عاشورا، تجلی عبودیت و بندگی خداست
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از مهر، به مناسبت فرارسیدن ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله(ع) و یاران باوفایشان و تبیین جایگاه و منقبت این امام بزرگوار(ع) در گفتار و بیانات معصومین(ع) و بخصوص بررسی موقعیت امام حسین(ع)، در سفارشات و تأکیدات نبی مکرم اسلام(ص)، بر آن شدیم تا گفتگویی با حجت الاسلام والمسلمین محمد اکبری، استاد حوزه و دانشگاه وعضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم ترتیب دهیم که، مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد؛
*نهضت حضرت سیدالشهدا(ع) و قیام ایشان در بیانات و سفارشات نبی مکرم اسلام(ص) چگونه تبیین شده است؟
عاشورا یک حادثه تاریخی نیست، بلکه سابقه و موقعیت نهضت امام حسین(ع)، به گزارشات تمامی ادیان الهی باز می گردد. تمامی انبیاء الهی(ع) با توسل به حضرت سیدالشهدا(ع) هم خود و هم امت های خود را به مراتب عالی و والای توحیدی رسانده اند
در باب نهضت حضرت سیدالشهدا(ع) می بایست توجه داشت که این رویداد عظیم، یک حادثه تاریخی نیست، بلکه سابقه و موقعیت نهضت امام حسین(ع)، به گزارشات تمامی ادیان الهی باز می گردد. تمامی انبیاء الهی(ع) با توسل به حضرت سیدالشهدا(ع) هم خود و هم امت های خود را به مراتب عالی و والای توحیدی رسانده اند. انبیاء(ع)، در گرفتاری ها و معضلات فردی و اجتماعی خود، به وجود مقدس حضرت سیدالشهدا(ع) متمسک می شدند و خود را از بزنگاه ها و مشکلات پیش رو، رهایی می بخشیدند.
در شب معراج و« لیلة الاسرا»، نبی مکرم اسلام(ص)، حقیقت و مصائب و چگونگی وقوع واقعه عاشورا و قیام حضرت سیدالشهدا(ع) را از وجود ذات اقدس الهی، دریافت کردند و با توجه به بیانات پیامبر اکرم(ص) در باب مکاشفات شب معراج، وقوع واقعه عاشورا، از روز نخست خلقت و آفرینش، رقم خورده بود و سابقه آن، به شروع خلقت حضرت آدم(ع) باز می گشت.
واقعه سترگ عاشورا، دارای تأثیرات بسیارِ فردی و اجتماعی و تربیتی و انسانی ای است که، بعد از وقوع این حادثه از سال ۶۱ هجری، تا روز رستاخیز، تمامی اعصار و قرون را تحت تأثیر قرار خواهد داد. اوج این تأثیرات و پیوستگی در قیام حضرت سیدالشهدا(ع)، در اتصال با قیام و نهضت عالم گیر حضرت حجت(عج)، به منصه ظهور و بروز خواهد رسید. آن جایی که وجود مقدس حضرت ولی عصر(عج)، با اعلام خونخواهی از خون های به ناحق ریخته شده شهدای کربلا و دادخواهی از ستم هایی که بر آنها رفته است و اعاده فرهنگ و اندیشه حسینی، قیام خود را شروع خواهند کرد.
عاشورا در واقع حقیقتی است که، در عصر ظهور حضرت ولی عصر(عج) نیز، خلاصه و ترجمه نخواهد شد و تا قیام قیامت، این واقعه، بهترین تجلیِ عبودیت و بندگی و سرسپردگی انسان، به ذات اقدس باریتعالی خواهد بود. وجود مقدس نبی مکرم اسلام(ص)، حقانیت و اصالت نهضت حضرت سیدالشهدا(ع) را، بارها و بارها، در زمان عمر بابرکتشان، برای مردم و امت اسلامی، تبیین و بازگو کرده بودند.
ایشان در حدیثی شریف و بسیار قابل توجه بیان نمودند که:« حُسَیْنٌ مِنِّی وَأَنَا مِنْ حُسَیْنٍ»؛ باید بیان کرد که اگر در تمام بیانات و روایات نبوی(ص)، هیچ گفته و کلامی جز همین یک حدیث شریف، در باب وجود مقدس حضرت سیدالشهدا(ع)، بیان نشده بود، باز به تحقیق، همین یک فرمایش، جایگاه رفیع و والای حضرت اباعبدالله(ع) را نزد نبی مکرم اسلام(ص) تبیین می نمود.
