عملکرد‌های پژوهشی و آثار مؤسسه خورشید حیات
اشاره: با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب برای تولید علم و نظریه پردازی، بازسازی علوم انسانی بر اساس ارزش‌های اسلامی، استفاده بهینه از تجارب سه دهه انقلاب اسلامی درباره علوم انسانی و بهره گیری از توان نیروی انسانی موجود در این زمینه، برای دستیابی به کاربردی‌ترین الگوهای علمی، آموزشی و فرهنگی برای فرهیختگان و عموم مردم در سراسر جهان، موسسه خورشید حیات درصدد کاربردی‌سازی الگوهای علمی در علوم انسانی به ویژه مدیریت، حقوق، سیاست، فقه النظام و اقتصاد اسلامی در سطح فرهیختگان و پاسخ گویی به تمام شبهات در سطح عمومی است.
برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های علمی و پژوهشی مؤسسه خورشید حیات در فضایی صمیمانه پای صحبت‌های حجت الاسلام والمسلمین حسین احمدی شاهرودی، استاد سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم و عضو مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نشسته‌ایم؛ آنچه در پی می‌آید حاصل این گفت‌وگوی صمیمی است:
رساـ لطفا درباره تاریخچه و فعالیت‌های مؤسسه حیات خورشید توضیح دهید.
پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و حضور دین در عرصه های مختلف جامعه، عطش درک معارف اسلامی را دو چندان ساخت و هرچند فهم عمیق این معارف خواست عمومی اقشار جامعه بود، ولی الگوهای تجربه شده در غرب و تقابل دین با اندیشه‌های نو در بعضی موارد، نیاز به بازنگری و بیان نو از معارف دینی را برای جوانان شدیدتر ساخت.
توسعه برنامه های پژوهشی و پاسخ گویی به نیازهای اقناع نشده فرهنگی در حوزه اندیشه دینی باعث شد، مؤسسه فرهنگی خورشید حیات، با مجموعه ای از نیروهای کارآمد با مدیریت اینجانب در سال 1394 فعالیت خود را آغاز کند، ضمنا پژوهش در حوزه دین و چاپ کتب دینی از مهم‌ترین اقدامات این مؤسسه است.
موسسه خورشید حیات در بخش نمایشگاه، فعالیت نهادها و ارگان‌های فرهنگی و امور خانواده به عرضه محصولات علمی و فرهنگی می‌پردازد و گردآوری، تألیف، تدوین مقالات، ترجمه، حروف چینی، ویرایش، تصحیح، طراحی و صفحه آرایی، مشارکت در برگزاری همایش‌ها، برپایی نمایشگاه جشنواره‌های فرهنگی، طراحی سایت و ایجاد کتابخانه برای سازمان‌ها از خدمات این مؤسسه است.
همچنین، ما مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد را برای انجام اجازه فعالیت فرهنگی و تبلیغی در تمام نقاط کشور در اختیار داریم.
فعالیت این مؤسسه وظیفه‌ای بسیار حساس است و ما چون اکنون، در شرایط تهاجم فرهنگی و شبیخون فرهنگی به سر می‌بریم، باید با کارهای گروهی به نسل جوان و جامعه خدمت کنیم و باید روحانیان و اساتید در قالب کار تشکیلاتی خودجوش عهده‌دار فعالیت‌های فرهنگی جامعه و مثل سربازی در میدان تهاجم‌های فرهنگی است و در زمانی که انحرافات دینی به مردم هجوم آورده است به طرق مختلف پاسخگوی مردم باشند.
رسا ـ لطفاً درباره آثار و تألیفاتی شخصی خویش نیز توضیحاتی بیان کنید.
آثار تخصصی و کتاب شرح المنطق در سه جلد، شرح اصول فقه درپنج جلد و شرح جواهر البلاغه در دو جلد از تألیفات اینجانب است که به چاپ رسیده است.
