کثرت جمعیت در نگاه کلان اجتماعی و حکومتی الزامی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه امروز در همایش حوزه علمیه و جمعیت که در سالن پیامبر اعظم(ص) مدرسه علمیه امام کاظم برگزار شد، با بیان این که این اجلاس پاسخ و لبیک به ندای رهبر معظم انقلاب است  و با اشاره به اهمیت مقوله جمعیت گفت: بسیار مطرح می شود که نگاه موضع فقه شیعه و دین اسلام در زمینه جمعیت چیست و گاهی شبهه افکنی در این عرصه می کنند.

وی افزود: با یک نگاه دقیق فنی و فقهی موضع روشنی در این زمینه وجود دارد و تفکیک بین عناوین اولیه و ثانوی موضع فقه و حوزه را درباره ازدیاد و کاهش نسل و جمعیت روشن می کند، به عنوان اولی در زمینه جمعیت ترغیب های متعددی در زمینه افزایش جمعیت و اولاد و فرزند در روایات آمده است که تأکیدات بلیغ و گسترده ای به شمار می رود که فلسفه های متعدد فردی، اجتماعی، دنیوی، اخروی و حکمت هایی برای آن بیان شده است.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه اظهار داشت: درباره تکثیر جمعیت این حکم ثابت است، اگر از عناوین ثانویه نگاه کنیم ممکن است محکوم به احکام خمسه شود، عناوین ثانویه همان اهرم های کارساز فقه مترقی اسلام است و ممکن است  مسأله به دلایل عناوین ثانویه که متکی بر واقعیت های اجتماعی است دچار تغییر شود.

وی ادامه داد: آنچه در مقطعی برخی از بزرگان و نظام به آن رسیدند عنوان ثانوی و موقتی بوده است و حتی رهبر معظم انقلاب به جای دیگرانی که باید عذرخواهی می کردند، برای این مسأله عذرخواهی کردند، در یک مقطع چند ساله ساماندهی لازم بوده اما امروز عناوینی داریم که قطعا ما را نیازمند تغییرات نگرشی اساسی به جمعیت می کند.

آیت الله اعرافی با اشاره به ابعاد گوناگون مسأله جمعیت ابراز داشت: جمعیت گاهی جمعیت از منظر خانواده و گاهی از نظر سیاستگذاری کلان اجتماعی و حکومتی مطرح می شود که می تواند احکام متفاوتی داشته باشد، ممکن است برای خود خانواده و فرد در حد استحباب مؤکد باشد اما در مقام سیاستگذاری و برنامه ریزی یک الزام قاطع و قوی برای نظام به شمار رود.

وی عنوان کرد: ترغیات به کثرت جمعیت و افزایش نسل به صورت است برخی از آن ها به صورت مستقیم بیان شده و برخی از عناوین به صورت غیر مستقیم بر این مسأله اثر می گذارد که ازدواج به موقع، ترغیب به تزویج جوانان، نکوهش طلاق و اصول و آداب زندگی خانوادگی و ارزش های تربیت فرزند از این موارد به شمار می روند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: الگوی ازدواج از تعدد تا منع از سقط جنین مجموعه ای از احکام است، اگر با نگاهی نظام ساز مجموعه احکام را کنار یکدیگر بگذاریم نگاه در ترغیب به تکثیر جمعیت تنها به روایات چند باب به دلالت مطابقی صریح برای تکثیر محدود نخواهد شد.

وی اضافه کرد: منظومه ای از احکام الزامی، ترجیحی و تحریمی را  که کنار یکدیگر بگذاریم انسان را به سمت اصالت و استحکام خانواده، تکثیر جمعیت و تربیت صحیح هدایت می کند، این فقه نظام ساز ما است که اگر موارد را کنار هم بگذاریم یک چشم انداز بسیار مترقی دربحث خانوده و جمعیت خواهیم داشت.

آیت الله اعرافی با بیان این که تصور تناقض در فقه و تعارض مواضع بزرگان  نادرست است، گفت: با توجه به شرایط است که حکم اولی محکوم به عنوان ثانوی می شود، در این همایش موضع نظام مورد تأکید قرار می گیرد و حوزه تأکید می کند که شرایط درونی، بیرونی و جهانی و عناوین گوناگونی که وجود دارد و تهدیدهای آماری و جمعیتی عناوین متعددی را بر ضرورت ترغیب و سیاستگذاری افزایش جمعیت به وجود آورده است.

