چالش‌های پیش‌روی نخست‌وزیر مکلف عراق

به گزارش خبرگزاري رسا، اواسط هفته گذشته بود که «برهم صالح» رئیس جمهور عراق «عدنان الزرفی» را مأمور تشکیل کابینه جدید این کشور کرد. این اتفاق پس از آن رخ داد که «محمد توفیق علاوی» پس از سلسله چالش‌هایی که با آن مواجه شد از تشکیل کابینه انصراف داد.

الزرفی پس از آنکه به عنوان نخست وزیر مکلف عراق معرفی شد، سخنانی را در خصوص برنامه‌های آتی دولتی که قرار است تشکیل دهد، مطرح کرد. وی در این خصوص گفت: اولویت دولت آتی فراهم کردن زمینه برای برگزاری انتخابات آزاد و شفاف است. الزرفی افزود: تلاش خود را خواهم کرد که انتخابات آزاد و شفاف در بازه زمانی نهایتاً یک ساله برگزار شود.

نخست وزیر مکلف عراق همچنین ضمن اعلام حمایت از مطالبات تظاهرات کنندگان عراقی گفت: برای تأمین امنیت تظاهرات کنندگان تلاش می‌کنم. وی گفت: کسانی که معترضان را هدف قرار دهند، تحت تعقیب قرار می‌گیرند. الزرفی خود به خوبی می‌داند که تمامی چالش‌هایی که در مسیر «محمد توفیق علاوی» برای تشکیل کابینه وجود داشت، در مقابل او نیز وجود دارد. از همین روی، مأموریت خود برای تشکیل کابینه جدید و به دست گرفتن رسمی زمام امور در عراق را سخت می‌بیند.

اما «عدنان الزرفی» کیست؟ عدنان الزرفی متولد سال ۱۹۶۶ در نجف اشرف است. وی فارغ التحصیل دانشکده فقه در دانشگاه کوفه در مقطع دکترا است. الزرفی در سال ۱۹۸۸ به حبس ابد در زندان ابوغریب محکوم شد، اما در سال ۱۹۹۱ از آن گریخت. وی در سال ۲۰۰۴ جنبش الوفاء را در عراق راه اندازی کرد. الزرفی حدود ۳ سال در عربستان اقامت داشت و از سال ۱۹۹۴ تا سال ۲۰۰۳ در آمریکا به سر برد.

از پُست‌هایی که تاکنون در اختیار داشته می‌توان به استانداری نجف، عضویت در شورای استانداری نجف، ریاست فراکسیون الوفاء، معاونت امور اطلاعات در وزارت کشور و هم چنین دبیرکلی جنبش الوفاء اشاره کرد.

الزرفی درباره خود می‌گوید: من یک ملی گرای دموکرات هستم که به استقلال عراق از هر وابستگی خارجی ایمان دارم. عراق باید از اختلافات مذهبی و قومی بر اساس ارزش‌های ملی دور بماند. عراق یک کشور عربی- اسلامی است که نقش مهمی در ثبات منطقه ایفا می‌کند.

همانطور که پیشتر اشاره شد، «عدنان الزرفی» با چالش‌های متعددی در مسیر تشکیل کابینه خود مواجه است. او ۳۰ روز زمان دارد تا کابینه خود را تشکیل دهد؛ کاری که «محمد توفیق علاوی» در تحقق آن موفق نشد. الزرفی بسیار امیدوار است که به سرنوشت علاوی دچار نشده و بتواند در مدت زمان قانونی مشخص شده در قانون اساسی مأموریت تشکیل کابینه را نهایی سازد.

ازجمله مهمترین چالش‌های پیش رویِ عدنان الزرفی کسب حمایت احزاب و جریان‌های سیاسی مختلف به ویژه احزاب و جریان‌های شیعی است. آخرین اخبار و گزارش‌ها درخصوص صحنه سیاسی عراق حاکی از آن است که احزاب و جریان‌های شیعی عمدتاً با مکلف شدن «الزرفی» به تشکیل کابینه مخالف هستند و این همان مسأله‌ای است که الزرفی باید آن را حل و فصل نماید، چراکه در غیر این صورت موفق به تشکیل کابینه خود نخواهد شد.

