زن و فمینیسم در انیمیشن‌های غربی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، غرب و کشور‌های استعمار‌گر در طول جنگ‌های استعماری خود فهمیدند که حضور مستقیم و فیزیکی در یک کشور یا همان جنگ سخت هزینه‌های بی‌شماری را برای آنها رقم خواهد زد، لذا تصمیم گرفتن به طور غیرمستقیم و با تزریق فرهنگ و اندیشه‌های مورد نظر خود، ملت‌ها را برای استثمار به سمت خود جلب کنند، این روش غیر مستقیم یا همان تزریق فرهنگ و فکر، شیوه‌ای از شیوه‌های جنگ نرم محسوب می شود.

از آنجایی که کودکان دارای قلب و ذهنی پاک و بی‌آلایش بوده و دارای قدرت تحلیل درستی نیستند، در حوزه جنگ نرم بسیار آسیب‎پذیر خواهند بود. غرب این را به خوبی فهمیده و تلاش می‎کند تا با صنعت انیمیشن و پویانمایی نسل آینده ملت‎ها را به تسخیر خود در آورد. در واقع، آنان فرزندان ما را با این صنعت بسیار زیبا و جذاب تربیت می‎کنند. متاسفانه ما به این صنعت نو پدید تنها نگاه ابزاری داریم و آن را تنها وسیله ای برای سرگرمی کودکان تصوّر می‎کنیم و این جای خطر و تامّل برای همه خانوادگان و مسئولین دارد.

انیمیشن و الگو‎سازی

اگر اهل تماشای انیمیشن باشید متوجه می‎شوید که بسیاری از انیمیشن‎ها، که با محوریت یک زن ساخته می ‎شوند، غالباً دارای ویژگی‎ها و نکات مشترکی می‎باشند. در واقع هر کاراکتر زن با ویژگی های مشترک ولی با داستان و رنگ و لعاب‎های مختلف تکرار می‎شود.

در واقع این انیمیشن‎ها؛ زن غربی و فرهنگ مبتذل غرب را به شکلی زیبا و باور‎‎‎پذیر، به عنوان الگو به دختران و پسران کوچک و نوجوانان ما معرفی می‎کنند. فرهنگ وارداتی این انیمیشن‎ها شامل نوع پوشش، حرف زدن، نوع برخورد با جنس مخالف و زندگی غربی می باشد. مؤلفه‎هایی که در بسیاری از انیمیشن‎های معروف غربی مثل: علاءالدین، سفید برفی، سیندرلا، پری دریایی، مجموعه باربی و..... تکرار می‎شود شامل این موارد است: رقص، اختلاط زنان و مردان در رقص و آواز‌‎ها، آوازخواندن زنان، پوشش زنان غربی  که غالباً نیمه برهنه هستند.

برجسته کردن جاذبه‎های جنسیتی و در نهایت اندام مانکن گونه همه زنانی که نقش اصلی را ایفا می‎کنند. در همه این انیمیشن‎ها سعی شده جاذبه‎های جنسیتی یا به عبارتی شهوانی پررنگ جلوه کند. آنها از نگاه شهوت انگیز و نگاه جنسیتی تعبیر به عشق می‎کنند، در حالی که با دقت در این انیمیشن‎ها متوجه می‎شوید هدف لذت و بهره جنسی است و تنها نقطه کشش جذب دو طرف همین می‎باشد.

کودکان و نوجوانان ما این زنان را که به شکل جذاب و زیبایی برای آنها به تصویر درآمده می‎پذیرند و از آنجایی که دارای قدرت تحلیل درستی نیستند سعی می‎کنند تا مثل آنها رفتار کنند و خود را از نظر ظاهری شبیه آنان کنند تا مورد قبول و مورد توجه دیگران قرار بگیرند. نتیجه این امر فاسد شدن زنان و مادران آینده ما و سایر ملت‎ها خواهد بود و وقتی مادران و زنان یک ملت تغییر کردند نسل آینده آنها نیز تغییر خواهد کرد. مقام معظم رهبری در این رابطه می‎فرمایند:

«زن اگر فاسد شد، احتیاج نیست مرد را فاسد کنند، مردها به خودی خود فاسد می‎شوند. اگر زن یک نسل فاسد شد، هیچ لزومی ندارد که با سرمایه گذاری مرد‎های آن نسل را فاسد کنند، طولی نمی‎کشد که تمام مردهای آن نسل فاسد می‎شوند؛ زیرا زن تربیت کننده است، حال تربیت کننده انسان‎های با فضیلت و شجاع است یا انسان‎های بی‎ارزش و بی ایده آل. مادران یعنی زنان جامعه که مهمترین حیثیت آن‎ها مادری است، باید اصلاح شوند تا تاریخ و آینده اصلاح شود.» (نکته‎های ناب، 1391، ج5، ص67).

