حوزه باید مسؤولیت تاریخی خود را ایفا کند

به گزارش خبرگزاری رسا، هم‌اندیشی علمی «بررسی نقش علما و مراکز دینی در قبال رعایت و پیشبرد حقوق انسانی در جوامع اسلامی» در قم برگزار و چند تن از استادان حوزه و دانشگاه، دیدگاه‌های خود را در این زمینه اعلام کردند که از جمله برپایی جایزه دوسالانه کتاب حقوق بشری در ایران است.

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی فیروزی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ۱۴ مردادماه در هم‌اندیشی علمی «بررسی نقش علما و مراکز دینی در قبال رعایت و پیشبرد حقوق انسانی در جوامع اسلامی» در قم با اشاره به برپایی همایش و نشست‌هایی از سوی این پژوهشگاه، گفت:جایگاه کرامت انسانی در استنباط، مجازات‌های بدنی، حق بر توسعه، حقوق نسل‌های آینده و ... از کارهایی است که در پژوهشگاه انجام شده ولی محدود است و خوب است تعامل بیشتری با کمیسیون ایجاد و از ظرفیت علمی این پژوهشگاه استفاده شود.

وی افزود: از قدیم عالمان دینی پناهگاه مردم بوده و از آن‌ها با عنوان بحث حق الناس حمایت می‌کردند و این کار جزء رسالت علما بوده است و باید این ظرفیت بزرگ در حوزه علمیه احیاء شود.

فیروزی تصریح کرد: حوزه باید مسئولیت تاریخی خود را الان ایفا کند؛ مسئولیت تاریخی مرتبط با نظام اسلامی که حقوق بشر یکی از این معضلات است که باید در عرصه ملی و بین‌المللی تحقق یابد. مراکز دینی ما باید رسالت تحقق حقوق بشر را بر عهده بگیرند نه اینکه دولت‌ها که ناقضان اصلی حقوق بشر هستند مطالبه‌گر شوند.

فیروزی بیان کرد: درست است که وظیفه حوزه حمایت از نظام است ولی این به معنای آن نیست که نباید از نظام مطالبه‌گری حقوق مردم را داشته باشد و در برابر مشکلاتی که برخی مسئولین ایجاد می‌کنند سکوت کند لذا باید میان این دو تفکیک کنیم.

پرداختن به مسائل حقوق بشری وظیفه حوزه است

وی افزود: حوزه و عالمان دینی باید وارد این موضوعات حقوق بشری شوند و کمیسیون حقوق بشر هم می‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند؛ از جمله ارتباط میان حوزه و اداره حقوق بشر وزارت خارجه و بخش حقوقی قوه قضائیه باید منسجم تر و بیشتر شود.

این محقق حوزه اظهارکرد: آشنایی طلاب و روحانیت با مباحث حقوق بشری ضروری است زیرا گاهی اظهارنظرهایی در مسائل می‌شود که نشان می‌دهد فلان بزرگوار با ادبیات آن موضوع حقوقی آشنا نیست. ضمن اینکه باید مجمعی متشکل از صاحبنظران حوزوی مستقلا یا زیر نظر بخشی از حوزه تشکیل و مسائل مرتبط را رصد کنند.

فیروزی اظهارکرد: درست است که مباحث حقوق بشری گاهی به سیاست‌زدگی مبتلا شده است ولی برای نظام اسلامی پسندیده نیست که وضعیت حقوق بشر در کشور ما در کنار سودان و سومالی و ... مورد ارزیابی قرار گیرد؛ چه کسی باید تعارضات ظاهری حقوق بشر را با فقه مرتفع کند آیا جایی غیر از حوزه می‌تواند متولی این کار باشد لذا عالمان دینی باید این رسالت تاریخی را انجام دهند.

اجرای طرح جایزه دوسالانه کتاب حقوق بشر
همچنین محمدرضا بیات، مدرس دانشگاه تهران گفت: هنوز بحث حقوق بشر در سطح نخبگانی و عمومی لوکس تلقی می‌شود و برخی می‌گویند از متون دینی حقوق بشر بیرون نمی‌آید و برخی هم معتقدند که ما این حقوق را داریم و نیازی به مباحث دیگران نداریم.

وی تاکید کرد: باید این مسئله را جدی بگیریم و حوزه و دانشگاه متولی شوند که این مسئله با جدیت پیگیری شود و افراد احساس ضرورت آن را درک کنند.

بیات تصریح کرد: الان تاثیر فیلم در نشان دادن حقوق بشر اسلامی بسیار می‌تواند موثر باشد و اگر کسانی بتوانند این دغدغه‌ها را در فیلم‌ها مطرح کنند بسیار مفید خواهد بود و معتقدم بازتاب خوب مالی هم برای سازندگان خواهد داشت.

وی افزود: کارهای میدانی نقض حقوق بشر که در کشور می‌شود برخی با متون دینی ما متناقض است و باید از سوی علما بحث و گفته شود همچنین ارائه سخنرانی‌های چالشی و بیان برخی موارد حقوق بشری مبتنی بر مباحث تفسیری و فلسفی و ... لازم است.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه بحث حقوق بشر لوکس نیست و باید جدی گرفته شود تصریح کرد: گردآوری مدیران گروه‌های مرتبط مانند فقه و حقوق و تفسیر و فلسفه و نشر مقالات علمی دراین زمینه هم از دیگر لوازم کار است ضمن اینکه جوایز دوسالانه و .. هم می‌تواند در فرهنگسازی در این کار موثر باشد.

بیات تصریح کرد: کمیسیون حقوق بشر اسلامی، طرح مجموعه مقالات را بریزد و سرفصل‌ها را تعیین کند و به افراد مختلف پیشنهاد دهند که وارد این کار شوند تا منجر به تدوین متون درسی برای محیط‌های علمی شود.
خودکم بینی در مسائل حقوق بشری

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین عباس‌علی براتی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) در سخنانی بیان کرد: اگر مسئله حقوق بشر را کاملا سیاسی هم تلقی کنیم باید از این باب هم که شده وارد آن شویم زیرا همانند تسلیحات نظامی است که ایران با مهندسی معکوس توانسته به ساخت پیشرفته‌ترین تجهیزات برسد و به آن افتخار کند لذا عذر و بهانه برای کوتاهی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه ما به فقه بازی های کامپیوتری وارد شده‌ایم ولی کمتر وارد فقه حقوق بشر شده‌ایم ادامه داد: این مسئله ناشی از تلقی اشتباه در سطح نخبگانی و مسئولان اجرایی است و مشکل شناختی و معرفتی در این مسئله وجود دارد.

براتی اظهارکرد: پیامبر قبل از اینکه مبعوث شود فعال حقوق بشری بوده است و امام علی(ع) مطالبی که دارند که بهترین منبع حقوق بشری است ولی گاهی خود کم‌بینی مانع ورود ما شده است در حالی که ورود به خودهمین مباحث جزء حقوق بشری ما هست./1324/د101/ب1