دانشگاه باقرالعلوم نهادی واسط بین حوزه و دانشگاه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، طلاب در جامعه و در میان مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند و با توجه به رسالتی که نسبت به هدایت جامعه، تبليغ دين، حفظ مواريث ديني و مبارزه با تحريف ها و بدعت ها، تثبيت و تعميق باورهاي ديني، وظيفه تهذيب اخلاق عهده دار هستند، به منظور پاسخگویی به این مسائل و نیازهای روز جامعه باید در رشته های مختلف علوم صاحب تخصص شوند.

در این راستا طی سال های اخیر اقداماتی از سوی حوزه علمیه و مراکز حوزوی مبنی بر شکل گیری مؤسسات آموزش عالی و مراکز تخصصی صورت گرفته تا طلاب بتوانند پس از آموزش در زمینه های مختلف از جمله روانشناسی، مشاوره، تبلیغ، تسلط به زبان های خارجی، مسائل سیاسی و اجتماعی و غیره اقدامات دینی لازم را نسبت به آگاه سازی جامعه اسلامی و غیر اسلامی انجام دهند.

یکی از این مراکز علوم دینی که با این اهداف راه اندازی شده دانشگاه باقرالعلوم(ع) وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم است که در ذیل به معرفی این دانشگاه می پردازیم:

واحد اولیه دانشگاه باقرالعلوم(ع) در پی رهنمودهای حضرت امام خمینی(ره) در سال ۱۳۶۳، به منظور بالا بردن سطح آگاهی های سیاسی طلاب در زمینه های جهان اسلام، ایران و روابط بین الملل شروع به کار نمود. به دنبال درک و پذیرش ضرورت تربیت محقق سیاسی، واحد فوق، اقدام به برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت عمومی و تخصصی کرد و با انجام بررسی های کارشناسی و اخذ نظرات استادان حوزه و دانشگاه، در سال ۱۳۶۴ اقدامات اولیه به منظور ثبت مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم(ع) را آغاز نمود.

سال ۱۳۶۶ با تلاش دلسوزانه مسئولان، دوره های آموزش سیاسی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به نحو منسجم تری شروع شد. این اقدام عملی و مؤثر با استقبال فراوان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم مواجه گردید و دوره های آموزش سیاسی با برنامه ریزی جدیدی توسعه پیدا کرد.

این دوره های آموزشی که شرط اساسی پذیرش در آن اشتغال به دروس حوزوی و داشتن دیپلم متوسطه بود، بر اساس واحدهای رسمی مصوب وزارت فرهنگ و آموزش عالی و توسط استادان مجرب و اعضای هیئت علمی مدعو از حوزه های علمیه و دانشگاه های معتبر، آغاز به کار کرد.

از ابتدای تأسیس این دوره ها، سعی بر این بود که اعضای هیئت علمی باسابقه و متعهد از مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی، برای همکاری در تدریس و تکمیل کادر هیئت علمی دعوت شوند. مؤسسه در این دوره موفقیت‌های چشمگیری را به دست آورد.

دوره ­های آموزش طلاب و فضلای حوزه علمیه قم در رشته علوم سیاسی، به طور منظم تا سال ۱۳۷۰ ادامه یافت. سپس هیئت مدیره دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مقدمات ثبت مؤسسه را فراهم نمود؛ که با همکاری صمیمانه وزارت فرهنگ و آموزش عالی، سرانجام در جلسه مورخ 7/8/1370 موفق به کسب موافقت اصولی از شورای محترم گسترش آموزش عالی کشور شد.

شورای گسترش در مورخه 31/1/1371 ضمن تصویب «مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم(ع)»، موافقت اصولی خود را با گسترش فعالیت های آموزشی و پژوهشی مؤسسه در رشته های علوم انسانی ابلاغ نمود. در پی، چارچوب سازمانی مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم(ع) در جلسه 3/11/1372 به تصویب رسید.