شرح المنطق
بنده به سبب وجود خلأهایی در کتاب المنطق مرحوم مظفر و همچنین توجه دادن طلاب به نکاتی که باید درباره آنها دقت بیشتری کنند، کتاب شرح المنطق را نوشتم؛ این کتاب خلاصه تحقیقات 5 ساله بنده در علم منطق بوده است و برای تألیف این اثر از مجموعه کتاب‌های منطقی همچون: شفا، اشارات، جوهر النضید و منظومه مرحوم سبزواری بهره برده‌ام و از این آثار نکاتی را که با علم منطق رابطه دارد؛ در کتاب شرح المنطق آورده‌ام.
بنده احساس کردم که برخی از نکات علم منطق در کتاب المنطق مرحوم مظفر وجود ندارد یا اگر هم وجود دارد، بسیار سخت و مجمل است و باید توضیحات بیشتری درباره آنها داده شود، از این رو در نوشتاری روان سه بخش کتاب المنطق را توضیح دادم تا اینکه خلأهای موجود درباره این کتاب برطرف شود.
این کتاب فقط ترجمه و شرح کتاب المنطق نیست بلکه دربردارنده نکات مهمی است که در علم منطق وجود دارد. این کتاب در سه جلد با عناوین تصورات، تصدیقات و صناعات خمس تدوین و منتشر شده است.
در بخش صناعات خمس، مباحث مهمی همچون صنعت خطابه، جایگاه خطابه و برهان، مغالطه‌های عامیانه، مطرح و بررسی و در این شرح مطالب منطقی با مصادیق خارجی تطبیق داده شده است؛ ضمنا هر سه بخش این شرح، مبسوط و مطالعه آن برای طلاب و دانشگاهیان مناسب و مفید است.
کتاب شرح جواهر البلاغه
در حوزه‌های علمیه نسخت کتاب مطول خوانده میشد و کتاب مختصر جایگزین آن شد و اکنون نیز کتاب جواهر البلاغه خوانده می‌شود؛ در کتاب جواهر البلاغه نکات بسیار عمیقی آمده است و در حوزه‌های علمیه فقط در پایه سوم به طلاب جواهر البلاغه آموزش داده می‌شود، قبل و بعد آن بلاغت تدریس نمی‌شود، در حالی که علم بلاغت ارتباط بسیاری علم اصول و تفسیر قرآن دارد.
اینجانب تحقیقات بسیاری را درباره کتاب جواهر البلاغه انجام داده‌ام و از منابع مهمی مثل مطول و ادبیات فارسی برای شرح جواهر بهره گرفته‌ام.
بلاغت با استعارات و تشبیهات قرآنی ارتباط بسیاری دارد، از این رو، در این شرح مباحث تشبیهات، استعارات، کنایات و مجازات قرآنی مطرح شده است. همچنین معانی با اصول ارتباط دارد و در این شرح به مباحث معانی نیز پرداخته شده و بخش سوم، بدیع، گفتار و نوشتار است، در این بخش از کتاب‌های ادبیات فارسی، فراوان بهره گرفته‌ام و نیز نکات فراوانی را از استادان خبره این علم در مشهد و قم استفاده کرده‌ام که در این شرح آمده است. ضمنا این کتاب در دو جلد تدوین و منتشر شده است.
شرح اصول فقه
کتاب سوم اینجانب شرح اصول فقه است که هنوز این شرح کامل نشده است و در این شرح سعی کرده‌ام از نظرات امام راحل (ره) استفاده کنم، زیرا نظرات ایشان در درس‌های خارج خیلی غریب است و کمتر بیان می‌شود، اما ایشان بسیار دیدگاه‌ها و نظرات کلیدی و عمیق وکارساز کاربردی در علم اصول مطرح کرده‌اند؛ همچنین فقه نظام نیز بر اساس نظرات امام و رهبری تدوین شده است.
