لزوم توجه به بسترهای داخلی و موجود در عرصه اینترنت

اشاره: مسئله شبکه ملی اطلاعات به بررسی و کنکاش در فواید و مفاهیم آن نیاز دارد و بایستی نسبت میان این موضوع و نیاز مردم در فضای مجازی تبیین شود تا افکار عمومی برای مطالبه شبکه ملی اطلاعات بتوانند مسیرسازی نمایند و این خواسته به حق راه خود را بپیماید و به نتیجه برسد.

برای بررسی بیشتر موضوع شبکه ملی اطلاعات، خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا به گفت‌وگو با مهدی صرامی کارشناس فضای مجازی و رئیس مجمع فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی پرداخت.

رسا- شبکه ملی اطلاعات به چه نوع شبکه ای گفته می شود؟

شبکه ملی اطلاعات در واقع همین شبکه ارتباطی کشور است که سه تفاوت اصلی با یکدیگر دارند. یک، گردش اطلاعات مربوط به داخل کشور صرفا از طریق داخل کشور و مدیریت ترافیک در داخل کشور انجام شود. به عبارت دیگر شبکه‌ای که اطلاعات مربوط به داخل یک کشور مسیریابی‌اش در داخل همان کشور باشد.

دوم، شبکه ترجیحاتی داشته باشد، برای کاربر و سرویس‌دهنده‌های ایرانی و داخلی، ترجیحاتی شامل سرعت بالاتر، قیمت پایین‌تر و امنیت بالاتر باید داشته باشد و سوم، شبکه ملی اطلاعات باید سهم مشخصی از دانلود، فروش ترافیک و تبادلات ترافیک در داخل کشور را به سرویس دهنده داخلی و طبیعتا پیرو آن زنجیره ذیل سرویس دهنده، شامل تولید کنندگان محتوای داخلی را اختصاص دهد.

رسا- چگونه ما می‌توانیم به شبکه ملی اطلاعات دستیابی پیدا کنیم؟

شبکه ملی اطلاعات اینگونه نیست که باید شبکه ارتباطی موجود قطع شود تا شبکه ملی اطلاعات جایگزین شود یا به بودجه و لوازم خاص نیاز داشته باشد بلکه از شرایط لازم برای دسترسی به شبکه ملی اطلاعات، تنظیم تعرفه‌ها و لایه‌های مختلف ارتباطاتی و مخابراتی کشور است، به گونه‌ای که بدون نیاز به اینترنت بین‌الملل امکان داشته باشد، تبادلات داخلی را کاملا به شکل پایدار در معرض استفاده عموم قرار داد.

رسا- با توجه توضیحاتی که فرمودید، اینترنت داخلی و شبکه ملی اطلاعات چه تفاوتی با یگدیگر دارند؟

اینترنت داخلی یک موضوع کاملا اینترنتی است؛ یک سرویس و جریان بین‌المللی می‌باشد، ولی با این تفاوت که اینترنت سرویسی است که در بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه می‌شود.

یعنی شبکه ملی اطلاعات مجموعه‌ای از روابط بین ارتباطات و اتصالات است، به گونه‌ای که اینترنت داخلی و بین‌الملل می‌توانند در بستر آن ارائه شوند و سایر خدمات ارتباطاتی هم به شکل مستقل از اینترنت در بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه شوند.

نکته حائز اهمیت این است که شبکه ملی اطلاعات باید در سه لایه مورد توجه قرار داد؛ لایه اول از منظر زیر ساخت‌های سخت افزاری است که می‌بایست در این زمینه اقداماتی صورت گیرد، اعم از ایجاد مراکز تبادل داخلی یا ISP است، همچنین تقویت ظرفیت نگهداری‌های داخلی که نگهداری محتوا و شبکه ارسال محتوا در داخل کشور است و SPN نام دارد؛ دیگری جدول تنظیمات زمانی شبکه است و در آخر فهرست تنظیم آدرس‌های اینترنتی با آدرس‌های عددی است که DNS ملی است.

موتور جستجوی داخلی و ظرفیت‌های موجود

لایه دوم، زیرساخت‌های نرم‌افزاری که عمده آنها تنظیمات شبکه و مخصوصا تعرفه‌های مناسب و ترجیحی برای کاربران و تعرفه‌های سهم از ترافیک برای سرویس دهندگان موجود بر روی اینترنت می‌باشد.

لایه سوم لایه سرویس‌های پایه است که از سرویس‎های پایه تحت شبکه می‌توان به موتور جستجوی داخلی یا مجموعه‌ای از موتورهای جستجوی داخلی اشاره کرد، به گونه‌ای که اطلاعات داخلی را بتوانند به سرعت و به شکل مناسب در معرض استفاده مردم قرار دهند. همچنین ظرفیت نگهداری عظیم است که در داخل کشور بایستی بر روی سرویس‌های مختلف اعم از موتور جستجو، ایمیل داخلی و پیام‌رسان‌های داخلی به وجود آید.

در آخر حفظ فرهنگ‌سازی مناسب در خصوص استفاده‌ بهینه و اطلاع‌رسانی در خصوص شبکه است.

رسا- به نظر شما آیا ما در مسیر رسیدن به شبکه اطلاعات، به آن حد لازم رسیده‌ایم و شبکه ملی اطلاعات داریم؟

طی حدود 12 سال گذشته که شبکه ملی اطلاعات به عنوان یک تکلیف قانونی مشخص شده است، در برنامه پنجم و ششم توسعه و همچنین در سیاست های کلی نظام و همچنین در مصوبات شورای عالی فضای مجازی، خوب اقداماتی بر این پایه انجام شده است، ولی این اقدامات در خور و شایسته کشور ما نبوده است و سرعت عمل بسیار پایین و تاخیر های اجرایی زیادی داشته است.