بنا به این فرمایش، حضرت سیدالشهدا(ع)، مقام رفیع عصمت و طهارت و جایگاه هدایت و سقایت امت بعد از نبی اکرم(ص) را، توسط خود پیامبر اکرم(ص) دریافت کرده است. خداوند در بیانات قرآن کریم و در آیه شریفه مباهله، حضرت سیدالشهدا(ع) را، فرزند پیامبر(ص) خطاب کرده است؛ امام حسین(ع) از نسل و ذریه و تربیت یافته مکتب والای نبی مکرم اسلام(ص) است. این حدیث شریف به قدری روشن و بیّن است که، جای هیچ شک و شبه و تردید و تفسیری را برای هیچ یک از فِرق اسلامی در باب وجود مقدس امام حسین(ع)، باقی نخواهد گذاشت.
نکته ای که در این باب، جای بسیار توجه و تأمل را دارد این مطلب است که، با توجه به فرمایش پیامبر(ص) که فرمودند:« وَأَنَا مِنْ حُسَیْنٍ»؛ یقیناً، وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) از همان سرمنشأ و سرچشمه ای است که، وجود مقدس امام حسین(ع) نیز، از همان مبدأ است و هیچ صفت و خصوصیتی نیست که میان پیامبراکرم(ص) و امام حسین(ع) مشترک نباشد.
این مدال افتخار، به تعبیری؛ تمام معارف و خصوصیات الهی را برای این دوبزرگوار تبیین و تشریح می نماید و حقانیتی است بر این ادعا، که نور هدایت و ولایت حضرت رسول(ص)، بعد از ایشان در وجود مقدس ائمه(ع) و حضرت سیدالشهدا(ع) قرار گرفته است و مردم و امت می توانستند؛ با بهره مندی از این انوار الهی، خود را در مسیر سلامت و سعادت قرار دهند.
*چه دلایلی؛ سبب این همه تأکید و تأیید نبی اسلام(ص) در باب حضرت سیدالشهدا(ع) شده است؟
پیامبر(ص) با این بیان نورانی، می فرماید که اگر من در میان عالمیان شهره آفاق گشته ام، همگی به سبب مجاهدت ها و جانفشانی ها و جانبازی های حضرت سیدالشهدا(ع) در راه پاسداری از دین و قرآن و اسلام بوده است. پیامبری که طبق فرموده قرآن کریم« ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیِّینَ»؛ خاتم و غایتِ تمام انبیاء(ع) و پیامبران الهی هستند و دارای کاملترین و جامع ترین کمالات و حسنات هستند، می فرمایند: من از وجود حسین(ع) هستم. معنای دیگر کلام« وَأَنَا مِنْ حُسَیْنٍ» این است که پیامبر اکرم(ص) در این فرمایش، به تمامی تشنگان و حقیقت جویانِ معارف وحیانی و قرآنی و معرفتی؛ تا روز قیامت و با صدایی رسا، اعلام می نمایند که، تمامی این وجوهات و مناسبات؛ در وجود مقدس امام حسین(ع) و فرزندان گرامی ایشان، تا روز قیامت نهاده شده است و کسانی که از بهره مندی از وجود منِ پیامبر(ص)؛ بی نصیب مانده اند؛ می توانند با مراجعه به اولاد و اهل بیت من، خود را از معارف الهی سیراب نمایند.
رمز استمرار و بقای نهضت اسلامی و وجود مقدس رسول خدا(ص)، در تمامی اعصار، به واقع؛ وجود مقدس ائمه معصوم(ع) و به خصوص حضرت سیدالشهدا(ع) بوده است
باید به صراحت بیان کرد که، رمز استمرار و بقای نهضت اسلامی و وجود مقدس رسول خدا(ص)، در تمامی اعصار، به واقع؛ وجود مقدس ائمه معصوم(ع) و به خصوص حضرت سیدالشهدا(ع) بوده است. جمله« وَأَنَا مِنْ حُسَیْنٍ» به حقیقت، تساوی و برابری در کمالات را برای حضرت رسول(ص) و حضرت سیدالشهدا(ع) معنا می نماید.
