نشست جریان‌شناسی سیاسی تحلیلی ایران معاصر برگزار شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست جریان‌شناسی سیاسی تحلیلی ایران معاصر تا انقلاب اسلامی پنجم اردیبهشت با حضور حجج اسلام والمسلمین مهدی ابوطالبی و احمد رهدار در سالن اجتماعات دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد.
تقسیم بندی جریان‌های روشنفکری
بر اساس این گزارش، حجت الاسلام و المسلمین ابوطالبی عضو شورای علمی مؤسسه امام خمینی(ره) در تبیین جریان‌های روشنفکری اظهار داشت: جریان‌های روشنفکری را به سه دسته جریان روشنفکری مذهبی، غربگرا و روشنفکر دینی می‌توان تقسیم کرد.
مرجع جریان‌های مختلف روشنفکری
عضو شورای علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره جریان مذهبی گفت: علت نام‌گذاری این جریان به مذهبی، گفته می‌شود که اصلی‌ترین مرجع و منبع آن برای پاسخ به مسائل سیاسی و اجتماعی، مذهب است، در کشور ایران که بعد از دوران صفویه، مذهب قالب شیعه بوده است و در حقیقت جریان مذهبی در کشور عمدتا با محوریت مذهب تشیع در فضای سیاسی شکل گرفته است، هرچند خرده فرقه‌هایی هم با نگاه مذهبی غیر شیعی وجود دارد.
وی ادامه داد: جریان دوم روشنفکری غربگرا است که وجه نام گذاری این است که روشنفکران این دسته معتقد هستند که پاسخ مسائل سیاسی و اجتماعی باید با مرجعیت نظریه‌های علمی و غربی داده شود آن هم با نگاهی که روشنفکری غربی دنبال کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین مهدی ابوطالبی جریان روشنفکری دینی را این‌گونه توصیف کرد: جریان روشنفکری دینی به دو دسته قبلی نقد دارد و معتقد است با این نگاه رایج در مذهب نمی‌توان مسائل سیاسی و اجتماعی را حل کرد.
وی اضافه کرد: از طرف دیگر این جریان با نگاه روشنفکری غربگرا که گاهی معتقد است برای پیشرفت باید از برخی سنت‌ها عبور کرد نیز مخالف است و معتقد است که با دین، نظریه‌های دینی و ترکیب آن با نظریه‌های غربی می‌توان مسائل را حل کرد، به همین جهت این جریان را با نام جریان التقاطی و روشنفکری دینی شناخته می‌شود.
جریان‌های مذهبی
همچنین حجت الاسلام رهدار عضو هیأت علمی دانشگاه باقر العلوم(ع) در ادامه این نشست در تبیین جریان‌های مذهبی گفت: جریانی موسوم به قرآن گرایی سیاسی یکی از جریان‌های دینی است که قبل از رضاشاه ایجاد شد و تا امروز هم ادامه دارد.
وی افزود: رهبران این جریان با شدت و ضعف انتساب به آن افرادی همچون سید اسدالله خرقانی، خالصی‌زاده، سید ابوالفضل برقعی، سید حسین مدرسی طباطبایی، محمدصادقی و... بودند که این افراد لایه اجتهادی جریان قرآن گرایی سیاسی محسوب می‌شوند.
عضو هیأت علمی دانشگاه باقر العلوم(ع) درباره ویژگی‌های جریان قرآن گرایی سیاسی بیان کرد: ویژگی‌های این جریان تأثرات تجددی و تعلقات سنی گری و حتی وهابیگری است، نمی‌توان گفت اینها مدل روشنفکری غرب‌زده هستند؛ اما تأثرات تجددی دارند.
وی با اشاره به نکات مثبت این جریان گفت: از نکات مثبت جریان قرآن گرایی سیاسی تلاش این جریان برای شکل‌گیری اندیشه‌های آنها بر مدار قرآن است که اتفاقا همه این افراد از راه قرآن نیاز به حکومت اسلامی را معتقد شدند، به همین دلیل هم جریان قرآن گرایی سیاسی نام گرفتند.
خاستگاه جریان قرآن گرایی سیاسی
حجت الاسلام والمسلمین رهدار با بیان این‌که خاستگاه این جریان وجود یکسری خرافات در فرهنگ دینی شیعه مشروطه است مطرح کرد: اینها قصد داشتند با تکیه بر آموزه‌ها و مبانی قرآن یکسری خرافات را از فرهنگ دینی ایرانی‌ها بزدایند و به تدریج در این مسیر دچار انحراف شده و به ادبیات وهابیگری در مورد شیعیان کشیده می‌شوند.
وی بیان کرد: اینها طبعا یک طیف هستند و همه به یک اندازه متأثر از تفکرات سنّی‌گری نیستند، سید ابوالفضل برقعی نمونه کسی است که مجتهد است و بعد از مدتی با انحراف از جریان قرآن گرایی سیاسی، با گرایش به وهابیت و مهاجرت به مکه، علیه شیعیان کتاب می‌نویسد و در همانجا هم از دنیا می‌رود./876/پ۲۰۲/س