ایران توان ساخت «نظام حقوقی جهان اسلام» را دارد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم، با بیان این که ما باید سپاس گذار علما و بزرگان دینی خود باشیم که درک و شعور دینی را برای ما فراهم کرده‌اند، ابراز داشت: کسانی که حوزه علمیه قم را بنا نهادند ما امروز محصولش را می‌بینیم که از قم علم به سراسر دنیا منتقل می‌شود.

وی با اشاره به این که همواره نظام حقوقی اسلام در تاریخ تمدن بشری در کنار نظام‌های دیگر حقوقی جهان به عنوان یک نظام مستقل مطرح بوده است، گفت: این حقیقت ادعای من نیست و مطلبی است که تمام صاحب‌نظران تاریخ تمدن به این مسأله اعتراف دارند.

برگرفته شدن نظام حقوقی اسلام از روم یک ادعای صهیونیستی است

عضو هیأت عالی علمی دائره المعارف بزرگ اسلامی با بیان این که برخی از افراد به خاطر اشتراکاتی که میان قواعد حقوقی اسلام و روم وجود دارد نظام حقوقی اسلام را بر گرفته از نظام حقوقی روم می دانند، خاطرنشان کرد: این ادعا به وسیله صهیونیست‌ها مطرح شده است و امروز دیگر کسی قائل به این موضوع نیست.

وی افزود: اگر چه که قواعد عقلائی مشترک میان نظام حقوقی اسلام و روم وجود دارد ولی شاید به عدد انگشتان دست برخی قواعد فقهی ما با قواعد حقوقی روم مشترک است و برای مثال در نظام حقوقی روم لا ضرر آمده است ولی لا ضرار که در اسلام مطرح است نیامده است.

ریشه حقوق بین‌الملل به اسلام بر می‌گردد

آیت‌الله محقق داماد اظهار داشت: امروز اهل انصاف قبول کرده‌اند که در بسیاری موارد نظام حقوقی غرب متأثر از نظام حقوقی اسلام است؛ شخصی به نام بارون میشل دوتوپه در درس‌هایی که در آکادمی حقوق بین‌الملل لاهه برگزار می‌کند و از بهترین حقوق‌دان‌ها دعوت می‌شود تا کنون چند درس اسلامی هم ارائه کرده است و یکی از آن‌ها مطالعه بر روی حقوق بین‌الملل اروپایی و تأثّر آن از حقوق اسلامی است.

وی با بیان این که پدر حقوق بین‌الملل شخصی به نام گروسیوس هلندی است، گفت: او کتابی به نام صلح و جنگ نوشته است که به خاطر همان کتاب هم به زندان افتاد؛ وقتی که با کمک همسرش از زندان فرار کرد به استامبول کنونی آمد و در آنجا اعتراف کرد که من کتاب خود را از کتاب محمدحسن شیبانی گرفته‌ام.

رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ادامه داد: شیبانی کسی است که درس‌هایی که ابوحنیفه در باب سیَر داده است را جمع‌آوری کرده و در کتاب خود آورده است و نتیجه می‌گیریم که ریشه حقوق بین‌الملل امروزی از درس‌های یک فقیه مسلمان است.

عضو شورای پژوهشی مؤسسه حکمت و فلسفه ایران ابراز داشت: ناپلئون وقتی می‌خواست قانون مدنی فرانسه را بنویسد بعد از فتح مصر از منابع اسلامی در قانون مدنی فرانسه استفاده کرده است؛ شاهد آن هم این است که در همان سال‌های اول قانون مدنی فرانسه دو فقیه مالکی تمام مواد قانون مدنی فرانسه را با نظام فقهی مالکی تطبیق کرده‌اند و تحت عنوان المقارنات الشرعیه به چاپ رسانده‌اند.

چه دشمن بخواهد و چه نخواهد ایران یکی از مراکز معرفی اسلام است

وی با بیان این که گذشتگان زحمات زیادی کشیده‌اند و مواد لازم را برای اتحاد جهان اسلام فراهم کرده‌اند، گفت: امروز چه دشمنان بخواهند و چه نخواهند ایران اسلامی یکی از مراکز معرفی اسلام است و ما وقتی جوان بودیم قبله طلبه‌های جوان قاهره بود ولی امروز الهیات در ایران بسیار پیشرفته‌تر از مصر است.

رئیس کمیسیون ارزیابی خبرگان بدون مدرک دانشگاهی با بیان این که نظام‌های حقوقی اسلامی تفاوت اندکی با هم دارند، اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران که نظام حقوقی‌اش بر مبنای قواعد فقهی نوشته شده است این ظرفیت را دارد که با به حاشیه کشاندن اختلافات مذهبی یک نظام حقوقی مشترک را تدوین کند.

وی با بیان این که ما از دو راه می‌توانیم با هم به تعامل برسیم، گفت: برای تعامل اول باید به گفت‌وگو به معنی تفاهم همدیگر دست پیدا کنیم و پیشنهاد اول من این است که ما از منابعی از قبیل قرآن که مورد توافق همه است آغاز کنیم زیرا ویژگی اصلی مکتب قم این است که در فقاهت اصل را به قرآن می‌دهد.

باید در بررسی سند روایات شعور راوی را هم ملاک قرار دهیم

آیت‌الله محقق داماد خاطرنشان کرد: منبع دوم سنت است و کسی تردید ندارد که اگر سند صحیحی از پیامبر(ص) نقل شود و مخبرش واجد شرایط باشد عمل به آن واجب است ولی باید ویژگی‌های ناقل روایت را بررسی کرد زیرا انسان‌های عادل زیادی هستند که شعور و درک کافی را ندارند و اطراف پیامبر(ص) هم این افراد بوده‌اند.

وی افزود: ما باید دقت کنیم که چه کسی می‌تواند متون را برای ما تفسیر کند و باید بدون تعصب به این موضوع نگاه کنیم پس ما باید در متون خود بازبینی کنیم و بنا را بر این بگذاریم که چه کسی این روایات را نقل کرده است و تنها عدالت را ملاک ندانیم و شعور راوی را هم در نظر بگیریم زیرا کسانی بودند که به خاطر منافع شخصی خود احادیث را جعل می‌کردند.

باید مواد فقهی اسلام را در چارچوب‌های نظام حقوقی مدون امروز قرار دهیم

رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم تصریح کرد: پیشنهاد دوم من این است که ما باید در طرح فقهی خود تجدیدنظر کنیم زیرا ابواب فقهی به صورتی که در فقه ما آمده است با نظام حقوقی امروزی سازگاری ندارد؛ ما اگر بتوانیم مواد فقهی اسلام را در چارچوب‌های نظام حقوقی مدون امروز قرار دهیم نظام حقوقی اسلام می‌تواند در کنار دیگر نظام‌های حقوقی قد علم کند./843/پ۲۰۱/س