ماه رمضان؛ غنیمت یا غرامت
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان شمالی، فطرت و طبیعت بشر همواره در برابر هم صف‌آرایی می‌کنند فطرت به‌سوی آسمان و ملکوت می‌کشاند و طبیعت انس با ملک و زمین دارد. هدی ریشه در فطرت انسان دارد و «هوی» ریشه در طبیعت او؛ ازاین‌رو تقابل هدی و هوی پدیده‌ای مستمر و جدی در زندگی انسانی به شمار می‌رود.
اسلام برای حاکمیت خط نور و هدایت در زندگی انسان و محکومیت جریان جهل و هواپرستی در کشور وجود بشر، راهکارهایی ارائه داده است که هر کدام در جایگاه خود از کارایی ویژه‌ای برخوردارند.
رمضان، ازجمله آموزشگاه‌هایی است که درس هدایت در آن پررنگ و پرشور و پرحضور است، در این کلاس یک‌ماهه متنی تدریس می‌شود که جامع‌ترین کتاب عالم هستی است، کتاب «قرآن» زبان فطرت آدمی است.
سخن اساسی که در این آموزشگاه و از این کتاب می‌توان آموخت این است که: «فَاَقِمْ وَجْهَک لِلدِّینِ حَنیفاً فِطْرَتَ اللّهِ الَّتی فَطَرَ النّاسَ عَلَیها لا تَبْدیلَ لِخَلْقِ اللّهِ ذلِک الدِّینُ الْقَیمُ؛ پیروی خود را متوجه آیین خالص پروردگار کن، این فطرتی است که خداوند انسان‌ها را بر آن آفریده و دگرگونی در آفرینش الهی نیست، این است آیین استوار.»(1)
ماه رمضان زمینه‌های شکوفایی فطرت آدمی را فراهم می‌سازد، در این ماه بر اثر کم خوردن و منظم خوردن انسان فرشته‌خوی می‌شود و شباهت به فرشتگان پیدا می‌کند و به گفته سعدی: «اندرون از طعام خالی دار/ تا در او نور و معرفت بینی».
در این ماه فرصت خودسازی و رصد کردن خویش و تقویت تقوا فراهم است و نسیم ویژه الهی وزیدن می‌گیرد، خوشا به حال کسانی که خود را در معرض این نسیم قرار می‌دهند.
رمضان؛ ماه پویش و پویایی در مسیر فطرت
ایمان درجاتی دارد ممکن است در طول سال افت و خیزهایی داشته باشد، باطری ایمان ممکن است بر اثر برخی از گناهان ضعیف و کم انرژی گردد، ماه رمضان فرصت شارژ کردن باطری ایمان است. «لَعَلَّکمْ تَتَّقُون»(2)
ازاین‌رو این ماه را هم باید ماه آموزش نامید، هم ماه پرورش، هم ماه پالایش و هم ماه پویش و پویایی در مسیر تکاملی فطرت، کسانی که در این دوره یک‌ماهه آموزشی حضور به‌موقع و منظم داشته باشند مجاهدان راستینی هستند که در صحنه پیکار هوی و هدی به فلاح و فوز دست یافته و می‌توانند در روز عید فطر با کمال جرأت این آیات الهی را زمزمه کنند که: «قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَکاها»(3) و «قَدْ اَفْلَحَ مَنْ تَزَکی»(4).
برای این دسته از مسلمانان ماه مبارک رمضان «غنیمت» است؛ اما کسانی که غنچه فطرت خویش را شکوفا نساختند مصداق آیه شریفه «وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسّاها»(5) می‌شوند و این ماه برای آنان «غرامت» به شمار می‌رود.
در روایات اسلامی آمده است که ماه رمضان برای افراد یکسان نیست. «لِلْمُؤْمِنِ غُنْمٌ وَ لِلْمُنَافِقِ غُرْمٌ؛ رمضان برای انسان باایمان سرمایه و غنیمت است و برای انسان منافق جریمه و غرامت.»(6)
انسان خداباور معادشناس در فصل روزه و رمضان انبساط روح پیدا می‌کند، سبک‌بار و سبکبال می‌شود، جنبه تجرد او گسترش می‌یابد و درنتیجه احساس پیوند با ملکوتیان در او پیدا می‌شود و به همین دلیل نتیجه روزه او هم «جُنّه» است و هم «جَنّه»؛ یعنی روزه او سپری در برابر آتش جهنم است؛ «الصَّوْمُ جُنَّةٌ مِنَ النَّارِ»(7).
همچنین روزه سرمایه ورود به بهشت و جنت الهی است، این‌چنین سربازی که ابزار کارزار فراهم ساخته و از پیکار با اهریمن نفس و دیو هوی غالب و پیروز بیرون آمده و «جهاد اکبر» را به‌خوبی سپری کرده است، قابلیت و شایستگی آن را دارد که در «جهاد اصغر» هم ثبت‌نام کرده و با مستکبران و متجاوزان هماوردی کند.
ازاین‌رو در فرهنگ شیعه هرکس در جبهه رمضان به‌خوبی حضور یابد و از آزمایش رمضان سرفراز بیرون آید، شایستگی حضور در جبهه عاشورا و محرم را پیدا می‌کند و شاید رمز تأخیر ماه محرم از رمضان این باشد که «تا به سلامت از ماه رمضان بیرون نروی لیاقت حضور در عاشورا را پیدا نمی‌کنی»؛ پس شایسته است فرصت را غنیمت دانسته و قدر این ماه و شب‌های قدرش را بدانیم تا قدر و قیمت ما بالاتر رفته و بتوانیم به حقیقت عاشورایی شویم./9314/۲۰۰/ب۱
منابع و مآخذ:
1. قرآن کریم، روم، آیه 30.
2. قرآن کریم، بقره، آیه 183.
3. قرآن کریم، الشمس، آیه 9.
4. قرآن کریم، الاعلی، آیه 14.
5. قرآن کریم، الشمس، آیه 10.
6. مستدرک الوسائل، چاپ آل البیت، ج 7، ص 437.
7. میزان‌الحکمه، ج 7، ص 3208.