ربایش امام موسی صدر جنایتی بین المللی و قابل پیگرد در مجامع جهانی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی «مسأله یابی و موضوع شناسی فقهی حقوقی ربوده شدن امام موسی صدر» امروز پنجشنبه نهم شهریورماه در سالن همایش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

در این نشست علمی حجت الاسلام والمسلمین مبلغی، حورا صدر و مصطفی فضائلی به بیان دیدگاه ها و نقطه نظرات خود پرداختند.

بر اساس گزارش رسا در ابتدای این جلسه، حورا صدر با اشاره به این که فقه در ابتدا منظومه کوچکی بوده است، گفت: اینکه امروزه فقه به این گستردگی رسیده، برای این است که سؤالات زیادی از سوی مردم مطرح می شد و همین سبب شد تا علما و فقها در مبانی فقهی به جست وجو بپردازند و مسأله های جدیدی مطرح کنند.

مسؤول مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به تبیین شخصیت علمی امام موسی صدر پرداخت و اظهار داشت: ایشان بعد از تحصیل در حوزه علمیه قم و نجف با آنکه می توانست در کشور جایگاه و مقام بالایی داشته باشد، به لبنان رفت تا خود را در سیلاب شبهات مردم بیندازد و پرسش های دینی آنها را پاسخ دهد.

وی ادامه داد: لبنان احزاب فکری زیادی دارد و با این همه تفاوت در تفکر، همه در کنار هم زندگی می کنند و بر یکدیگر اثر می گذارند؛ امام موسی صدر مطمئن بود که اسلام می تواند پاسخ‌گوی مسائل مختلف باشد.

هر روز از فرق سید درد می کشیم

صدر با اشاره به ربوده شدن امام موسی صدر در روز نهم شهریور سال 1357 عنوان کرد: هم اکنون 39 سال است که ایشان ربوده شده است؛ برای ما که جزء خانواده ایشان هستیم نهم شهریور موضوعیت ندارد، بلکه هر روز داریم از فراق دوری و بی خبری از ایشان درد و رنج می کشیم.

مسؤول مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر خاطرنشان کرد: باید بررسی کنیم که آیا بابی در فقه هست که بتوانیم با استناد به آن موضوع ربوده شدن امام موسی صدر را پیگیری کنیم؟؛ مراجع تقلید، دولتمردان، شخصیت های بین المللی، حوزه های علمیه و همه نهادهای فرهنگی اجتماعی باید به این مسأله توجه ویژه داشته باشند.

شواهد و قرائن محکمی بر زنده بودن امام موسی صدر وجود دارد

وی افزود: قرائن و شواهد محکمی برای زنده بودن امام موسی صدر وجود دارد؛ برای این مسأله به سراغ برخی دولتمردان رفته ایم، اما احساس می شود که اعتقادی به حرف های ما ندارند و به صورت جدی پیگیر جریان نمی شوند؛ هیچ گونه دلیلی برای اثبات موت ایشان وجود ندارد.

صدر عنوان کرد:‌ امیدواریم در این جلسه به نتایجی برسیم که با استناد به آنها بتوانیم موضوع ربوده شدن امام موسی صدر را در سطح بین المللی پیگیری کنیم.

مسأله ربوده شدن امام موسی صدر از طریق سازمان ملل متحد قابل پیگیری است

در ادامه مصطفی فضائلی به تشریح راهکارهای حقوقی مسأله ربوده شدن امام موسی صدر پرداخت و گفت: «ربوده شدن» عنوان عامی است که هرکس به صورت قهری دستگیر، به محل نامشخصی انتقال داده شود و از سرنوشت او خبری در دسترس نباشد، شامل آن می شود.

عضو هيات علمي گروه حقوق بين‌الملل دانشگاه قم با بیان این که عنوان «ناپدیدسازی اجباری» مصداق خاصی از ربوده شدن است، ابراز داشت:‌ این مفهوم جایی صدق می کند که در بحث ربایش، دولت هم دخیل باشد؛ در فرض ربوده شدن امام موسی صدر باید گفت که با توجه شخصیت ایشان، این یک جرم سنگین بوده و به مراتب از ربوده شدن فراتر است و یک جنایت بین المللی محسوب می شود.