نظر به ضرورت گسترش فعالیت های آموزشی علوم انسانی ـ اسلامی و توسعه کمی و کیفی تربیت طلاب فاضل در سال ۱۳۸۴ طرح اولیه تبدیل مؤسسه به دانشگاه تدوین گردید. پس از مکاتبه با وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری در نهایت در مورخ 13/12/1384 شورای گسترش آموزش عالی با ارتقای مؤسسه به دانشگاه باقرالعلوم(ع) موافقت نمود.

بیانیه مأموریت شکل دهنده اهداف، راهبردها و برنامه های عملیاتی است، و محقق شدن آن شاخصی برای چشم‌انداز دفتر می باشد.

نظر به این که دانشگاه باقرالعلوم(ع) نهادی واسط بین دانشگاه و حوزه های علمیه می باشد، برنامه های آموزشی خود را در جهت رفع خلأها و نیازهای آموزشی در عرصه رشته های مختلف علوم انسانی و دینی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری گسترش داده است.

دانشگاه باقرالعلوم(ع)، برای تربیت نیروی انسانی متعهد و کارآمد، هر ساله از میان طلاب واجد شرایط حوزه های علمیه از طریق برگزاری آزمون‌های اختصاصی و یا آزمون سراسری، دانشجو می پذیرد. نظر به اهداف و بیانیة مأموریت دانشگاه، داوطلبان ورود به دانشگاه از میان طلاب رسمی حوزه‌های علمیه گزینش می شوند.

نقش بی بدیل و حیاتی پژوهش های بنیادی و کاربردیِ مبتنی بر مبانی اسلامی (فلسفی، کلامی، فقهی و...)، در تولید علم دینی و سیاستگذاری جامع نگر و معطوف به نیازهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه، امری بدیهی و انکارناپذیر است.

دانشگاه باقرالعلوم(ع) دارای 4 دانشکده و 12  گروه علمی است که توضیحات تکمیلی را در ذیل می خوانیم:

دانشکده زبان های خارجی و مطالعات بینا فرهنگی شامل سه گروه می باشد که گروه انگلیسی، عربی، فرانسوی و آلمانی است.

طبیعی است که تشکیل هر گروه و تدوین هر برنامه صرفاً باید با انگیزه و در جهت دستیابی به هدف یا اهدافی باشد. تشکیل گروه های زبان خارجی نیز با تأسی از این سیاست برآنست تا با اجرای سیاست های آموزش ملی و منطقه ای، بهره گیری از فناوری های اطلاعات در امر آموزش و یادگیری، ارتقای توانائی ها و قابلیت های آموزشی و پژوهشی دانشجویان، حل مشکلات درسی آنان، ارائه راهکارهای مناسب به منظور تهیه و تولید محتوای آموزشی، آسیب شناسی پروسه تحصیل از ورود تا فارغ التحصیلی دانشجویان و در نهایت بستر سازی و ایجاد محیطی آرام برای افزایش کیفیت آموزشی به اهداف مربوطه که همانا آماده کردن زمینه آموزش و تربیت علمی دانشجویان در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی است دست یابد.

هدف از آموزش زبان های خارجی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، رساندن ندای انقلاب اسلامی و اسلام ناب محمدی به گوش جهانیان و نیز تعمیق بخشیدن به روح پژوهش در سه زمینه تبلیغ، تحقیق و ترجمه در بین طلاب حوزه علمیه قم و همچنین تربیت و آموزش روحانیون خطیب و مبلغ به منظور حضور فعال در عرصه های مدیریتی و تبلیغی خارج از کشور است. شرکت در کنفرانس ها و سمینارهای بین المللی که با این زبان ها برگزار می شود و استفاده از فن آوری جدید اطلاعاتی برای روز آمد کردن فعالیت های فرهنگی و علمی و تبلیغی روحانیون عزیز از جمله این اهداف است.