برای اینکه طلاب قبل از رسیدن به درس خارج با نظرات امام خمینی(ره) آشنا شوند، در این شرح سعی کرده‌ام دیدگاه‌های اصولی ایشان و برخی بزرگان علم اصول را بیاورم و همچنین برخی عبارت‌های سخت اصول مظفر را شرح و بسط بیشتری بدهم. در ضمن، شرح رسائل و کفایه، مکاسب در دست تدوین و چاپ است.
رسا ـ در صورت امکان درباره کتاب‌های عمومی که موسسه خورشید حیات منتشر کرده است، توضیح دهید.
کتاب‌های عمومی مؤسسه خورشید حیات در دو بخش تنظیم شده است: کتاب‌های عمومی و کتاب‌های جیبی.
کتاب‌های عمومی این مؤسسه، برداشت‌هایی از روایات ائمه اطهار درباره سبک زندگی اسلامی است و این آثار، کار جدیدی در حوزه‌های علمیه محسوب می‌شود. مؤسسه خورشید حیات، مباحث اصول زندگی و اخلاقی را از سیره و دستورهای معصومان استخراج کرده و به نام خود همان معصوم به چاپ رسانده است.
نخستین جلد این مجموعه عطر ولایت نام دارد که در آن روایات اهل بیت درباره سبک زندگی بررسی شده است؛ ضمنا از این مجموعه عطر نبوی، عطر علوی، عطر فاطمی، عطر حسنی، عطر حسینی، عطر سجادی و عطر باقری چاپ شده است.
مردم جامعه سؤالات اجتماعی، اخلاقی، رفتاری، اقتصادی و .... دارند، از این رو در این مجموعه پاسخ این سؤالات را به صورت غیر مستقیم از روایات معصومان استخراج و تبیین کرده‌ایم؛ همچنین در این مجموعه اصول کلی معاشرت بررسی شده است.
ضمناً در این مجموعه سعی شده است به زبان ساده و قلمی روان مسائل اجتماعی مطرح شود، برخی جلدهای این مجموعه همچون عطر ولایت و عطر نبوی به چاپ ششم و هفتم نیز رسیده است. همچنین از برخی جلدهای این مجموعه نیز برای مسابقه کتاب‌خوانی در برخی مناطق ایران استفاده می‌شود، از این رو در پایان هر جلد 40 سؤال مطرح شده است و هر فردی که این کتابها را مطالعه کند می‌تواند به این سؤالات پاسخ دهد.
همچنین حجم این کتابها کم است، از این رو منبریان و روحانیان برای سخنرانی بین دو نماز می‌توانند از مطالب این کتابها بهره بگیرند.
کتاب‌های جیبی
امروزه مردم اطلاعات را از شبکه‌های مجازی،جمع‌آوری می‌کنند و متأسفانه مراجعه آنها به کتاب کم شده است، از این رو باید حجم و صفحات کتابها را کم کنیم تا اینکه مخاطبان بتوانند در مسیرهای کوتاه از آنان استفاده کنند.
رهنمود رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه اهمیت تدوین کتاب‌های جیبی این گونه است:
بیاید کاری کنید که مردم کتابخوان بشوند، در دنیا «کتاب جیبی» اساسا برای این به وجود آمد که مردم کتابخوان شوند: یعنی کتاب را در جیبشان بگذارند و مثلاً هنگامی که به قطار زیرزمینی یا اتوبوسی سوار می‌شوند، آن را باز کنند و بخوانند. این، کاری است که اگر باب شود؛ بسیاری از وقت‌های مرده، زنده خواهد شد.
از این رو با هدف اجرایی کردن رهنمودهای رهبر معظم انقلاب موسسه خورشید به تدوین کتاب‌های کم حجم و جیبی پرداخت.
کتاب‌های جیبی مؤسسه خورشید حیات دربردارنده موضوعات اجتماعی و اخلاقی است و در هر یک از این آثار موضوعی مطرح و بررسی شده است، نام‌های کتابچه‌ها عبارتند از: اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال، شرح دعاهای قرآنی، تعریف دعا، اعتکاف، عالم برزخ در آیات و روایت، قرآن و گفت‌وگوی بین ادیان و موضوعات اجتماعی.
