تمدن پوشالی غرب در چالش کرونا نمایان شد

به گزارش خبرگزاري رسا، روز یازدهم شعبان روز ولادت با سعادت حضرت علی اکبر علیه‌السلام است که در تقویم به عنوان روز جوان نامگذاری شده است. این بزرگوار که فرزند ارشد امام حسین علیه‌السلام محسوب می‌شود محضر 5 امام معصوم را درک کرد و در این بین با دل سپردن به تربیت‌های حسینی به عالی‌ترین درجات معنوی دست یافت.

برای ارزیابی برخی شخصیت‌های علی اکبر علیه‌السلام و لزوم عصری‌سازی ویژگی‌های ایشان با حجت الاسلام وحید مرادزاده، مدیر مدرسه علمیه عَلَم‌الهُدی به گفت‌وگو نشستیم.

وی در بخشی از این گفت‌وگو عزت نفس را یکی از شاخصه‌های علی اکبر علیه‌السلام معرفی کرد و گفت: عزت نفس از آموزه‌های حیات‌بخش عاشوراست و در پرتو این خصلت است که جامعه اسلامی به سرافرازی و سرفرازی دست می‌یابد. جامعه شیعی ما این آموزه را از کربلا آموخت و به پیروی از بانی این انقلاب هیچ گاه در مقابل دشمنان کرنش و تواضع به خرج نداد مگر عده‌ای که آنها هم به خطای خود پی بردند.

حجت‌الاسلام مرادزاده همچنین معتقد است در عصر حاضر شهدای عرصه انقلاب اسلامی برگرفته از آموزه‌های عاشورایی جان خویش را در طبق اخلاص گذاشتند و در مسیر اعتلای اسلام گام نهادند و اکنون این خصلت را در مدافعان سلامت و در حالی که ویروس کرونا تهدید خود را برای همگان آشکار کرده است، مشاهده می‌کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید کسانی که غرب را مهد علم و تمدن می‌دانستند، اکنون می‌بینیم مقابل چالش کرونا قد خم کرد؛ مسئله‌ای که باید مورد توجه غرب‌گرایان باشد. چه از جهت علمی و چه فرهنگی. ما به برکت راه امام حسین علیه‌السلام و شهدای کربلا این عزت را کسب کردیم و ثمرات آن را چشیدیم. 

مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

* یکی از ویژگی‌های مهمی که معمولاً برای حضرت علی اکبر معرفی می‌کنیم، شبیه بودن خلق و منطق ایشان به رسول گرامی اسلام (ص) است که از زبان مبارک امام حسین جاری شد. در این باره توضیح می‌دهید.

هر کدام از اصحاب عاشورا تحت تعلیم و تربیت معلم عالم یعنی امام حسین علیه‌السلام واجد فضایل و ویژگی‌های منحصر به فردی شده بودند. حضرت علی اکبر نیز از جمله اصحاب و شیعیانی است که در حریم عترت رشد معنوی یافت و به درجاتی رسید که بسیاری از خوبان عالم در حسرت آن به سر می‌برند؛ از این روست که اگر می‌خواهیم الگوهایی برای زندگی فردی و اجتماعی خود تعریف کنیم، باید کسانی باشند که به رتبه قبولی در حریم عترت نائل آمدند و علی اکبر علیه‌السلام از جمله این افراد است.

همان گونه که گفتید یکی از ویژگی‌های حضرت علی اکبر اخلاق محمدی صلی الله علیه و آله و سلم است. نقل است زمانی که امام حسین فرزندش علی اکبر را راهی میدان نبرد کرد، فرمود «اللَّهُمَ‏ اشْهَدْ فَقَدْ بَرَزَ إِلَیْهِمْ غُلَامٌ أَشْبَهُ النَّاسِ خَلْقاً وَ خُلُقاً وَ مَنْطِقاً بِرَسُولِکَ ص؛ خداوندا شاهد باش جوانی به سوی آنها می‎رود که از لحاظ خلقت، اخلاق و منطق و گفتار شبیه‎ترین مردم به رسول‎الله است.» شباهت صفاتی و خلقتی علی اکبر به رسول خدا تا حدی بود که امام حسین علیه‌السلام در ادامه روایت فرمود «وَ کُنَّا إِذَا اشْتَقْنَا إِلَى نَبِیِّکَ نَظَرْنَا إِلَیْهِ؛ خدایا ما هرگاه مشتاق پیامبرت می‎شدیم، به او [علی اکبر ع] نگاه می‎کردیم.»

