«شهدای نینوا»
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در مورد اینکه در قیام امام حسین (ع) چند تن آن حضرت را همراهی کردند و چند از آنها به شهادت رسیدند، در کتاب‌های کهن اختلاف نظر وجود دارد و همین گزارش‌های مختلف باعث شده در ثبت نام شهدای کربلا نیز اختلاف پیش بیاید. برای بررسی این موضوع در کتاب «شهدای نینوا» تالیف ابراهیم صالحی حاجی‌آبادی، پنج گزارش مشهور مطرح شده تا در نهایت گزارشی که طبق اصول و قواعد پژوهش موثق‌ترین و معتبرترین است، مشخص شود.
طبق گزارش پنجم، بنابر آنچه در کتاب‌های کهن و متعدد آمده، روز عاشورا 72 تن از اصحاب امام به شهادت رسیدند که باتوجه به تاریخ کهن و مصادر موجود از تاریخ به نام آنها استخراج و ضمن بیان تحریفات و مطالب نادرستی که برای هریک از این شهداء در کتاب‌ها رواج یافته، نکات قابل اعتمادی که در کتاب‌های کهن برای آنها نقل شد، بیان می‌شود.
مطالب این کتاب در دو بخش کلی «شهدای بنی‌هاشم» و «شهدای غیر بنی‌هاشم» تنظیم و دسته‌بندی شده است. در این اثر هویت بیش از 150 تن از کسانی که ادعا شده در کربلا به شهادت رسیده‌اند، مطرح و بررسی شده است؛ افرادی که با تکیه بر منابع ضعیف و بی اعتبار نامشان درشمار شهدای کربلا ضبط شده، حال آنکه نام بسیاری از آنها درشمار اصحاب امام حسین (ع) ضبط نشده چه رسد به شهادت آنها در کربلا!
شهدای بنی‌هاشم
در صفحه 34 کتاب درباره تعداد شهدای بنی‌هاشم در منابع تاریخی آمده است: «در قیام امام حسین (ع) از میان بنی‌هاشم گروهی آن حضرت را همراهی کرده و روز عاشورا به شهادت رسیدند، این افراد از میان فرزندان حضرت علی، امام حسن و حسین، عقیل و عبدالله بن جعفر بودند. برخی شمار شهدای بنی‌هاشم را 28 تن و برخی شمار آنها را بسیار بیشتر از این رقم دانسته‌اند. حال آنکه باید توجه داشت از میان 72 تن شهدای کربلا، هجده تن از بنی‌هاشم به شهادت رسیدند که نام آنها عبارتند از: ابوالفضل العباس، ابوبکر بن حسن، ابوبکر بن علی، جعفربن عقیل، جعفربن علی، عبدالرحمن بن عقیل، عبدالله بن حسن، عبدالله بن حسین، عبدالله بن عقیل، عبدالله بن علی، عبدالله بن مسلم، عثمان بن علی، علی‌اکبر، عون بن عبدالله بن جعفر، قاسم بن حسن، محمد بن ابی سعید، محمد بن عبدالله بن جعفر و محمد بن علی (محمد اصغر). دو تن از این شهداء به نام عبدالله بن حسین (طفل رضیع) و عبدالله بن حسن، کودک بودند و شانزده تن دیگر همه از جنگجویانی بودند که بعد از نماز صبح عاشورا همراه سیدالشهداء (ع) مقابل دشمن صف‌آرایی کردند.
بنابراین با توجه به گزارش ابومخنف (157 قمری)، ابن سعد (230 قمری)، دینوری (282 قمری)، طبری (310 قمری)، شیخ مفید (413 قمری)، ابن عساکر (571 قمری)، ابن جوزی (597 قمری)، ابن اثیر (630 قمری)، ابن نما (645 قمری)، ابن عدیم (660 قمری)، نویری (733 قمری)، صدفی (764 قمری) و ابن صباغ (855 قمری)، حسین همراه هجده تن از اهل‌بیت خود به شهادت رسید.»
شهدای غیر بنی‌هاشم
«ازجمله ارکان مهم قیام سیدالشهداء (ع)، اصحاب باوفای آن حضرت بودند که برای رسیدن به مقصود دست از هر چیزی شسته و آماده جان‌فشانی شدند. همان‌گونه که گذشت شمار شهدای کربلا 72 تن بود که از میان آنها هجده تن از اهل‌بیت امام حسین (ع) و بنی‌هاشم به شهادت رسیدند و 54 شهید دیگر از غیر بنی‌هاشم به شهادت رسیدند، هرچند در بسیاری از کتب معاصرین با استناد به منابع ضعیف یا بی‌اعتبار، شمار شهدای غیر بنی‌هاشم به مراتب بیشتر از 54 تن ضبط شده است، اما به‌نظر می‌رسد گزارش فوق مبنی بر 72 شهید بر دیگر گزارش‌ها ترجیح دارد.»
در صفحه 209 کتاب درباره شهادت حبیب‌ابن مظاهر می‌خوانیم: «بعد از اینکه حبیب پاسخ حصین را داد، حصین به سپاه امام حسین (ع) حمله کرد. حبیب به مبارزه با او پرداخت و صورت اسب وی را با شمشیر مجروح ساخت. اسب حصین از درد لگدپرانی می‌کرد تا حصین از اسب بر زمین افتاد. در این هنگام یارانش هجوم آورده و حصین را نجات دادند. در آن حال حبیب این رجز را می‌خواند: «سوگند می‌خورم اگر تعداد ما به اندازه شما یا نصف شما بود، از مقابله با ما فرار می‌کردید! ای قومی که از حیث اصل و نَسَب شرورترین مردمان هستید!» و نیز این رجز را خواند: «من حبیبم و پدرم مظاهر است، قهرمان میدان جنگ‌های شعله‌ور. شمار و نیروی شما از ما بیشتر است، اما ما باوفاتر و شکیباتریم. ما حجتی برتر و حقی روشن‌تر داریم و از شما پارساتریم و حجتی قوی‌تر داریم.
حبیب جنگ سختی نمود، تا آنکه مردی از بنی‌تمیم به او حمله کرد! حبیب با شمشیر بر سرش زد و او را کشت. گفته شده: نام آن مرد بدیل بن صُریم از بنی عقفان بود. مرد دیگری از بنی‌تمیم با نیزه به حبیب حمله کرد و او را بر زمین انداخت. چون حبیب خواست برخیزد، حصین بن تمیم با شمشیر بر سرش زد و او را بر خاک افکند؛ پس آن مرد تمیمی از زمین برخاست و سر حبیب را از بدن جدا کرد. حصین به مرد تمیمی گفت: من با تو در قتل حبیب شریکم! مرد تمیمی گفت: به خدای هیچ‌کس جز خودم او را نکشت. شهادت حبیب باعث شکسته شدن (سست و ضعیف شدن) امام حسین (ع) شد. سیدالشهداء (ع) فرمود: جان خود و حامیان از یارانم را به حساب خدا می‌گذارم.»
نخستین چاپ کتاب «شهدای نینوا» در 437 صفحه با شمارگان یک‌هزار و 100 نسخه به بهای 39 هزار تومان از سوی نشر نگاه معاصر راهی بازار نشر شده است./۹۲۵/د ۱۰۳/ش