هر الحاقیه‌ای به کلیت برجام آسیب می‌رساند
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از روزنامه فرهیختگان، یکی از نکات قابل‌توجه بعد از واگذاری برجام به کنگره از طرف ترامپ، واکنش طرف‌های اروپایی توافق هسته‌ای بود که به گمان عده‌ای اما و اگرهایی را بین این متعهدان سنتی به وجود آورد. این تحلیل‌ها در حالی است که تروییکای اروپا اگرچه درخصوص پایبندی به برجام صدایی متفاوت از آمریکا دارد، ولی تاکنون درخصوص برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران، صدایی واحد از آمریکا و اروپا شنیده شده است. برای واکاوی امکان و امتناع الحاقیه به برجام و مذاکره پیرامون تسلیحات دفاعی و امنیتی سراغ بانوی حقوقدان و معاون حقوقی رئیس‌جمهور در دولت یازدهم رفته ایم. «الهام امین‌زاده» که سمت دستیار رئیس‌جمهور در امور حقوق شهروندی را هم در پیشینه خود دارد و به‌عنوان یکی از گزینه‌های محتمل وزارت علوم نیز پیش از این مطرح می‌شد، در حال حاضر سنگر دانشگاه را حفظ کرده و به‌عنوان هیات‌علمی دانشگاه تهران مشغول فعالیت است.
به نظر شما آیا ماهیت برجام قابلیت اضافه شدن الحاقیه یا مذاکره مجدد را دارد؟
برجام اساسا در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران است و حتی در مقدمه برجام به وضوح نوشته شده که از یک طرف اعتمادسازی و شفاف‌سازی جمهوری اسلامی ایران است و از طرف دیگر ایران می‌تواند به حق انکار‌ناپذیر هسته‌ای خود برای مقاصد صلح‌آمیز هسته‌ای دسترسی پیدا کند. به عبارتی طبق برجام قرار است اعتمادسازی از طرف ایران انجام شود و متقابلا طرف‌های دیگر قرارداد متعهد هستند که فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ما را به رسمیت شناخته و حتی تجهیزات موردنیاز در این راستا را در اختیار ما قرار دهند. بنابراین در موضوع برجام، بحث استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و خودداری ایران از تولید سلاح هسته‌ای مطرح است که از ابتدا هم ایران به دنبال تولید سلاح هسته‌ای نبود، بنابراین در زمان انجام مذاکرات هم به صراحت و مکرر از سوی مقام معظم رهبری و سایر مسئولان اعلام شد که مذاکرات صرفا در مورد مسائل هسته‌ای است، بنابراین مباحثی چون برنامه موشکی، فعالیت‌های منطقه‌ای و ادعاهای حقوق بشر و... که هراز چندگاهی بهانه‌ای برای تحریم‌های جدید علیه ایران است، به هیچ وجه مورد مذاکره نبوده است. در حال حاضر نیز که در زمان اجرای برجام هستیم، هر نوع الحاقیه‌ای می‌تواند به کلیت برجام آسیب برساند.
اساسا تاسیسات امنیتی و دفاعی قابل مذاکره است؟
هیچ کشوری در جهان در مورد برنامه موشکی و توان دفاعی خود وارد مذاکره نشده و نمی‌شود. کشورهای غربی درصدد هستند که به حق دفاعی جمهوری اسلامی ایران خسارت وارد کنند. همان‌طور که تمام موجودات طبیعت و آنچه که در جهان وجود دارد همه یک ابزار دفاعی برایشان تعریف شده است، کشورها هم در راستای حق طبیعی دفاع از ملت‌شان باید بحث دفاعی را به دور از هرگونه مداخله و خدشه پیگیری کنند. صحبت‌هایی که پیرامون مذاکرات درخصوص برنامه موشکی و تسلیحات دفاعی- امنیتی ما از سوی مقامات آمریکا و اروپا مطرح شده است، حاکی از آن است که آنها درصدد زیر سوال بردن و پایمال کردن حق دفاعی جمهوری اسلامی ایران هستند. دفاع جمهوری اسلامی ایران از طریق تسلیحات صلح‌آمیز و سلاح‌های متعارفی است که به عناوین مختلف به نمایش گذاشته می‌شود و این حق طبیعی کشور ماست. برای حفظ امنیت باید به لحاظ تسلیحات دفاعی و امنیتی بسیار مجهز باشیم، وگرنه ملت و مردم، دولت‌ها را مواخذه خواهند کرد. بنابراین ما در حوزه موشکی یا هرگونه الحاقیه‌ای به برجام همان‌گونه که مسئولان وزارت امور خارجه تصریح کردند، هیچ‌گونه مداخله‌ای را نمی‌پذیریم. برجام به شکلی که توافق شده باید اجرا شود تا مدت زمان آن به اتمام برسد.
