ظرافت‌های امر به معروف در "خانواده"
به گزارش سرویس فرهنگی، اجتماعی خبرگزاری رسا، آموزش خوبی‌ها و بدی‌ها و یا به عبارت دیگر آگاهی بخشی نسبت به معروف‌ها و منکرها به فرزندان برای خانواده‌ها ارزش زیادی دارد و هر کس تلاش می‌کند تا چیزهایی را که خوب می‌داند به فرزند خود آموزش دهد و او را نسبت به بدی‌ها آگاه کند.
اما با همه تلاش‌ها خیلی از خانواده‌ها نسبت به نبود موفقیت خود ابراز نگرانی می‌کنند؛ آن‌ها می گویند با اینکه فرزندان ما مفاهیم خوب و بد را خوب می‌فهمند؛ اما در عملکرد آن‌ها تأثیری ندارد و این سرخوردگی کار را به بی‌خیالی در تربیت می‌کشد. آن‌ها بعد از مدتی فرزندان خود را متهم به تربیت ناپذیری و حتی تربیت گریزی می‌کنند؛ اما آیا فرزندان واقعاً تربیت ناپذیر و یا تربیت گریزند؟!
خانواده؛ نمونه یک جامعه کوچک
هرکس اولین هم سازی و هم‌زیستی خود را از خانواده خود شروع می‌کند و در سال‌های که در خانواده خود زندگی می‌کند با امر و نهی پدر، مادر، برادر و یا خواهر خود روبرو می‌شود؛ در این بین همه به دنبال تأثیرگذاری بر فرد مقابل می‌باشند و گاهی این تأثیرگذاری اثر منفی داشته و متأسفانه به نزاع فرزندانِ بین پدر و مادر با خود یا فرزندان می‌انجامد؛ در آموزش فرزندان و آگاهی بخشی به آن‌ها نسبت به خوبی‌ها و بدی‌ها نکاتی باید مورد توجه قرار گیرد که در ادامه به اختصار به آن اشاره می‌کنیم.
زبان آموزش
روش امر به معروف و نهی از منکر در کودکان نیازمند آگاهی از احساسات آنان است. خداوند برای کودکان هیچ‌گونه تکلیفی قرار نداده است پس امر و نهی پدر و مادر نباید به صورت مستقیم باشد بلکه به صورتی که جلب توجه کودک از کاری که انجام می‌دهد باشد.
حتی در روایات داستان‌های از پیامبر اکرم است که پدر و مادر یا نزدیکان فرزندان را از خطاب مستقیم نهی می‌فرمودند. از عواقب خطاب مستقیم قرار دادن کودک در امر و نهی این است که کودک لجباز و لجوج می‌شود و این رفتار درون ضمیر ناخودآگاه خود نهادینه می‌شود . در بزرگ‌سالی در برابر امر و نهی دیگران مقاومت می‌کند.
به قول مولوی: چون که با کودک سر و کارت فتاد/ پس زبان کودکی باید گشاد
توجه دادن به توانمندی
نوجوانی سن بسیار حساس است و امکان دارد با یک خطاب تند شخص از خانه فراری بشود و با دیدن یک محبت در خارج از خانه جذب شود. از نظر شخصیت دوگانگی دارد از یک نظر خوشحال‌اند از اینکه دیگر بچه نیستند و از یک نظر آن‌قدر بزرگ نیستند که شخصیتی ثابت داشته باشند برای همین دنبال شخصیت گرایی هستند و گه‌گداری به تیپ یا شکل‌های مختلفی درمی‌آید.
بنابراین آنچه که برای پدر و مادر دارای اهمیت و حساسیت باید باشد، شناخت روش‌های امر به معروف و نهی از منکر فرزندان به خصوص این قشر سنی است. باید از محبت خدا نسبت به انسان‌ها بگوییم، رفقایش را دعوت کنید به خانه کنید تا با فضای دوستانش آشنا شوید تا با اطلاعات بیشتری بتوانید امر و نهی تأثیرگذار داشته باشید، به هیئت بروید کارهای هیئت را به او بسپارید و به او القاء کنید که به او اعتماد دارید.
امر به معروف و نهی از منکر در جوانان
فرزند شما در این رده سنی احساس استقلال می‌کند و در کارهایش بیشتر رویه جدایی طلبی اتخاذ می‌کند و بدون اینکه مشورتی در کارهایش از خانواده بگیرد سعی در استقلال کاری دارد، کمتر اهل نصیحت شنیدن است و به کمترین احساس اینکه بخواهد تحت نظر باشد کارهایش را بیرون از خانه می‌کند؛ از این رو امر و نهی باید به‌صورت رفاقت باشد یعنی خود را در جایگاه یک دوست و رفیق وارد صحنه کنید.
تلاشتان این باشد که خوبی‌های فرزندتان در جمع فامیل یا مهمانی‌ها به رخ همه بکشید چون در این صورت جوان شما نسبت به شما حس بهتری پیدا می‌کند. در این سن به‌صورت گفت‌وگو با او صحبت و محدوده کارهای نیک و بد را مشخص کنید.
در این سن به سبب تحرکات هورمونی جوان شما پرخاشگر می‌شود، خود را عقب نکشید و سعی‌تان بر این باشد که حضورش در خانه مؤثر است.
شخصیت همسر و فرزند خود را پیدا کنید در این مورد کتاب بخوانید مشاوره بگیرید تا بتوانید امر و نهی مؤثر داشته باشید.
با شیوه‌ه ای هنرمندانه، مشفقانه، تحریک احساسات و ترغیب و تشویق اقدام به امر و نهی و از خطاب قرار دادن مستقیم به‌صورت همیشگی پرهیز کنید. تلاشتان بر این باشد با رفتارتان به او بیاموزید که چه کاری خطا و چه کاری صحیح است و همیشه این را مدنظر داشته باشید که بی شک اجرای صحیح امر به معروف و نهی از منکر باعث تحکیم خانواده است./۹۹۸/پ۲۰۰/س
حجت الاسلام مهدی رضوی مطلق، پژوهشگر حوزه علمیه قم