وی اضافه کرد: سابقه چنین پدیده ای به جنگ جهانی دوم باز می گردد؛ هیتلر در جنگ جهانی دوم در پی مخالفت هایی که با او می شد، هزارا نفر را ناپدید کرد؛ در آمریکای لاتین نیز در سال 1970 این بحث دوباره مطرح شد به اینگونه که برای مقابله با مخالفان حکومت از افرادی به اجبار ناپدید می شدند؛ این اقدامات محدود به آمریکای لاتین نبود، بلکه در سال 1974 در قبرس پیرو دخالت نظامی ترکیه در این کشور تعداد زیادی ناپدید شدند.

فضائلی بیان کرد: در پی اینگونه اقدامات در نهایت شورای حقوق بشر در سازمان ملل متحد تشکیل شد و گروه هایی تشکیل شدند که در زمینه ناپدیدسازی اجباری، فعالیت کنند و راهکاری برای مقابله با آن بیابند؛ ناپدید سازی اجباری نقض یک سلسله حقوق بشر را به دنبال دارد، یعنی حق حیات، مصونیت از شکنجه و موضوعاتی اینچنینی در پی اقدام به ناپدیدسازی اجباری زیر سؤال می رود.

عضو هيات علمي گروه حقوق بين‌الملل دانشگاه قم تعریف شورای حقوق بشر از «ناپدیدسازی اجباری» را این گونه توصیف کرد: ناپدیدسازی اجباری عبارت است از توقیف، بازداشت، ربودن و یا هر شکلی از محروم سازی افراد از آزادی توسط مأموران دولت، یا افرادی که با اجازه، موافقت یا عدم دخالت دولت صورت گیرد، در حالی که از اذعان به سلب آزادی خودداری شود.

وی یادآور شد: گروهی از کارشناسان، سه عنصر ناپدیدسازی اجباری را مسأله سلب آزادی شخص به نحو قهری، دخالت عوامل دولت و خودداری از ارائه اطلاعات در مورد شخص ربوده شده به اجبار برشمرده اند؛ اینکه مسأله ناپدیدسازی اجباری منتصب به دخالت دولت شده است، دولت مظنون را متعهد می کند که اگر شخص ربوده شده فوت کرده باشد، یا حتی آن دولت مظنون سرنگون هم شده باشد، باز دولت فعلی باید پاسخگوی این اقدام باشد.

فضائلی افزود: با استناد به ارائه تعریفی حقوقی و فراگیر، جرم انگاری ناپدیدسازی اجباری و شناسایی حقوق قربانی و تعقیب حقوقشان می توان مسأله ربوده شدن امام موسی صدر را پیگیری کرد؛ حقوق قربانی شامل حقوق شخص ناپدیدشده، خویشاوندان و خود مجموعه ملت که متأثر شده و عواطفشان خسارت دیده است.

عضو هيات علمي گروه حقوق بين‌الملل دانشگاه قم به برخی اسناد قابل استناد در زمینه ربوده شدن امام موسی صدر اشاره و عنوان کرد: میثاق حقوق مدنی و سیاسی، میثاق بین الملل حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، کنوانسیون ضد شکنجه و هرگونه رفتار غیر انسانی و کنوانسیون حمایت در مقابل ناپدیدسازی اجباری از جمله اسناد قابل استناد در این زمینه است.

وی ادامه داد: نهادهایی که می توان این جریان را از طریق آنها پیگیری کرد، سازمان ملل متحد، شورای حقوق بشر و کمیته حقوق بشر که ناظر بر میثاق حقوق مدنی و سیاسی است، هستند.

امام موسی صدر یکی از الگوهای دیپلماسی اسلامی است

حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در ادامه این نشست با بیان این که به امام موسی صدر باید از ابعاد گوناگون پرداخت، گفت: ایشان یک شخصیت پویا، زنده و اثرگذار است؛ ایشان انسانی چند بُعدی است که مطالعه او می تواند ما را در تفسیر قرآن کریم کمک کند.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس اضافه کرد: گفته می شود که امام موسی صدر در باب اجتهاد نظریه ای داشته است که منحصر به فرد است؛ ایشان از «اجتهاد مسؤول» سخن به میان آورده است، یعنی همانطور که ما در قبال اجتهاد مسؤولیم، اجتهاد نیز درباره ما مسؤول است که باید مفصل به آن پرداخت تا دانسته شود این مبنای فکری چه محتویاتی در بر دارد.