درواقع مهمترین آنها را اگر بخواهیم نام ببریم این است که عملا مکلف بوده است که وزارت ارتباطات طرح شبکه ملی اطلاعات را برپایه ویژگی هایی که در سند مصوب شورای عالی فضای مجازی مشخص شده است تدوین کند و در شورا فضا مجازی مجددا تحت تصویب وسپس به اجرا برسد.

وزارت ارتباطات حتی همت نکرده است برای این که طرح موضوعی را هم آماده کند، فقط هر چند وقت یک باری که موضوع جدی شده و فشار افکار عمومی و مردم برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات بر وزارت ارتباطات زیاد شده است ، بعضی از کار های روزمره خودشان به اسم شبکه ملی اطلاعات فاکتور و مطرح کرده اند و آمار های مختلف و افسانه ای را هم بعضا شاهد بوده ایم که اعلام کرده اند.

از جمله اینکه زمانی اعلام کردند 80 درصد شبکه ملی اطلاعات پیاده سازی شده است در حالی در طرفی یک مانور واقعی در این خصوص اجرا نکرده اند و در حالی که شواهد مختلف را در این اغتشاشات اخیر مشاهده کردیم شاهد این بودیم که عملا آن کار اجرا نشده است و شبکه ملی اطلاعات وضعیت موجودش خیلی عقب است از آنچه که ادعا کرده اند مسئولین اجرایی با گزارش و آمارهایی که داده اند خیلی فاصله دارد.

فلذا کاری که الآن مشاهده می شود این است که ما نیازمند این هستیم در ابتدای کار اولا مشخص شود که شبکه ملی اطلاعاتی که وزارت ارتباطات مدعی اجرای آن هست خود وزارت ارتباطات طرح کل شبکه را هم ارائه داده، و یا هنگامی که کل طرح را هنوز هیچ ارائه ای نکرده است و مشخص نکرده است و مصوب نشده است درجایی چگونه می شود ادعا کرد که 80 دصد آن را اجرایی کرده است؟

این کاملا با بدیهیات منطقی و مدیریتی در تضاد است آن چیزی که طرحی برایش ارائه نشده  چگونه می توان ادعا کرد که 80 درصد آن اجرا کرده شده است.

فلذا ما در سطح بدیهیات با وزارت ارتباطات مشکل داریم یعنی بدیهیات منطقی و مدیریتی را وزارت ارتباطات در این خصوص به چالش کشیده است و مشکل در اساس فعالیت و مدل اجرایی وزیر ارتباطات است که کشور در یک جا هایی با ایراد مواجه می شود و عملا آمار ها و شعار ها به عنوان دستمایه یک سری فعالیت های رسانه ای تلقی می شود و در عمل موقعی که کشور نیاز دارد به اینها می بینیم که دستمان خالی است و هیچ چیزی در عرصه وجود ندارد و اختلافات عملا نمی تواند در موقعیت های خاص جوابگوی نیاز های مردم باشد.

رسا- راه اندازی شبکه ملی اطلاعات برای چه کسانی ضرر دارد که این اقدام صورت نمی گیرد یا اگر ندارد چرا صورت نمی گیرد؟

شبکه ملی اطلاعات برای همه وجود دارد، برای عموم کاربران و مردم وجود دارد به دلیل این که سرعت بسیار زیادی را مشاهده می کنند در اینترنت و قیمت خیلی پایین تری را برای اینترنت مردم باید بپردازند در صورتی که شبکه ملی اطلاعات ایجاد بشود.

این شبکه برای سرویس دهنده های داخلی سود زیادی دارد و اصلا به شکل ذاتی اداره و راه اندازی سایت ها و سرویس ها و اپلیکیشن های داخلی را اقتصادی می کند.

در حال حاضر عمده سایت ها و سرویس های داخلی فعالیت می کنند تا بتوانند از محل تبلیغات در آمد هایی را کسب کنند؛ در حالی که اگر شبکه ملی اطلاعات داشته باشند به شکل اتوماتیک و طبیعی از محل ترافیکی که اینها دارند تبادل می کنند، سهم مشخص و قابل توجهی نصیبشان می شود و تولید محتوا هم به تبع آن در کشور اقتصادی می شود و زنجیره سرویس دهی تا تولید محتوا در کشور عملا پیاده سازی می شود به عنوان یک فعالیت مجموعه ای از کسب و کار های فضای مجازی در کشور رونق می گیرند و فضای اقتصادی و اشتغال بسیار بالایی را جوانان ما در فضای مجازی تجربه خواهند کرد.

حتی این موضوع برای دولت هم موضوع مثبتی می تواند باشد و دولت هم طبیعتا از این حجم از اشتغال و فعالیت می تواند سود ببرد، ولی مشکلی که وجود دارد این است که دولت و یا بخش هایی از دولت، به منافع محدود و مجموعه ای خودشان فکر می کنند و صرفا آنها را در اولویت قرار می دهند، درآمد هایی که از محل واردات پهنای باند خارجی به داخل و تبادلات آن پورسانت هایی که اتفاق می افتد، اینها در برخی از شرکت های دولتی مانع این شده است که منافع ملی ترجیح داده بشود و طرح شبکه ملی اطلاعات به دریافت برسد. /882/ 402/

خبرنگار: امیررضا سلیمانی