزی و ابراز محبت بر والدین واجب است. ملاک رعایت عدالت در مهرورزی، دو شاخص «نیاز» و «ظرفیت» فرزندان است. با توجه به این دو شاخص در جایی که نیاز و ظرفیت فرزندان با یکدیگر یکسان باشد، عدالت‌ورزی به مساوات منجر می‌شود و در واقع، مساوات در مهرورزی واجب است.

از دیگر مجوزهای تفاوت‌گذاری میان فرزندان، وجود مصالح مهم‌تر مانند: احتمال فتنه میان فرزندان و نیز وجود حق برای یکی از فرزندان است. در این صورت، تبعیض، جایز و در واقع، عدالت در مهرورزی، واجب است.

ملاک تشخیص برابری یا تبعیض در ارتباطات عاطفی و رفتاری والدین با فرزندانشان، عرف است؛ بنابراین، ممکن است در عرف به میزان اندک تفاوت‌گذاری در تعاملات عاطفی اعتنا نشود».

گفتنی است، مؤسسه اشراق و عرفان کتاب «تربیت فرزند با رویکرد فقهی» با شمارگان 1500 نسخه در 230 صفحه به قیمت 9000 تومان منتشر کرده است./998/پ202/ش