زبان آموزان و دانشجویان در صورت کسب تخصص در رشته های زبان خارجی می توانند علاوه بر تبلیغ و پاسخ گویی به شبهات در حوزه دین در صورت علاقه مندی به فعالیت و همکاری در موارد زیر اقدام کنند: تدریس و ترجمه متون علمی و ادبی و دینی و پاسخ به نیازهای وزارتخانه ها و ادارات مختلف از قبیل وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، کتابخانه های عمومی، سازمان میراث فرهنگی و جهانگردی کشور، رسانه های گروهی و دارالترجمه ها و... و تعامل و روابط هرچه بیشتر با کشورهای عربی خصوصا کشور عراق و کشورهای انگلیسی زبان و فرانسوی زبان و آلمانی زبان.

هدف اصلی این است که فارغ التحصیلان رشته زبان انگلیسی (ویژه مطالعات اسلامی) بتوانند از منابع و مآخذ مهمی که به زبان انگلیسی تهیه و تدوین می شوند استفاده کنند و آنها را در جهت تعمیم و گسترش هرچه بیشتر زبان در راستای تبلیغ دین بکار ببرند.

گروه زبان و ادبیات انگلیسی از جمله گروه های دانشکده زبان های خارجی و مطالعات بینا فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم(ع) است که در سال ۱۳۷۴ با پذیرش زبان آموز و سپس در مقطع کارشناسی زبان انگلیسی ویژه مطالعات اسلامی راه اندازی شده و تاکنون توانسته است گام های مؤثری در این راه بردارد. گروه زبان و ادبیات انگلیسی دارای یک دانشیار، یک عضو هیئت علمی و چهار همکار آموزشی می باشد. 

مدیریت این گروه در طی سالیان متوالی با اساتید بزرگواری همچون آقایان موسوی، توبه یانی و سلطانی بوده است و در حال حاضر آقای توبه یانی، مدیر گروه زبان انگلیسی هستند.

از دیگر گروه های علمی دانشکده زبان های خارجی و مطالعات بینا فرهنگی، گروه زبان و ادبیات عربی بوده که از سال ۱۳۵۹ فعالیت خود را آغاز نموده است و تاکنون صدها نفر از طلاب حوزه علمیه را به فراگیری این زبان سوق داده است.

از جمله اساتید این گروه می توان به ابراهیم توبه یانی و سید علی اصغر سلطانی اشاره کرد.

در حال حاضر رشته زبان و ادبیات عربی با یک عضو هیات علمی و سه عضو همکار آموزشی مشغول به فعالیت می باشد و مهرماه سال آینده در مقطع کارشناسی  و در سال های آتی در مقطع کارشناسی ارشد دانشجو می پذیرد.

در حال حاضر حسین شریف عسگری، مدیر این گروه است. قبل از وی، محسن زاده از اعضای هیئت علمی دانشکده زبان مدیر گروه عربی بودند که به علت تصدی ریاست مرکز اسلامی امام علی(ع) در شهر وین اتریش به ماموریت رفته و مدیریت گروه عربی به آقای شریف عسگری واگذار گردید.

دیگر گروه علمی زبان خارجی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، گروه زبان فرانسه است که از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون صدها نفر از طلاب حوزه علمیه را به فراگیری این زبان سوق داده است.

در حال حاضر سید روح الله حسینی، مدیرگروه فرانسه دانشکده زبان های خارجی و مطالعات بینافرهنگی دانشگاه باقرالعلوم(ع) می باشد.

رشته زبان فرانسه با یک عضو همکار آموزشی مشغول به فعالیت در آموزش زبان فرانسه در دوره های آزاد می باشد و به زودی در مقطع کارشناسی و در سال های آتی در مقطع کارشناسی ارشد دانشجو می پذیرد.

گروه زبان آلمانی از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون صدها نفر از طلاب حوزه علمیه را به فراگیری این زبان سوق داده است.

در حال حاضر رشته زبان آلمانی با یک عضو همکارآموزشی مشغول به فعالیت در آموزش زبان آلمانی در دوره های آزاد می باشد و به زودی در مقطع کارشناسی  و در سال های آتی در مقطع کارشناسی ارشد دانشجو می پذیرد .

اکنون علی نبی زاده، مدیرگروه آلمانی دانشکده زبان های خارجی و مطالعات بینافرهنگی دانشگاه باقرالعلوم(ع) می باشند.