واکنش‌های رسمی گروه‌های برجسته شیعی در عراق به خوبی بیانگر موضع آن‌ها در قبال مکلف شدن الزرفی به تشکیل کابینه جدید عراق است. درهمین ارتباط، اخیراً ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری با صدور بیانیه‌ای به اقدام برهم صالح رئیس جمهوری عراق در مکلف کردن عدنان الزرفی برای تشکیل کابینه خارج از روند قانون اساسی واکنش نشان داد. در این بیانیه آمده است: ما مخالف اقدام غیرقانونی که رئیس جمهوری در مکلف کردن نامزدی خارج از روند قانون اساسی که بر ضرورت مکلف کردن نامزد فراکسیون بزرگ پارلمانی تاکید دارد، هستیم.

علاوه بر این، جریان حکمت ملی به رهبری سید عمار حکیم نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: از آنجا که این حزب پیگیر مراحل انتخاب عدنان الزرفی برای تشکیل دولت انتقالی آینده از سوی رئیس‌جمهوری بود، اعتراض خود را از نحوه انتخاب الزرفی اعلام می‌کنیم و درباره روش استفاده شده در این اقدام که بیانگر بی‌توجهی به شماری از گروه‌های سیاسی مهم و اساسی کشور است، ملاحظاتی داریم و به حسن نیت‌ها و اولویت دادن به منفعت عمومی اعتماد داریم. درهمین حال، فالح الخزعلی نماینده وابسته به فراکسیون کتائب سیدالشهداء در پارلمان عراق با مأمور شدن عدنان الزرفی برای تشکیل کابینه به مخالفت برخاست.

وی اعلام کرد: خواسته‌های تظاهرات کنندگان و مرجعیت دینی و گروه‌های سیاسی با نخست وزیر مکلف سازگار نیست. گروه‌های شیعی دیگر نظیر العقد الوطنی و النهج الوطنی نیز واکنش مثبتی به معرفی الزرفی به عنوان مأمور تشکیل کابینه نداشته اند؛ بنابراین یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی الزرفی جلب حمایت گروه‌های شیعی است. در غیر این صورت، الزرفی موفق به تشکیل کابینه نخواهد شد؛ به ویژه اینکه ائتلاف اکثریت در پارلمان عراق از دادگاه فدرال این کشور خواستار بازنگری در اقدام «برهم صالح» در معرفی الزرفی نیز شده است.

چالش دیگری که نخست وزیر مکلف عراق با آن مواجه است، مواضع حزب دموکرات کردستان است؛ مواضعی که البته یکی از عوامل اصلی عدم موفقیت «محمد توفیق علاوی» در تشکیل کابینه بود. هشدار تلویحی یکی از اعضای حزب دموکرات کردستان به «عدنان الزرفی» نشان از آن دارد که سران اقلیم کردستان قصد دارند همچنان مطالبات پیشین خود از علاوی در روند تشکیل کابینه را از الزرفی نیز مطرح کنند؛ مسأله‌ای که تشکیل کابینه را پیچیده خواهد کرد.

در همین ارتباط، ریبین سلام، عضو حزب دموکرات کردستان عراق در سخنانی گفته است: الزرفی باید متوجه آنچه منجر به شکست محمد توفیق علاوی شد، باشد و حقوق همه طیف‌ها را مورد توجه قرار دهد و مطابق قانون اساسی عمل کند. این سخنان عضو حزب دموکرات کردستان نشان می‌دهد که این حزب همچنان در تعامل با الزرفی نیز هموان مواضع خود در برابر علاوی را اتخاذ خواهد کرد.

فارغ از چالش‌های متعددی که الزرفی در زمینه تشکیل کابینه با آن مواجه است، وی در صورت عبور از این چالش‌ها و موفقیت در تشکیل کابینه مأموریت‌های بسیار مهمی را نیز برعهده دارد که اخراج نظامیان تروریست آمریکایی در رأس این مأموریت‌ها قرار دارد. الزرفی خود نیز نیک می‌داند که هیچ مأموریتی برای نخست وزیر آتی عراق مهمتر از اجرایی ساختن مصوبه پارلمان مبنی بر اخراج تروریست‌های آمریکایی، نیست.

ازجمله دیگر مأموریت‌های الزرفی جامه عمل پوشاندن به خواسته‌ها و مطالبات معترضان عراقی است؛ خواسته‌هایی که مقامات مختلف عراق آن‌ها را به رسمیت شمارده‌اند و منتظر روی کار آمدن دولت جدید برای حل و فصل مشکلات معترضان هستند. از همین روی، بدیهی است که در صورت موفقیت الزرفی در تشکیل کابینه وی می‌بایست گام‌های سریع و مثبتی را در راستای محقق ساختن مطالبات معترضان عراقی بردارد؛ کما اینکه مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق نیز بار‌ها بر روی این مسأله تأکید کرده است./1360/