وی افزود: عزت اسلامی و مخاطراتی که پیش روی کشور و امت اسلامی قرار دارد باید مورد توجه باشد، موضع حوزه ورود بسیار جدی به این مسأله است که باید مورد توجه همگان باشد.

مدیر حوزه های علمیه با اشاره به مطالبات نهادهای حوزه در زمینه کثرت جمعیت اظهار داشت: محور اول مباحث تحقیقی، نظری و تئوری است که وظیفه حوزه و دانشگاه به شمار می رود که باید از سوی نهادهای اجتماعی مورد اهتمام باشد، جمعیت و خانواده مسأله ای حیاتی است که با آینده امت و کشور ارتباط دارد.

وی ادامه داد: چنین مقوله راهبردی و مهم نیازمند تحقیقات پیوسته و تولیدات فکری  از نظر اجتماعی، فقهی، حقوقی، اخلاقی، کلامی و فلسفی است، از زوایای گوناگون وظیفه حوزه و دانشگاه  تولید فکر دائمی است تا نظریات عرضه شود.

آیت الله اعرافی با بیان این که در مقوله جمعیت با توجه به این که زمانی راه اشتباهی را طی کردیم باید الگوی فرهنگی دراز مدت و تغییر نگرش داشته باشیم، ابراز داشت: از نگاه کاهش و حداقلی باید به سمت نگرش حداکثری برویم که نیازمند کارفرهنگی و تبلیغی دراز و سنجیده است چون در طول چند دهه امواج درونی وبیرونی به سمت تحدید و کاهش بوده است؛  ازدواج دیرهنگام، تشریفات با به جا، تک و کم فرزندی، طلاق های آسان، بی توجی به اصول مدیریت خانواده از مواردی است از الگوهایی نادرستی است که در عمق فرهنگ ما رسوخ پیدا کند و باید تغییر پیدا کند، تغییر این نگاه نیازمند مهندسی و کار کلان است.

وی عنوان کرد: حوزه و دانشگاه و آموزش و پرورش مسؤولیت های مهمی دارند که این فرهنگ را تغییر دهند، آموزش و پرورش باید فرهنگ کثرت جمعیت را را در متن نظام آموزشی و تربیتی وارد کند و فرهنگ نادرست را تغییر دهد، رسانه ها مسؤولیت بسیار سنگینی دارند و باید در این زمینه فعالیت کنند.

امام جمعه قم خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت غیر از مسائل فنی، در زمینه فرهنگ سازی وظیفه بسیاری دارد و فضای فرهنگی بیمارستان ها و مراکز درمانی شرایط مناسبی نیست و باید ارتقا پیدا کند؛ تحلیل و ارائه درست آمار و تصویر صحیح از آینده به همراه توجه به سناریوهای پیش رو باید ترویج و اشاعه پیدا کند.

وی اضافه کرد: پیام افزایش جمعیت به صورت سنجیده و آشکار باید در فیلم، سینما، هنر، کتاب های درسی و به وسیله ابزار هنری درج شود، وظیفه والدین این است که سبک زندگی معطوف به افزایش جمعیت را پیگیری کنند، مسأله دیگر ضرورت پاسخگویی به شبهات مطرح شده در این زمینه است، شبهات باید شناسایی شده و جواب داده شود.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه با تأکید بر هوشیاری در برابر نسخه های غیر بومی در زمینه های گوناگون به ویژه مسأله راهبردی جمعیت اظهار داشت: نسبت به نسخه های غیر بومی از قبیل آنچه که در 2030  وجود داشت باید کامل حساس باشیم، وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی باید کاملا هوشمند باشند و عمق آنچه که رهبری می فرمایند را تشخیص دهند.

