عقل های چهارگانه معطوف به حوزه دین در شرایط ظهور بلاهای طبیعی

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در همایش مجازی "کرونا: تعامل عقل و ایمان" که به همت رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان و با حضور شخصیت هایی از عالمان شیعه، سنی و مسیحیت برگزار شد، خاطرنشان کرد: در زمان ظهور بلای عام، سایر عقل ها نیز به نوبه خود در جامعه فعال می گردند و هر کدام تاثیراتی را برجای می گذارند.

وی اظهار داشت: ادیان مختلف باید تلاش های همگرایانه خود را بر اساس فعال شدن این حالت پناه آوری به خداوند، بیشتر کنند و رابطه فیمابین خود را تقویت و حتی اگر بتوانند دعای مشترک با هم برگزار نمایند.

اقسام عقل معطوف به حوزه دین هنگام بلای عمومی:

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس به تشریح انواع چهارگانه عقل معطوف به حوزه دين در شرایط ظهور بلاهاى عمومی پرداخت.

تعریف عقل عبودی

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به تعریف عقل عبودی، آن را عقلی فعال شونده بر اساس فطرت خداجویی و روی آوری به خدا به ویژه به هنگام مواجهه با خطر، توصیف کرد، و گفت: کارکرد این عقل، تنظیم، تصحیح و تلطیف روابط با پروردگار و دعوت به دعا و فروتنی در پیشگاه خداوند است.وی در تبيين چرایی اطلاق "عنوان عقل" بر عقل عبودی، گفت: فی الواقع عقل به هنگام بروز خطر، دست به یک محاسبه می زند و رهایی از خطر را در پناه بردن به خدا می بیند.

رئیس مرکز تحقیقات مجلس اظهار داشت: پیامد این محاسبه عقلی، فعلیت پیدا کردن حالت های فطری در انسان از قبیل: پناه آوری به خداوند و خشوع و خضوع و تواضع و دعا در پیشگاه الهی است.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی ادامه داد: این پناه آوری به خدا به معنای رها کردن یا فروکاستن از تلاش فیزیکی و علمی برای رفع خطر فی المثل، اقدامات پزشکی و رعایت اصول بهداشتی در مثل بیماری کرونا به هیچ وجه نیست.

وی گفت: عقل عبودی از دو جزء تشکیل شده است که یکی ادراکی است همچون: ادراک عظمت خداوند، ادراک قدرت خداوند و.... در این جزء، عقل با توجه به ضعف انسان، به این ادراک نائل می آید و جزء دوم حالت های انعکاسی ادراک یاد شده است، حالت هایی که در انسان در اثر آن ادراک پدید می آید همچون: احساس تسلیم، خضوع، خشوع و پناه آوری به خداوند.

وی یادآور شد: به این خاطر می‌بینیم که امام علی بن ابیطالب (ع) فرموده است: "وإنه لا ينبغي لمن عرف عظمة الله أن يتعظم، فإن رفعة الذين يعلمون ما عظمته أن يتواضعوا له، وسلامة الذين يعلمون ما قدرته أن يستسلموا له".

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: امام می فرمایند: سزاوار نیست کسی که عظمت خدا را شناخت، خودبزرگی کند. بلندمرتبگی کسانی که به عظمت او پی می برند این است که برای او تواضع کنند و سلامت کسانی که به قدرت او آگاهی پیدا می کنند تسلیم او شوند.

عقل کلامی:

وی در تعریف عقل کلامی گفت: عقل کلامی عقلی است که به تحلیل شرور و تبیین عدل خداوند، یا مسائل کلامی دیگر که ممکن است در شرایط ظهور مصیبت و بلا مطرح شود، می پردازد.

عقل آئینی:

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی در تعریف عقلی آئینی گفت: عقلی است که به هنگام بروز یک مصیبت همگانی در جامعه، به آیین های دینی نظر می افکند و وضعیت آن ها را در چارچوب نگاه به شرایط پیش آمده، و اقتضائات آن، مورد تامل خود قرار می‌دهد.

استاد حوزه افزود: در اسلام به ویژه در جوامع متدین به شریعت، عقل آیینی در سطح عمومی تحت تاثیر جدی دیدگاه های تخصصی فقهی قرار می گیرد که آن نیز نوعا در فضای تخصصی و اجتهادی خود در شرایط ویژه بلاهای عمومی فعال می گردد.

وی در تعریف عقل سلوکی گفت: این عقل با تامل در وضعیتهای اخلاقی و اجتماعی جامعه، آن ها را در چارچوب نظرافکندن به واقعیتها و پیامدهای بلاهاى عام، محل سنجش و ارزش داوری قرار می‌دهد.

اهمیت عقل عبودی:

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: به نظر می‌آید در شرایط ظهور یک بلای عام (همچون کرونا) عقل عبودی در مقایسه با سایر عقلها بیشتر در ذهنیت دینی اجتماعی فعال و حاضر می شود؛ هر چند سایر عقل ها نیز به نوبه خود در جامعه فعال می گردند و تاثیراتی را بر برجای می گذارند.

وی یادآورشد: بر این اساس ما باید بدانیم امروز که کرونا همه جهان را فرا گرفته است این عقل عبودی در انسان‌ها فعال شده است و بنابر این ادیان مختلف باید تلاش های همگرایانه خود را بر اساس فعال شدن این حالت پناه آوری به خداوند، بیشتر کنند و رابطه فیمابین خود را تقویت کنند و حتی اگر بتوانند دعای مشترک با هم برگزار نمایند.