وقتی می‌گوییم خلق محمدی داشته باشیم، به این علت است که ایشان اخلاقیاتی داشتند که منحصر به آن نور مقدس بود؛ خداوند در آیه‌ای از قرآن خطاب به پیامبر می‌فرماید  «وَ إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظیم؛ تو دارای خُلق عظیمی هستی». با این توصیف، عظمت اخلاقی حضرت علی اکبر آشکار می‌شود؛ در جایی که خداوند پیامبر صلی الله علیه و آله خود را اتصاف به بزرگ‌منشی در اخلاقیات می‌کند، امام معصوم که خود البته صاحب این ویژگی نبوی است، از زبان خویش علی اکبر علیه‌السلام را شبیه‌ترین فرد به رسول‏ الله معرفی می‌کند؛ و خُلق عظیم نمی‌‌توان داشت مگر اینکه خالی از هرگونه هوای نفس باشیم.

* وقتی از این زاویه به ماجرای حضرت علی اکبر می‌بینیم، علت ناراحتی امام حسین علیه‌السلام در فراق فرزندشان آشکارتر می‌شود.

اهل‌بیت در عین اینکه در اوج معارف و معنویتند، در اوج احساسات هم قرار دارند. منتها همان طور که گفتید داغ فرزندی همچون علی اکبر که محبوب خداوند است، در کنار شباهت ایشان به ویژگی‌ها و صفات نبوی افزون‌تر می‌شود. ما باید به ماجرای ایشان حداقل از جهت عالمی نگاه کنیم که شهید شد و ثلمه‌ای در اسلام ایجاد شد که جبران‌پذیر نیست. پیامبر (ص) در روایتی مشهور فرمود «إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا یَسُدُّهَا شَیْءٌ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ؛ هنگامی که عالم می‌میرد، رخنه‌ای بزرگ در اسلام تا قیامت شکل می‌گیرد که هیچ چیزی نمی‌تواند سد این شکاف باشد».

امام حسین علیه‌السلام که کمتر پیش می‌آمد کسی را نفرین کنند، پس از راهی کردن حضرت علی اکبر به میدان نبرد رو به سوی عمر سعد ملعون کرد و فریاد زد: «ای پسر سعد، چه می‌کنی؟ خداوند، پیوند خویشاوندی‌ات را قطع کند و هیچ‌چیزی را بر تو مبارک نسازد و بر تو کسی را مسلط کند که بعد از من سر تو را در بسترت از تن جدا کند چون‌که رشته خویشاوندی مرا قطع کردی و حرمت خویشاوندی مرا با رسول خدا نادیده پنداشتی؛ مالک؟ قطعَ اللهُ رَحِمَک و لا بَارَک اللهُ فی أمرِک وسَلَّط عَلیک مَن یُذبِحُک بعدی علی فراشک کما قَطَعتَ رَحمی ولم تَحفظ قرابتی مِن رسول الله صلی‌الله علیه و اله و سلم». 

در جریان قیام مختار، این نفرین امام متوجه عمر ملعون شد و در بسترش به قتل رسید و پسر او (حفص) نیز کشته شد؛ لذا مقطوع النسل نیز شد.

بصیرت، شگرد پیامبر بود که در علی اکبر نمود داشت

* اکنون عمده چالش‌های دینی، فرهنگی و سیاسی جامعه ما عدم درک مناسب از مفاهیم دین و یا بهتر است بگوییم عدم بصیرت لازم در این عرصه‌هاست. درباره فهم دینی و بصیرت عمیق علی اکبر (ص) و لزوم انطباق ما با این ویژگی توضیح دهید.

