اموال و دارایی بازنشستگان دست كیست؟

به گزارش خبرگزاری رسا، چالش صندوق‌های بازنشستگی یكی از چالش‌هایی است كه دولت یازدهم در بدو آغاز به كارش به صراحت از آن پرده‌برداری كرد و این مهم را با افكار عمومی در میان گذاشت. نظام بازنشستگی در ابتدای دولت یازدهم با آنكه با حال و آینده 23 میلیون شاغل در كشور و همچنین 4تا 5 میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر ایرانی سروكار داشت، اما مقامات دولت یازدهم به‌رغم آنكه می‌دانستند بروز مشكلات در صندوق بازنشستگی موجب نگرانی افكار عمومی می‌شود، تشخیص دادند كه چالش صندوق‌های بیمه‌ای و بازنشستگی را با جامعه در میان بگذارند.

هر چند اعتماد دولتمردان به افكار عمومی برای در میان گذاشتن مشكلات اقتصادی قابل تقدیر است، اما بی‌توجهی برای حل اساسی مشكلات صندوق‌های بازنشستگی محلی را برای گلایه از دولت ایجاد كرده است، زیرا وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به دولت از سال 92 تاكنون به رغم برخورداری از میلیارد‌ها دلار اموال و دارایی به شكل مستمر به بودجه عمومی افزایش یافته است كه گویا میزان وابستگی صندوق‌ها به بودجه عمومی در بودجه سال 97 به مرز 60هزار میلیارد تومان (معادل دو سال بودجه عمرانی محقق شده) رسیده است.

رشد وابستگی صندوق‌ها به بودجه عمومی

محمد نهاوندیان در تاریخ 1395/08/18 در همایش صندوق‌های بازنشستگی از افزایش میزان وابستگی آنها به دولت از 36درصد در سال 87 به 58درصد در سال 95 خبر داد و گفت: روند افزایش وابستگی به صندوق‌های بازنشستگی سالم نیست و در این‌باره باید خود صندوق‌ها با كفایت درصدد افزایش بهره‌وری و كاهش وابستگی به منابع دولتی باشد. نهاوندیان كه در آن زمان رئیس دفتر رئیس‌جمهور بود گردش مالی 40میلیارد دلاری پرداخت حقوق، مستمری و هزینه‌های درمان صندوق‌ها را در سال 94 تكان‌دهنده توصیف كرد و ترنوول مالی در صندوق بازنشستگی را بسیار بزرگ عنوان كرد. اگر چه نهاوندیان رشد شفافیت، توجه عمومی دولت و مجلس به صندوق‌های بازنشستگی و همچنین بهبود مدیریت دارایی‌ها را در اواخر سال 95 ضروری دانست اما از آن تاریخ تاكنون اتفاق خاصی در این بخش نیفتاده است.

ابرچالش صندوق‌های بازنشستگی

جالب آنكه مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در ۱۳۹۶/۰۴/۱۵ مسئله «صندوق‌های بازنشستگی» را یكی از شش ابرچالش ‏ اقتصادی آینده ایران عنوان كرد و مدعی شد كه در این سال‌ها با صندوق‌های بازنشستگی نیز ‏مانند منابع آب رفتار شده است. زمانی كه بی‌رویه از آن خرج می‌شد، هیچ‌كس به این فكر نبود كه این منابع چگونه باید جایگزین شود. ‏

وابستگی كامل به دولت

بی‌توجهی به بهبود و تقویت نظام بازنشستگی تا جایی ادامه یافت كه رئیس‌جمهور در بخشی از سخنان خود در دفاع از كابینه پیشنهادی دولت دوازدهم در تاریخ 1396/05/29 با اشاره به تزریق 40هزار میلیارد تومان به صندوق‌های بازنشستگی از بودجه عمومی در سال 95 گفت: امروز خلاف آنچه تصور می‌شد، همه صندوق‌های بیمه و بازنشستگی دچار بحران بوده و از ثبات و پایداری لازم برخوردار نیستند و وابستگی كامل به دولت دارند در حالی كه صندوق‌ها باید مستقل بوده و به منابع خود تكیه داشته باشند.

تزریق 60 هزار میلیارد تومان به صندوق‌ها

همچنین معاون اول رئیس‌جمهور در تاریخ 1396/9/25 به‌طور مجدد از چالش صندوق‌های بازنشستگی رونمایی كرد و گفت: حدود 50 تا 60 هزار میلیارد تومان در بودجه سال 97 برای كمك به صندوق‌های بازنشستگی در نظر گرفته شده است.

اسحاق جهانگیری افزود: متأسفانه پس از بازنشستگی افراد، تأمین هزینه پرداخت حقوق آنها همچنان بر دوش دولت است و فقط از یك ردیف بودجه به ردیف بودجه دیگری منتقل می‌شود، ضمن آنكه باید به هر فرد بازنشسته منابعی به عنوان پاداش پرداخت شود.

برنامه و اقدام و عمل چه می‌شود؟

در حالی كه مشكل صندوق‌های بازنشستگی از سوی حسن روحانی، معاون اول، مشاور ویژه و معاونت اقتصادی رئیس‌جمهور به عنوان یك چالش اساسی طی سال‌های گذشته پیوسته گزارش شده است كه حل مسئله صندوق‌های بازنشستگی چندان هم سخت نیست و احتیاج به برنامه و اقدام و عمل دارد. به‌رغم آنكه به گفته مقامات دولتی صندوق‌های بازنشستگی سالانه دهها هزار میلیارد تومان به بودجه عمومی كشور فشار وارد می‌كند، اما حساسیتی برای تعیین مدیران صندوق‌های بازنشستگی و از همه مهم‌تر شركت‌های سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی وجود ندارد. در حالی كه محمد نهاوندیان از ترنوول 40 میلیارد دلاری مجموعه بازنشستگی كشور متحیر است اما برای حل خودكفایی صندوق‌ها در تأمین هزینه‌هایشان حساسیتی در تعیین صحیح مدیران وجود ندارد.

دارایی بازنشستگان دست چه افرادی است؟

به‌طور نمونه سازمان بورس اوراق بهادار هنوز صلاحیت برخی از مدیران شركت‌های سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی را تأیید نكرده است. ولی با این حال صندوق بازنشستگی قبل از احراز و تأیید صلاحیت مدیران توسط بورس، حكم مدیریت‌ها را می‌زند و دهها هزار میلیارد تومان از اموال و دارایی بازنشستگان را در اختیار افرادی قرار می‌دهد كه صلاحیت مدیریت دارایی‌های بازنشستگان را ندارد و نتیجه آن می‌شود كه بازدهی سالانه مجموعه‌هایی چون شركت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی سالانه زیر 5درصد است و باید 50 تا 60 میلیارد تومان از جیب ملت به صندوق‌های بازنشستگی تزریق شود. در پایان امید می‌رود مقامات دولتی به جای گزارشگری در رابطه با چالش نظام بازنشستگی، مدیرانی را در این صندوق‌ها به كار بگمارند كه صلاحیت‌شان از سوی ‌سازمان بورس، از 100 امتیاز تنها 20 امتیاز نشود و حداقل بدانند با صدها شركت در رشته‌های مختلف اقتصادی باید چگونه رفتار كنند تا شركت‌های یكی پس از دیگری ورشكسته نشود و از طرف دیگر درصد وابستگی صندوق‌ها به بودجه عمومی ایران به شكل مستمر افزایش نیابد./۹۶۹//۱۰۲/خ

منبع: روزنامه جوان