در یک جلد از این مجموعه دعاهای قرآنی جمع‌آوری و شرح داده شده است، بنابراین هر فردی که قصد دارد در نماز از این دعاهای قرانی استفاده کند، با خواندن این کتاب با دعاها و کاربرد دعاهای قرآن آشنا می‌شود.
همچنین در کتاب تعامل «بین ادیان؛ مسیحیت و اسلام» وجوه اشتراکی بین دو دین، بررسی و امتیاز دین اسلام بیان شده است.
اخلاق پزشکی از مباحث بسیار مهم عرصه پزشکی است و در برخی دانشگاه‌های ایران کتاب اخلاق پزشکی تدریس می‌شود؛ منتها محتوای آن از غربیان اخذ شده است، در حالی که کتابی که مبانی دین اسلام را در زمینه اخلاق پزشکی ترسیم کند، نگاشته نشده است؛ از این رو پژوهشگران مؤسسه خورشید حیات کتابچه‌ای را به نام «اخلاق پزشکی و پرستاری» تدوین کرده‌اند.
در این نوشتار ارجاعات بسیاری به متون و روایات اسلامی آورده و همچنین در این کتابچه مقایسه‌ای میان نظریات غربی و اسلامی، انجام و اصول رفتار اسلامی در پزشکی شرح داده شده است و در ادامه این نوشتار اخلاق پرستاری از دیدگاه اسلام آورده شده است که پرستار نسبت به مریض چه وظیفه‌ای دارد و همچنین وظیفه بیمار به پرستار و دکتر چیست.
از این کتاب در دانشگاهای پزشکی و مراکز درمانی استفاده می‌شود، هرچند این کتابچه حجم کمی دارد، اما غنای محتوایی ان بسیار بالاست.
رسا ـ لطفاً درباره آثار در دست تدوین و پژوهش و برنامه‌های آینده مؤسسه خورشید حیات صحبت کنید.
پژوهشگران مؤسسه حیات خورشید در حال حاضر دوره کامل نگارش شرح نوین بر نهج‌البلاغه را در دست تدوین دارند که مقدمات آن طی شده است.
نگارش شرح بر نهج‌البلاغه از قدیم مرسوم بوده است و اندیشمندان معاصر نیز شرحی بر این کتاب نگاشته‌اند؛ اما شرح نهج البلاغه در این مجموعه با رویکرد مسائل اجتماعی و اخلاقی که مردم با آن سر و کار دارند، تدوین می‌شود، یعنی سعی نشده است که این مجموعه با رویکرد تخصصی نوشته شود و دارای مخاطبان خاص باشد، بلکه تلاش شده است کتابی تدوین شود که با کلام امیرمؤمنان(ع) گرهی از مشکلات مردم و جامعه برطرف شود.
همچنین تفسیر نوین قرآن کریم را نیز در دست تدوین داریم و این تفسیر با هدف بیان مسائل اخلاقی و اجتماعی در حال پژوهش است. این تفسیر برای حوزویان و تمام مردم جامعه مفید و دارای ثمر خواهد بود.
در این اثر سعی شده است مطالب تفسیری تخصصی فلسفی و کلامی آورده نشود که تنها مخاطبان خاص از این تفسیر استفاده کنند و مباحث عقلی و استدلالی نیز با زبان ساده ای تدوین و تبیین شود تا اینکه دانشجویان به تفسیری روان دسترسی داشته و از آن استفاده کنند و همچنین خلأهایی جامعه انسانی وجود دارد با مباحث و داروهای قرآنی برطرف شود.
رسا ـ با تشکر از زمانی که در اختیار ما قرار داده‌اید./ ۹۹۸/گ ۴۰۳/ ش
خبرنگار: میثم صدیقیان