این انیمیشن‎ها که زنان در آن برجسته شده‎اند، به طور کلی در مقام بیان و ترویج عقاید جنبشی به نام فمینیسم می‎باشند. البته در برخی موارد هم به شکل مستقیم و خاص به عقاید آنها اشاره شده، که آن موارد را به طور دقیق بررسی می‎کنیم. از این امر نیز نباید غافل ماند که پدید آورندگان این جنبش، هدفی غیر از ابتذال و سوء استفاده هر چه بیشتر از جنس زن را نداشته اند. از جمله عقایدی که در میان جنبش‎های مختلف فمینیسم  مشترک است، مساله آزادی زن می‎باشد. آزادی از سنّت‎ها، احکام و قوانینی که آنها را محدود کرده یا از مردان به گونه‎ای متمایز کرده است.

در واقع آزادی که غرب توسط کاراکترهای زن خود در انیمیشن معرفی می‎کند، همان بی‎بندوباری و بی‎مسولیتی می باشد. با این کار آنها مستقیماً بنیان خانواده را هدف گرفته‌اند، و زمانی که خانواده در جامعه دچار تزلزل شد آن اجتماع از هم فرو خواهد ریخت. بی‎بندوباری در غرب مهمترین عامل بی‎رغبتی به تشکیل خانواده است. برآورده شدن شهوت و غرایز در محیطی غیر از خانواده؛ مثل اجتماع ، کار یا محل تحصیل، پیوند قوی میان زن و شوهر را پاره و ازبین می‎برد.

انیمیشن و ترویج فمینیسم

چند سالی است که شرکت «والت دیزنی» (1) که یکی از بزرگترین شرکت‎های رسانه‎ای و سرگرمی جهان می‎باشد شروع به ساخت انیمیشن‎هایی کرده که به شکل مستقیم عقاید فمینیست‎ها را ترویج می‎کند. سه انیمیشن «شجاع» (2)، «یخ زده» (3) و «موانا» (4) که به ترتیب در سال‎های 2012، 2013 و 2016 ساخته شده‎اند دارای همچین مفاهیمی می‎باشند. مولفه‎های بیان شده در این سه انیمیشن عبارتند از:

مساله آزادی دغدغه همه گرایش‎های فمینیسم – از موج اول گرفته تا موج سوم- می‎باشد لذا شما می‎بینید که در این سه انیمیشن نیز به مساله آزادی و نتیجه آن توجه شایانی شده و به شکل جذابی برای قبول مخاطب به تصویر کشیده شده است. (فمینیسم،اسحاقی،1385، ص21).

از نظر فمینیست‎های لیبرال تفاوت جنسیتی ذاتی نیست و تقسیم جنسیتی مانع از بروز و رشد تمام و کامل استعداد‎های زن شده است به همین دلیل شما در انیمیشن «شجاع» می‎بینید که «مریدا» دختر مو‎قرمز با این که رفتاری پسرانه و خلاف آداب ظاهری یک دختر دارد مورد تایید پدر خانواده است، اگر چه مادر با این رفتار او مخالف می‎باشد. این رفتار خلاف عادت به شکلی به تصویر کشیده شده که برای مخاطب قابل قبول جلوه می‎کند.(فمینیسم، اسحاقی، 1385، ص22).