دیگر دانشکده دانشگاه باقرالعلوم(ع)، دانشکده فرهنگ، علوم و اجتماعی است که شامل سه گروه علوم اجتماعی،‌مدیریت راهبردی و مطالعات فرهنگی است.

دانشکده تاریخ و مطالعات سیاسی از دیگر دانشکده های این دانشگاه بوده که شامل دو گروه تاریخ و تمدن و مطالعات سیاسی است. این دانشکده با هدف مطالعه، تحقیق و کشف روابط و علل پدیده های سیاسی و تاریخی از سال ۱۳۷۳ در رشته علوم سیاسی و از سال ۱۳۷۴ در رشته تاریخ اسلام، اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی نمود. با پذیرش دانشجو در رشته های علوم سیاسی از سال ۱۳۷۵، و رشته تاریخ اسلام از سال ۱۳۸۰ و در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری علوم سیاسی از سال ۱۳۸۱، فعالیت های آموزشی خود را گسترش داد.

دانشکده تاریخ و مطالعات سیاسی هم اکنون با دو گروه علمی و با پنج رشته در دو مقطع ارشد و دکتری به فعالیت خود ادامه می دهد: انقلاب اسلامی(دکتری)، تاریخ و تمدن اسلامی(دکتری)، مبانی نظری اسلام(ارشد و دکتری)، اخلاق اسلامی(ارشد و دکتری).

از اساتید این دانشکده می توان به حجج اسلام والمسلمین غلامرضا بهروزی لک، احمد رهدار، نجف لک زایی، سید محمدتقی آل سیدغفور،‌ محسن الویری و آقایان مسعود معینی پور، حسین ایزدی، سید حسین فلاح زاده،‌محمد ستوده آرانی و سرکار خانم زهرا روح اللهی امیری اشاره کرد.

دانشکده فلسفه و اخلاق شامل سه گروه فلسفه و کلام، اخلاق و معارف اسلامی،‌ فلسفه های مضاف است. گروه اخلاق و معارف اسلامی متشکل از اساتیدی همچون حجج اسلام والمسلمین حسین توسلی و سید غلامرضا موسوی و و سرکار خانم فاطمه رجبی همدانی است.

حجج اسلام والمسلمین محمدمهدی گرجیان عربی،‌حسن معلمی، سید محمود موسوی، محمدتقی یوسفی،‌یارعلی فیروزجایی، محسن قمی و آقای حسن عبدی از اساتید گروه فلسفه و کلام این دانشگاه به شمار می روند.

از جمله اساتید گروه فلسفه مضاف این دانشگاه حجت الاسلام والمسلمین واعظی است؛ گروه فلسفه های مضاف یا فلسفه های خاص رشته هایی از فلسفه را مورد بررسی قرار می دهد که یک حوزه یا پدیده خاص را به طور تخصصی از دیدگاه فلسفی مورد مطالعه قرار می دهد. این گروه با هدف مطالعه و تحقیق و بررسی این رشته ها از بهمن ماه سال ۱۳۹۲ آغاز به کار نموده است و در طی این مدت دو رشته فلسفه فیزیک و فلسفه حقوق در حال برگزاری هستند و رشته هایی همچون فلسفه ذهن، فلسفه شیمی، فلسفه زیست شناسی و فلسفه ریاضی در حال تدوین و تصویب سرفصل ها بوده و در آینده نزدیک در گروه برگزار خواهند شد.

در این دانشگاه چهار فصلنامه به شرح ذیل منتشر می شود:

فصلنامة علمی ـ پژوهشی تاریخ اسلام وابسته به دانشگاه باقرالعلوم(ع) دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نخستین نشریه ای است که در زمینة مطالعات تاریخی موفق به کسب رتبة علمی ـ پژوهشی از شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی شورای عالی حوزه های علمیه شده است. این فصلنامه بر آن است با توجه به آرمان ها و ظرفیت های حوزه های علمیه و نهادهای علمی وابسته به آن برای تحول در علوم انسانی و براساس سنجش وضعیت کنونی علمی کشور فعالیت های خود را پی بگیرد. اولین شماره این فصلنامه سال 79  منتشر شد و تاکنون 69 شماره آن منتشر شده است.