قرآن کریم در باب حضرت رسول(ص) می فرماید:«وَإِنَّکَ لَعَلیٰ خُلُقٍ عَظیمٍ»؛ یعنی ای پیامبر(ص)؛ تو دارای مراتب والای روحی و اخلاقی و معنوی هستی، بنابراین طبق فرموده رسول خدا(ص)، حضرت سیدالشهدا(ع)، وارث تمامی این خصائل و فضائل خواهند بود.
در باب واقعه عاشورا و با توجه به بیانات حضرت ختمی مرتبت(ص)، یزیدیان و دژخیمان اموی، در روز عاشورا حضرت سیدالشهدا(ع) را که نه، بلکه وجود مقدس نبی مکرم اسلام(ص) را به شهادت رساندند و این بدن پاک رسول الله(ص) بود که لگدکوب ستوران در دشت کربلا شد.
به تحقیق می بایست بیان داشت که مصیبت عاشورا در واقع مصیبت رسول اکرم(ص) است. حضرت سول اکرم(ص) در فرمایش نورانی دیگری در باب حضرت سیدالشهدا(ع) فرمودند:« ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة»؛ اگر بخواهیم در این کلام شریف تدبّر و تحقیق نماییم این معنا این خواهد بود که، وجود مقدس نبی اکرم(ص) با توجه به جایگاه والایشان که« وَمَا یَنطِقُ عَنِ الْهَوَی» بودند؛ به صراحت بیان می دارند که، حسین(ع)؛ تنها کشتی نجات و چراغ فروزان هدایت ، تا روز رستاخیز خواهند بود.
رسول خدا(ص) در این حدیث، به امت اسلامی و سایر امت های بشری می فرمایند که: اگرمی خواهید از فتنه ها و آشوب های خلقت رهایی یابید و میل دارید که به صراط توحید و رستگاری وارد شوید؛ می بایست در این کشتی نجات درآیید و از این چراغ رهایی بخش؛ تبعیت و پیروی نمایید.
باید بیان کرد: امام حسین(ع) به حقیقت؛ نور هدایت و سعادت و کامیابی و کمال هستند. ایشان برای اینکه، ملت ها و انسان ها را از جهالت و نادانی و تاریکی های ظلمانیِ کفر و شرک و نفاق و الحاد، رهایی بخشند، جان شیرین خود را در واقعه عاشورا، نثار نمودند و با رشادت ها و مجاهدت های اهل بیت(ع) در نهضت حضرت سیدالشهدا(ع) بود که، تا قیام قیامت؛ ندای حق طلبی و ظلم ستیزی، از سراسر گیتی بلند خواهد بود.
*جایگاه نهضت حضرت سیدالشهدا(ع) در بیان و روایات سایر معصومین(ع) چگونه تبیین شده است؟ به تعبیری، چه مختصاتی از نهضت حسینی، بیشتر مورد اهتمام و توجه ائمه معصوم(ع) قرار داشته است؟
در باب عظمت حضرت سیدالشهدا(ع) همگان سخن گفته اند و مطالب عظیمی بیان شده است. به تعبیری، همه امامان معصوم(ع) در باب جایگاه و وجود مقدس امام حسین(ع)، بیاناتی داشته اند و همه این بزرگواران، در ایام سوگواری حضرت سیدالشهدا(ع)، با اکرام و تکریم این ایام، یاد و نام حضرت سیدالشهدا(ع) را، بزرگ و گرامی می داشتند.
از وجود مقدس حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، که همه ملت مسلمان ایران اسلامی، به نوعی تحت عنایت و کرامات ایشان قرار دارند و وجود مقدس این امام بزرگوار(ع) است که این کشور را به حول و قوه الهی، از تمامی آفات و آسیب ها مصون داشته است؛ مروی است که فرمودند:«ان یوم الحسین اقرح جفوننا و اسبل دموعنا و اذل عزیزنا بارض کرب وبلا و اورثنا الکرب والبلاء الی یوم الانقضاء».