مؤلفه‎های بعدی که در این سه انیمیشن مدام تکرار می‎شود، ضعف مردان نسبت به زنان، سنّت شکنی ، عدم علاقه به ازدواج و استقلال طلبی می‎باشد. این امر علت‎های مختلفی دارد؛ یکی از آنها «اخلاق فمینیستی» است. اخلاقیون فمینیستی آن مقدار که بر «قدرت» تاکید می‎ورزند، به این که [به لحاظ اخلاقی] چه خوب است، توجه ندارند. لذا بسیاری از فمینیست‎ها راجع به شیوه‎هایی که موجب می‎شود اخلاق سنّتی، از زیر دست بودن زنان، حمایت کند، بحث می‎کنند. آنان معتقدند که اخلاق سنّتی – که در کشور ما از آن تعبیر به دین می شود – زنان را تشویق به صفاتی مثل فداکاری و صبر می‎کند که باعث سلطه پذیری بیشتر زنان می‎شود.(فمینیسم و دانش‎های فمینیسمی، 1388، ص174). شما در انیمیشن شجاع می‎بینید که مادر «مریدا» به عنوان ملکه، اداره همه امور را دردست دارد و در آن نقش پادشاه یا پدر «مریدا» بسیار کم رنگ می‎باشد. همچنیین خود «مریدا» از نظر قدرت  از خواسگاران خود  بسیار قوی‌تر و با‌ استعداد‌تر است. در انیمیشن «یخ زده» ، «السا» به عنوان یک زن هم ملکه است و هم دارای قدرت جادویی می‎باشد که در جاهای مختلف با مردان مبارزه و آنان را شکست می‎دهد. همچنین در انیمیشن «موانا»، «موانا» در چند جا «مائووی» که یک نیمه خدای مرد می‎باشد را نجات داده و به او که نا‎‌ امید است قوت قلب می‎دهد. سایر گذاره‎های استقلال طلبی ، عدم ازدواج و هنجار شکنی نیز  در هر سه کاراکتر «مریدا» ، «السا» و «موانا» تکرار شده‎است.

آنچه از تصویر زن یا جنس مؤنث، در این سه انیمیشن به منصه ظهور می‎رسد، همان نگاه فمینیسم لیبرالی می‎باشد. گراشیات لیبرالی فمینیستی عمدتاً مخالف با پذیرش نقش‎های از پیش تعیین شده برای زنان و مردان در محیط خانواده و جامعه است. این جریان بر ردّ ایفای نقش مادری و همسری زنان به عنوان یک تکلیف اصرار دارد. آنان معتقدند در ازدواج همه بهره مندی‎ها نصیب مرد و عقب ماندگی‎ها برای زنان است. لذا پیشنهاد می‎کنند که زن باید آزاد باشد تا از میان ساختارهای مختلف زندگی جنسی اعم از خانواده هسته‎ای و ازدواج، خانواده بدون ازدواج، سقط جنین، هم جنس‎بازی و..... هر کدام که دلخواه اوست را انتخاب کند.

نتیجه‎گیری

با توجه به مطالب بیان شده می‎توان فهمید که، هدف از ساخت این گونه انیمیشن‎ها با تفکرات فمینیستی متزلزل کردن بنیان خانواده می‎باشد. علت این که فمینیست‎ها  این چنین دچار افراط و انحراف شده‌اند این است که معتقد به اومانیسم و سکولاریسم می‎باشند و این امر باعث شده که آنان در انسان‎شناسی، معرفت‎شناسی و هستی‎شناسی دچار خطا و اشتباه شوند و نتیجه این اشتباه ظلم به جامعه انسانی و خانواده و خصوصاً جنس زن می باشد./918/د101/س

پی نوشت

1 – Walt disney                2- Brave            3- Frozen            4- Moana 

منابع

1 – نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‎ها، (1391)، نکته‎های ناب ج5، چاپ نهم، قم، دفتر نشر‎معارف.

2- اسحاقی، حسین، (1385)، فمینیسم، چاپ اول،تهران، مرکز پژوهش‎های اسلامی صدا و سیما.

3- خسرو پناه، عبد الحسین، (1389)، جریان‎شناسی ضد‎فرهنگ، چاپ اول، قم، تعلیم و تربیت اسلامی.

4- عباس یزدانی، بهروز جندقی، (1388)، فمینیسم و دانش‎های فمینیستی (مجموعه مقالات)، چاپ دوم، قم، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.

5- «یخ زده» شاهزاده خانم همجنس‎گرا والت دیزنی، خانه مهر، ا