علاقه مندان برای دسترسی به آرشیو فصلنامه علمی ـ پژوهشی تاریخ اسلام و درج مقالات خود و همچنین کسب اطلاعات بیشتر درباره این فصلنامه می توانند به نشانی اینترنتی www.hiq.bou.ac.ir مراجعه کنند.

یکی دیگر از فصلنامه های علمی ـ پژوهشی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، فصلنامه آیین حکمت است که اولین شماره این فصلنامه سال 88 منتشر شد و تاکنون 31 شماره آن منتشر شده است. علاقه مندان برای دسترسی به آرشیو این فصلنامه و درج مقالات خود و همچنین کسب اطلاعات بیشتر درباره این فصلنامه می توانند به نشانی اینترنتی www.pwq.bou.ac.ir مراجعه کنند.

دیگر فصلنامه دانشگاه باقرالعلوم(ع)، فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم سیاسی است که به عنوان نشریه پژوهشى رشته علوم سیاسى با اهدافی همچون پاسخ‏گویى به نیازهاى عینى جامعه اسلامى ایران در زمینه مطالعات اسلامى ـ سیاسى، معرفى بنیادهاى نظرى انقلاب اسلامى و پاسخ به چالش‏هاى نظرى، تبیین تفکر اسلامى شیعى در عرصه اندیشه سیاسى، تلاش در تولید فکر و اندیشه سیاسى دینى بومى، ارتقاى سطح علمى استادان و تأمین منابع برخى از دروس رشته علوم سیاسى، زمینه سازى براى تأسیس رشته‏ هاى مورد نیاز در علوم سیاسى مثل فقه سیاسى و فلسفه سیاسى و کلام سیاسى، نقد و بررسى نظریه‏ ها و گرایشات مختلف در رشته علوم سیاسى و مکتوبات و متون مربوط، ارایه دستاوردها، یافته‏ ها و تولیدات فکرى محققان و اندیشمندان، معرفى و نقد اندیشه‏ ها و جریان‏هاى سیاسى ـ فکرى معاصر بالاخص دنیاى اسلام، زمینه سازى براى تضارب آرا و هم فکرى محققان در حوزه مطالعات اسلامى ـ سیاسى، کمک به ایجاد ارتباط میان مراکز آموزشى و علمى و تحقیقاتى و هم‏چنین میان پژوهشگران و کارشناسان علوم سیاسى به منظور انتقال و تبادل آموخته ‏ها و تجربیات و کسب دستاوردهاى تازه علمى منتشر مى‏شود.

اولین شماره این فصلنامه سال 77  منتشر شد و تاکنون 78 شماره آن منتشر شده است. فصلنامه علوم سیاسى از استادان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه جهت انتشار مقالات علمى، دعوت به همکارى کرده و هر گونه پیشنهاد و انتقاد ارباب معرفت و اصحاب قلم را ارج مى‏ نهد. علاقه مندان برای دسترسی به آرشیو این فصلنامه و درج مقالات خود و همچنین کسب اطلاعات بیشتر درباره این فصلنامه می توانند به نشانی اینترنتی www.psq.bou.ac.ir مراجعه کنند.

فصلنامه فرهنگ پژوهش دیگر فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه باقرالعلوم(ع) است که اولین شماره این فصلنامه سال 87 منتشر شد و تاکنون 25 شماره آن منتشر شده است. علاقه مندان برای دسترسی به آرشیو این فصلنامه و درج مقالات خود و همچنین کسب اطلاعات بیشتر درباره این فصلنامه می توانند به نشانی اینترنتی www.fpq.bou.ac.ir مراجعه کنند.

دانشگاه باقرالعلوم(ع) در قم، شهرک پردیسان، انتهای بلوار دانشگاه واقع شده است و جهت ارتباط با این دانشگاه می توان با شماره تلفن 321360-025 تماس حاصل کرد./822/ز۵۰۳/ج

خبرنگار: مهدی فلاحی