امام رضا(ع) به تعبیری، با یک اشارات بسیار ظریف و والا در باب امام حسین(ع)می فرمایند: همانا مصیبت عظیم حضرت سیدالشهدا(ع)، اشک دیدگان ما اهل بیت(ع) را خشک نموده است و همواره اشک، همانند سیل و نهری جاری، از دیده گان ما روان است. این واقعه؛ عزیز ما را در سرزمین کرب وبلا ذلیل کرده است و غصه و بلا را تا روز قیامت برای ما به ارث گذاشته است. امام رضا(ع) با این اشارات، متن حقیقی و کامل وقایع به وقوع پیوسته عاشورا را، برای شیعیان تبیین می نمایند.
در ادامه روایات معصومین(ع) در باب قیام امام حسین(ع)، می بایست به فرمایشات حضرت ولی عصر(عج) نیز دقت و توجه نمود؛ حضرت حجت(ارواحنا له الفداء) در باب حضرت سیدالشهدا(ع) در زیارت ناحیه مقدسه می فرماید:« فَلَئِنْ أَخَّرَتْنِی الدُّهُورُ، وَ عاقَنی عَنْ نَصْرِک َ الْمَقْدُورُ ، وَ لَمْ أَکُنْ لِمَنْ حارَبَک َ مُحارِباً، وَ لِمَنْ نَصَبَ لَک َ الْعَداوَةَ مُناصِباً ، فَلاَ نْدُبَنَّک َ صَباحاً وَ مَسآءً، وَ لاَبْکِیَنَّ لَک َ بَدَلَ الدُّمُوعِ دَماً»؛ یعنی؛ ای جد بزرگوار(ع) و ای سیدالشهدا(ع)؛ اگر چه من در روز عاشورا نبودم که شما را یاری نمایم؛ اما بدانید؛ در عوض یاری و نصرت شما، من شب و روز اشک می ریزم. ای جد بزرگوار؛ همانا برای مصیبت و غم جانکاه شما، به جای اشک چشم، می بایست خون گریست و من این کار را، هر روز و شب، انجام می دهم.
در روایات متعدد آمده است که ائمه معصوم(ع) در باب مصائب و گرفتاری های حضرت سیدالشهدا(ع)؛ لحظه ای آرام و قرار نداشتند و پیوسته برای ایشان و فرزندان برومندشان، ندبه و گریه می نمودند
شیعیان و محبین حضرت سیدالشهدا(ع) باید آگاه باشند که مصیبت و گرفتاری امام حسین(ع)، بقدری وسیع و جانکاه است که وجود مقدس حضرت حجت(عج)، هر روز، صبح و شام، برای جد بزرگوار خود، ندبه و زاری می نمایند.
باید بیان داشت که این نکته، عظمت نهضت امام حسین(ع) را می رساند که چگونه این غم، بر عالم وجود، تأثیر گذاشته است. در روایات متعدد آمده است که ائمه معصوم(ع) در باب مصائب و گرفتاری های حضرت سیدالشهدا(ع)؛ لحظه ای آرام و قرار نداشتند و پیوسته برای ایشان و فرزندان برومندشان، ندبه و گریه می نمودند. این مناسبات و این بیانات؛ خود گویای این مطلب است که ائمه(ع) پیوسته به یاد حضرت سیدالشهدا(ع) می بودند و ما نیز به تبعیت از این کردار نیکو، می بایست؛ در تمامی ایام و در تمامی مناسبات، یاد و خاطره نهضت حسینی را زنده نگاه داریم و معرفت و شناخت و تبعیت ما از سیره ائمه معصومین(ع) نیز، می بایست مداوم و مستمر باشد.
حضرت سیدالشهدا(ع) به حق؛ چراغ فروزان و هستی بخش الهی و انسانی هستند که تا ابد، راه گشا و تبیین کننده صراط حق و حقیقت، از مسیر کفر و الحاد هستند. می بایست پیوسته یاد و شئون حرکت و نهضت حسینی؛ نصب العین جامعه و مردم باشد تا انشاالله؛ بتوانیم در جهت توسعه و نشر معارف اهل بیت(ع)، مؤثر و مفید واقع شویم./۱۳۲۵//۱۰۳/خ