آیا امکان گسترش بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستای برجام از تاسیسات نظامی ایران وجود دارد؟
تمامی گزارش‌های آژانس انرژی اتمی تاکنون صلح‌آمیز بودن تاسیسات هسته‌ای و پایبندی ایران به تعهدات برجام را تایید کرده است. صلاحیت آژانس تنها در بررسی صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای است و در مورد برنامه‌های موشکی و تاسیسات دفاعی نه در ان‌‌پی‌تی (NPT) و نه در اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ‌گونه اختیاری به آژانس داده نشده است.
چنین مداخله‌ای توسط یک سازمان بین‌المللی در امور داخلی یک کشور ممنوع است.
بند 7ماده 2 منشور سازمان ملل متحد به این نکته تاکید کرده است که از مداخله در امور داخلی هر کشوری باید پرهیز شود. تمام کشورها هم عضو سازمان ملل هستند، بنابراین کشورهای عضو سازمان ملل متعهد هستند که براساس موازین منشور از مداخله در امور داخلی کشورها ازجمله امور نظامی، موشکی و دفاعی خودداری کنند.
اگر اروپا بخواهد از فاز حمایت لفظی خارج شده و اقدامات عملی در راستای تعهدات برجام انجام دهد، باید شاهد چه اقداماتی از ناحیه اتحادیه اروپا باشیم؟
یکسری تکالیف برای کشورها در برجام پیش‌بینی شده، ازجمله اینکه با توجه به همکاری‌های گسترده‌ای که ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و گروه 1+5 داشته است، همکاری متقابل طرف‌های غربی برجام نیز باید ادامه پیدا کند. بنابراین اتحادیه اروپا به‌عنوان بخشی از جهان که تاثیر و تاثر متقابل از آمریکا دارد، سه وظیفه مهم را برعهده دارد: اول اینکه آمریکا را موظف به تمکین از برجام کنند، به هیچ‌گونه الحاقیه و متممی به برجام رضایت ندهند و تمام تعهدات خود را بدون هیچ‌گونه تحریم مجددی انجام دهند و به تعهدات برجام پایبند باشند، بنابراین اتحادیه اروپا خود بخشی از طرف قرارداد است و باید اقدامات اساسی را برای اجرای تعهدات انجام دهد.
اتحادیه اروپا باید برای پایبندی به برجام با آمریکا مقابله کند، نه اینکه در راستای سیاست کهنه چماق و هویج شاهد رفتار خشن آمریکا از طرفی و رفتار نرم اروپا از طرف دیگر باشیم. امیدواریم اروپا با آمریکا هم‌صدا نباشد و این خشونت و نرمی، ترجمانی واحد از یک اقدام همدستانه نباشد. ما نیز نباید زیربار نقش چماق و هویج آمریکا و اروپا برویم. اتحادیه اروپا باید برای دفاع از صلح جهانی و پاسداشت حقوق بشر، آمریکا را به اجرای تعهدات براساس برجام متقاعد کند. ما منتظر این هستیم که اروپا برای حفظ برجام یک قدم واقعی بردارد، به هرحال مسئولان ما از اتحاد و همصدایی اروپا و آمریکا آگاه هستند. باید طرفین غربی رفتارهایشان بر مبنای تمکین از تعهدات برجام باشد، نه اینکه گاهی نقش یک قداره‌بند را اجرا کرده و گاهی در نقش یک دایه مهربان‌تر از مادر ظاهر شوند، که همه این رفتارها نیز در راستای پیشبرد اهداف آنهاست. سیاستمداران جمهوری اسلامی ایران با هوشمندی تمام اقدامات طرفین قرارداد را به دقت بررسی می‌کنند./۱۳۲۵//۱۰۳/خ