از ویژگی‌های حضرت علی اکبر، بصیرت دینی بود که این نیز از شگردهای رفتاری نبی مکرم اسلام در پیمون مسیر بود. در آیه108 سوره یوسف علیه‌السلام خداوند خطاب به پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید:«قُلْ هذِهِ سَبیلی‏ أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى‏ بَصیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنی ... ‏؛ بگو: «این است راه من که من و هر کس (پیروى‏ام) کرد با بصیرت به سوى خدا دعوت مى‌‏کنیم»؛ چرا که بصیرت به انسان بینایی دل می‌دهد به گونه‌ای که فرد به نشانه‌ها و وقایع پیرامونی از منظری می‌نگرد که دیگران از این نوع نگاه غافلند. در این آیه خداوند می‌فرماید پیامبر؛ بگو این سبیل و راه من و تابعان من است که به سوی خدا با بصیرت دعوت می‌کنیم. مصداق تابعان پیامبر و ائمه اطهار، شیعیانی همچون علی اکبر هستند.   

بصیرت به انسان بینایی دل می‌دهد به گونه‌ای که فرد به نشانه‌ها و وقایع پیرامونی از منظری می‌نگرد که دیگران از این نوع نگاه غافلند.

نمونه‌ای از این نوع بصیرت دینی را در یکی از منزلگاه‌های مسیر کاروان حسینی می‌بینیم؛ آن هنگام که امام حسین علیه‌السلام در یکی از منزلگاه‌های کاروان نزدیک به کربلا کمی خوابید و پس از بیدار شدن آیه استرجاع (إنا لله و إنا إلیه راجعون) را خواند. وقتی علی اکبر از امام درباره این امر پرسید، ایشان پاسخ داد «پسرم، چُرتم گرفت و [در خواب،] سوارى را بر اسبى دیدم که گفت:این قوم حرکت مى‌کنند و مرگ نیز به دنبال آنهاست. پس دانستم که از مرگمان به ما خبر مى‌دهند». علی اکبر گفت: پدر جان خدا برایت بد نیاورد، مگر ما بر حق نیستیم (ألَسنا عَلَى الحَقِّ)؟ فرمود «سوگند به آن که بندگان به سوى او خواهند رفت، برحقیم.» گفت: پدر جان، پس اهمیتى ندارد؛ چرا که بر حق جان مى‌دهیم.  

بزرگان می‌گویند وقتی می‌فرماید مگر ما بر حق نیستیم؟ یعنی می‌خواستند به ما بفهماند معیار اصلی حق است و ائمه علیهم‎السلام همواره ملازم حق هستند. علیٌ مع الحق و الحق معَ علیٍ.

مدافعان سلامت جلوه‌ای از بصیرت و ایثار علی اکبر

در عصر حاضر نمونه‌های این رفتار را جریان دفاع مقدس و بعد جریان عظیم مدافعان حرم مشاهده کردیم. برخی خانواده‌های شهدا نقل می‌کنند وقتی قصد جلوگیری از رفتن آنها را داشتیم، به ما می‌گفتند فردای قیامت پاسخ خاندان عترت را چگونه بدهیم وقتی از ما پرسیدند چرا از حرم ما دفاع نکردید. اکنون و در شرایطی که ویروس کرونا بلای جان مردم شد، اینگونه رفتار را در قالب دیگری به نام مدافعان سلامت مشاهده می‌کنیم. هر کسی به اندازه توان خود در این مسیر کوشش می‌کند؛ برخی از گروه‌های جهادی از معابر گندزدایی می‌کنند، عده‌ای بر بالین بیماران حاضر می‌شوند و به آنها دلداری می‌دهند و عده‌ای به تولید محصولات سلامت می‌پردازند. 