وی با اشاره به اهمیت مسأله پیگیری ربوده شدن امام موسی صدر ابراز داشت: این موضوع برای ما مهم است، چون ایشان شخصیتی مهم بوده و جایگاه بالایی دارد، لذا از ضرورت های جامعه ما می شود و برای همین باید پیگیر قضیه بود و نباید با رور زمان این جریان را به طاق نسیان سپرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی با بیان این که مسأله ربوده شدن امام موسی صدر را می توان از منظر‌های حقوقی، دیپلماسی و سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و فقهی پیگیری کرد به تبیین بعد حقوقی این جریان پرداخت و اظهار داشت: به دلیل اینکه ربوده شدن امام موسی صدر یک ربایش دولتی بوده از این لحاظ هم سرنوشت ایشان قابل‌پیگیری است.

نماینده مجلس خبرگان رهبری افزود: مرور زمان سبب کاسته شدن میزان جرم نیست؛ با روی کار آمدن دولت جدید قوانین گذشته برداشته نمی‌شود به‌نوعی چه دولت جدید و چه دولت قبلی در قبال قوانین مسئولیت دارند، همچنین مرور زمان و نقش حقوق بشری شکل یافته در ربایش امام موسی صدر ازجمله مسائل مهمی است که باید برای پیگیری سرنوشت امام موسی صدر مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به مسأله نقض حقوق بشر خاطرنشان کرد: امروزه با توجه به این که تب مسائل حقوق بشری بالا است، باید توجه جدی به این مسأله شود و با استناد به نقض حقوق بشر این موضوع را پیگیری کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی به تبیین بعد دیپلماسی و سیاسی امام موسی صدر پرداخت و عنوان کرد:‌ ایشان در دیپلماسی بسیار قوی بود، به طوری که می توان گفت ایشان جلوه دیپلماسی اسلام بود؛ با گفت‌وگو محوری و تحمل بالا به مسائل می پرداخت و الگویی موفق برای دیپلماسی اسلامی به شمار می رفت؛ در فضایی که از سوی دشمنان محکوم به عدم دیپلماسی هستیم، امام موسی صدر الگویی موفق بود و برای همین از ایشان کینه داشتند و در نهایت هم او را ربودند.

اگر این ماجرا برای غرب پیش می آمد به یقین آرام نمی نشستند

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خاطرنشان کرد: این قضیه باید جدی تر پیگیری شود، چراکه اگر این مسأله برای غربی ها پیش می آمد به یقین آرام نمی نشستند تا اینکه به نتیجه می رسیدند؛ با توجه به اینکه احتمال حیات ایشان زیاد است، حتی اگر موت ایشان هم احراز شود باز هم نباید فراموش شود.

وی افزود: اصولاً دیپلماسی پیگیری در این رابطه، اهمیت ما برای یک انسان را نشان می دهد و از این طریق می توانیم به راحتی خط قرمزهای خودمان را در جامعه جهانی تبیین کنیم؛ از نظر دیپلماسی ممکن است که اگر ایشان در قید حیات باشند آن را بیابیم، اصولاً دیپلماسی در اینجا میزان حیات انسان را ثابت می‌کند و همچنین نیز برای کشور ایران، شیعه و لبنان نیز سودمند است.

امام موسی صدر نهاد سازی اجتماعی کرده بود

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی بعد فرهنگی و اجتماعی را یکی دیگر از بعدهای مسأله پیگیری امام موسی صدر دانست و ابراز کرد: امام موسی صدر نهادسازی اجتماعی کرده بودند و از حیث مناسبتی هیچ فردی به‌اندازه امام موسی صدر قدرت ایجاد جایگاه فرهنگی را در کشور نداشته است.

نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری مبلغی با بیان این که فقه مربوط به امام موسی صدر را در دو جایگاه فقه تعلقی و تحصلی می‌شود تعریف کرد، گفت: فقه تعلقی یعنی فقهی که به مجموعه دانش تعلق می‌یابد در واقع یعنی اگر مواردی را که بیان کردیم که دیپلماسی یک ضرورت است، فقه بیان می‌کند این دیپلماسی واجب است و فقه تحصلی همان فقه رایج است.

وی یادآور شد: موضوع حیات و موت، تعامل متناسب شأن، موضوع ربایش، مسؤولیت دولت، افکار عمومی از جمله مسائلی است که فقه در رابطه با سرنوشت و جریان امام موسی صدر به آن پرداخته است.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی در پایان گفت: امیدواریم جمهوری اسلامی ایران با صدای رسا و گویای خود بتواند با کمک لبنان این مسأله را پیگیری کند؛ از دولت خواستار می شویم که مسأله ربوده شدن امام موسی صدر را مورد عنایت و اهتمام ویژه قرار دهد و پیگیری جدی در این زمینه صورت پذیرد./841/ز۵۰۳/ج