وی ادامه داد: محور سوم اصلاح و تدوین قوانین است، با وجود این که چند سال قبل در شورای عالی انقلابی مفصل بحث هایی صورت گرفت و قانونی به مجلس رفت اما همچنان شاهد کاستی قوانین هستیم، از مجلس می خواهیم برخی ازقوانین را با سرعت، قاطعیت و روحیه انقلابی کنار بگذارند و قوانین جدیدی را تصویب کنند، البته قانونی در در دست کار است که باید اصلاح و تصویب شود، اقداماتی که در شورای عالی انقلاب و مجلس صورت گرفته جای تقدیر دارد اما کافی نیست و نیازمند کار بیشتر هستیم.

آیت الله اعرافی ابراز داشت: برخی از قوانین و مقررات باید در سطح دولت باید تصویب و توجه شود، حتی قوانین و رویه هایی که به شوراهای استانی و شهرها می آید باید مورد توجه باشد، سلسله مراتب قانونگذاری و قانون نویسی نیازمند تحولات جدی است و مطاله حوزه این است که این موارد تصحیح شود و از کندی ها باید فاصله بگیریم.

وی عنوان کرد: محور چهارم ارائه خدمات و تسهیلات است، طبعا این مسأله باید در قوانین گنجانده شود، بخشی از این خدمات به مردم و مؤسسات خیریه باز می گردد، برخیبه بیمارستان هاو وزارت بهداشت برمی گردد که مسؤولیت وزارت بهداشت بسیار سنگین است، بحثی هم مربوط به بانک ها و تسهیلات قرض الحسنه می شود، برخی به خود ادارت بر می گردد که عوامل تشویقی برای افزایش جمعیت قرار دهند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: در این راستا درمان زوج های نابارور بسیار مهم است، امروز 10 میلیون جوان در سن ازدواج داریم، اگر ازدواج این افراد تسهیل شود درصد خوبی از رشد را شاهد خواهیم بود، بین 2 تا 3 میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارد که هزینه آن ها بسیار سنگین است از این رو تسهیل در این در معالجه مهم و اثرگذار است.

وی اضافه کرد: دولت و نهادها و خود مردم باید تغییر رویکردی در ارائه تسهیلات و خدمات داشته باشند، محور پنجم نظارت بر این روند است، دستگاه قضایی و شوراهای سیاستگذاری کلان کشور وظیفه مراقبت، رصد و پایش مسأله جمعیت و ارائه آن به مردم و مسؤولان را دارند، در آستانه ماه محرم مطالبات مهمی به عنوان سخن حوزه مطرح شد که امیدواریم به آن توجه شود.

آیت الله اعرافی با بیان این که تبیین و ترویج فرهنگ کثرت  جمعیت باید در دستور کار همگان به ویژه حوزویان باشد، گفت: مبلغان و حوزویان باید این موضوع را به عنوان مسأله ای راهبردی به صورت دقیق و سنجیده مورد توجه قرار دهند و به فرهنگ ارتقا و سلامت خانواده و افزایش جمعیت بر اساس نیاز امروز و آینده کشور توجه کنند.

وی افزود: ما به عنوان پایگاه انقلاب اسلامی، غیر از مسائلی که به آن اشاره کردیم امروز یک الگو هستیم و جهانی از ما الگو می گیرد و همچنین دنیایی از عداوت و دشمنی در ب، حوزه ارابر ما وجود دارد، مقوله جمعیت یک مسأله راهبردی و اساسی در میدان رقابت ها و مبارزه با تهاجمات گسترده فرهنگی است، این مقوله همانند مسأله مقاومت باید مهم شمرده شود.

مدیر حوزه های علمیه اظهار داشت: حوزه انقلابی بر اساس رهنمودهای رهبری و مراجع باید نسبت به این مسائل اساسی و کلان کشور، انقلاب و امت اسلامی حساس باشد، ما با نگاه کلان و فراتر از نگاه های قومی، نژادی و مذهبی و فراتر از ایران در سطح امت اسلامی فکر می کنیم که مقوله جمعیت نیازمند طراحی های نو و اقدامات و ابتکارات جدید و حرکت جدی تر است، انتظار حوزه از مسؤولان برداشتن گام های بلندتر و تصحیح اشکالات و خطاهای گذشته است./1323/پ۲۰۱/ی