افزایش سهم خودروهای سبک در آلودگی هوا

 

هوای تهران در شرایطی در یکی دو روز گذشته به شرایط سالم بازگشته است، که اگر وضعیت ثبات و پایداری آن ادامه یابد، دوباره هوا آلوده خواهد شد چراکه منابع آلاینده در شهر همچنان پابرجا هستند، به‌عنوان نمونه می‌توان به سهم قابل توجه منابع متحرک اشاره کرد که طبق اظهارات حسین شهیدزاده، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران سهم 61 درصدی در این خصوص دارند.

 

این درحالی است که در قانون هوای پاک به سازوکار مشخص برای کنترل آلایندگی خودروها، موتورسیکلت‌ها، صنایع و سوخت مصرفی اشاره شده است، ضمن اینکه توسعه حمل و نقل عمومی هم مدنظر قرار دارد، بحثی که سید ابوالفضل موسوی، نایب رییس کمیسیون عمران مجلس هم به آن اشاره دارد، با این توضیح که در مجلس دهم دو قانون ویژه در راستای حمایت از محیط زیست به تصویب رسیده که یکی از این قوانین قانون هوای پاک بود که در آن به آلودگی هوای کلانشهرها توجه شده و وظایف تمام دستگاه‌ها برای مقابله با این موضوع روشن است، با این وجود اما به نظر می‌رسد اصل مهم در خصوص سازوکار مشخص کنترل آلایندگی خودروها، موتورسیکلت‌ها و ... از سوی متولیان این امر چندان مدنظر قرار نگرفته است. مصداق بارز این امر میزان و سهم منابع متحرک در آلودگی هوا است که کاهشی را تجربه نکرده است، اینکه منابع متحرک خودروهای دیزلی که شامل مینی‌بوس، اتوبوس واحد، اتوبوس سرویس و کامیون می‌شوند بیش از ۳۰درصد ذرات معلق را تولید می‌کنند. طبق اظهارات شهیدزاده سهم مینی‌بوس چهار درصد، اتوبوس واحد 7/5 درصد، اتوبوس سرویس 4/7 درصد و کامیون 7/15 درصد است.

ضرورت بازسازی حمل و نقل عمومی

 

علاوه براین باید گفت؛ خودروهای سواری 9/13 درصد و تاکسی‌ها 1/2 درصد ذرات معلق ناشی از منابع متحرک را تولید می‌کنند. البته در این خصوص موتورسیکلت هم 1/10درصد و وانت 8/1 درصد نقش دارند. این در حالی است که از نظر موسوی طبق گزارش‌ها ۴۰درصد از آلودگی هوای کلانشهرها به اتوبوس‌ها بازمی‌گردد که علت آن سوخت مصرفی و فرسودگی این دستگاه‌ها است. براین اساس مدیران شهری همواره از دولت خواسته‌اند برای بازسازی این ناوگان کمک کند. ضمن اینکه در بودجه سال 98 و 99 به بازسازی و توسعه حمل و نقل عمومی توجه شده و اعتبار لازم برای این بخش در نظر گرفته شده است. با این وجود اما به‌نظر می‌رسد حداقل تاکنون اقدامات لازم در این زمینه صورت نگرفته است که پیامد ان شرایط هوای این روزهای پایتخت و البته بسیاری دیگر از کلانشهرهاست.

سوخت مازوت متهم ردیف دوم

 

علاوه بر این موارد، نکات قابل توجهی هم در مطالعات سیاهه انتشار سال 96 به چشم می‌خورد که قابل تامل است، به‎طور نمونه در سیاهه منتشر شده قبلی اعلام شده بود تنها 3/1 درصد ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون توسط خودروهای سبک تولید می‌شود، درحالی که سیاهه جدید اعلام کرده خودروهای سبک نیز 20 درصد در تولید ذرات معلق سهم دارند. براین اساس آنگونه که حسینی‌منش، کارشناس محیط زیست گفته است؛ می‌توان به این نتیجه رسید که خودرو یکی از عوامل بسیار اصلی در تولید ذرات معلق کمتر از 5/2میکرون است. البته طبق اظهارات وی علاوه بر آن کارخانجات اطراف تهران نیز در این آلودگی سهیم هستند، چرا که طبق آنچه دولت اعلام کرده، در سه ماه گذشته به دلیل ارائه نشدن گاز طبیعی به این کارخانه‌ها، از سوخت مازوت استفاده شده که به شدت بر میزان آلایندگی شهر تهران افزوده است.    

فرسوده‎ها و کاربراتوری‎ها حذف شوند

 

در کنار موارد عنوان شده به این موضوع نیز باید اشاره کرد که  در سیاهه جدید به این موضوع نیز پرداخته شده که اگر خودروهای فرسوده و کاربراتوری از شهر تهران حذف شوند، بر کاهش ذرات گازی 30 درصد تأثیر می‌گذارد و البته در کاهش ذرات معلق نیز تأثیر به‌سزایی دارد. با این وجود اما نایب رییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی بیان کرده است که ۴۳درصد آلودگی هوای کلانشهرها مربوط به اتومبیل‌ها و ۱۰درصد آن مربوط به موتورسیکلت‌ها است که در مجموع ۵۳درصد از آلودگی کلانشهرها به این دو وسیله بازمی‌گردد که دلیل اصلی آن می‌تواند سوخت مصرفی این وسائل نقلیه باشد. بنزین می‌تواند نقش اساسی در آلایندگی کلانشهرها داشته باشد.

 

البته نباید از سهم سایر منابع آلاینده در تولید ذرات معلق نیز غافل ماند، آنگونه که مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره سهم سایر منابع آلاینده در تولید ذرات معلق گفته است؛ فرودگاه‌ها 2/0درصد، راه‌آهن 2/0درصد، پایانه‌های اتوبوس 3/2درصد، خانگی، تجاری و اداری 3/2درصد، نیروگاه‌ها 1/12درصد، پالایشگاه‌ها 4/4درصد و صنایع 8/17درصد در تولید ذرات معلق در شهر تهران نقش داشته‌اند./1360//101/خ