بذل جان، اولین عنصر کاروان حسینی و مدافعان حرم

در همین راستا ایثار و شهادت‌طلبی نیز مصداق می‌یابد؛ زیرا جان را که عامل حیات انسان است، با خداوند و ولیّ خدا معامله می‌کنی. در اهمیت این خصلت همین بس که امام حسین علیه‌السلام اولین شرط همراهی با کاروان را در بذل جان معرفی کرده و فرمودند «هر کس قصد دارد در راه ما جان خود را بذل کند و در لقای الهی وطن گزیند، ما ما همراه شود؛ مَنْ کَانَ بَاذِلًا فِینَا مُهْجَتَهُ، وَ مُوَطِّناً عَلَى لِقَاءِ اللَّهِ نَفْسَهُ، فَلْیَرْحَلْ مَعَنَا»

در عصر حاضر نیز شهدای حریم انقلاب از این ویژگی عاشورایی بهره‌مند شدند. شهدای مدافعان حرم از جان و مال و خانواده و هستی خویش گذشتند.

اکنون نیز در مبارزه با کرونا گروه‌های جهادی متعددی را در سطح کشور می‌بینیم که با وجود آنکه جانشان در خطر است، گاهی سه شیفت در بیمارستان‌ها حضور می‌یابند و در کنار کادر درمانی مشغول خدمت هستند.

* اکنون در برخورد با دشمنان نظام، شاهد سازش و کُرنش برخی احزاب سیاسی کشور هستیم. آیا این نوع انفعال با منطق حضرت علی اکبر و کاروان حسینی سازگار است؟

حضرت علی اکبر و دیگر شهدای کربلا درس عزت نفس را از امام خویش آموختند. علی اکبر از جانب پدر به بنی هاشم منتسب بود، اما وقتی به ایشان پیشنهاد امان نامه دادند، فرمود «اَنا عَلِیُّ بنُ الحُسینُ بنُ عَلِیٍّ ** نَحنُ و بیتُ اللهِ اَولی بالنَّبِیِّ؛ من، علی پسر حسین پسر علی هستم. به خانه خدا سوگند که ما به نبی نزدیک‌تر و اولا هستیم.» یعنی ایشان هیچ گاه حاضر نشد عزتی که خداوند چه از جهت نسبی و چه جایگاه معنوی بخشیده بود، زیر پا بگذارد. لذا عزت نفس از آموزه‌های حیات‌بخش عاشوراست و در پرتو این خصلت است که جامعه اسلامی به سرافرازی و سرفرازی دست می‌یابد.

انقلاب اسلامی نیز به مردم ما عزت جهانی بخشید و در شرایطی که تمام دنیا مقابل ما قد علم کردند، پیروز میدان نبرد شدیم و در این مسیر شهدای زیادی تقدیم اسلام کردیم. آیا با تمام سختی‌هایی که در مسیر کسب این عزت کسب کردیم، جایگاه دارد که با یک اخم دشمن این عزت را از دست بدهیم؟

جامعه شیعی ما عزت را از کربلا آموخت و به پیروی از بانی این انقلاب هیچ گاه در مقابل دشمنان کرنش و تواضع به خرج نداد مگر عده‌ای که آنها هم به خطای خود پی بردند. کسانی که غرب را مهد علم و تمدن می‌دانستند، اکنون می‌بینیم مقابل چالش کرونا قد خم کرد؛ چه از جهت علمی و چه فرهنگی. ما به برکت راه امام حسین علیه‌السلام و شهدای کربلا این عزت را کسب کردیم و ثمرات آن را چشیدیم. 

همچنان که عدم ترس از دشمن و شجاعت و دلاوری ویژگی دیگر حضرت علی اکبر است؛ همان خصلتی که از جد خود امیرالمؤمنین به یادگار داشت. امیرالمؤمنین هیچ گاه مقابل دشمن بیم و هراسی نداشت؛ به مصداق این فراز از آیه54 سوره مائده که فرمود «یُجاهِدُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ و لا یَخافُونَ‏ لَوْمَةَ لائِم‏؛ در راه خدا جهاد مى‏کنند و از سرزنش هیچ ملامتگرى نمى‏‌ترسند.» از شهادت و مرگ خویش در مسیر آرمانی خود که همان پاسداری از حریم عترت و امام عصر خویش بود، ابایی ندارد./1360/