آیا ترامپ از پس کرونا برمی‌آید؟

به گزارش خبرگزاري رسا، برخی از تحلیل‌گران با مطالعه سخنرانی‌های قبلی ترامپ بر این نکته تاکید دارند که او حساسیت فراوانی به وقایعی دارد که در سال‌های 1979 تا 1980 روی داد؛ زمانی که سفارت آمریکا در تهران به دست دانشجویان انقلابی فتح شد و عملیات نظامی آمریکایی‌ها برای آزادی آنان در صحرای طبس شکست خورد. این افتضاح تاریخی منجر به شکست «جیمی کارتر» رییس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا در مقابل رونالد ریگان کاندیدای حزب جمهوری‌خواه شد. ترامپ به زعم خود نمی‌خواهد اتفاقی همچون رویدادهای سال 80 میلادی رخ دهد و نمی‌خواهد همچون کارتر از رییس‌جمهور قدرتمندترین کشور دنیا تبدیل به رئیس کشوری شکست‌خورده شود.

با در نظر گرفتن این حساسیت شاید بتوان فشاری که هم‌اکنون بر روی ترامپ و در حالی که کمتر از 7 ماه به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در دسامبر سال 2020 وجود دارد را درک کرد. ساکن فعلی کاخ سفید هم‌اکنون سایه تبدیل شدن به یک «جیمی کارتر» دیگر در دنیای سیاست را احساس می‌کند. این بار ماجرا ارتباطی با تهدید یک فدرت انقلابی و یا خارجی ندارد. مشکل مربوط به یک ویروس 100 نانومتری است که نه تنها آمریکا بلکه کل دنیا را درگیر خود کرده است.

*ترامپ از جوی خواب‌آلو عقب مانده است

هم اکنون بر طبق نظرسنجی‌ها «جو بایدن»، کاندیدای حزب دمکرات در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020  نزدیک به 8 درصد از ترامپ جلوتر است. از سوی دیگر ترامپ که در یک ماه اول بحران کرونا توانسته بود با استفاده از کنفرانس‌های خبری روزانه حمایت بیش از 50 درصد مردم آمریکا برای مقابله با ویروس کرونا را بدست آورد، هم اکنون حمایت کمتر از 50 درصد مردم را در اختیار دارد.

واقعیت این است که بیماری کووید 19 تمام پیش‌بینی‌های ترامپ را برای برد بدون دردسر انتخابات ریاست جمهوری بر هم زده است. شاید تا همین چند ماه پیش بررسی تمام شاخص‌های اقتصادی نشان می‌داد که ترامپ صرفنظر از کاندیدای مقابل خود کار راحتی در انتخابات ریاست جمهوری در پیش دارد.

نرخ بیکاری علی‌رغم رشد کمتر از حد انتظار اقتصاد آمریکا در سال 2019 به کمتر از 4 درصد رسیده بود که این عدد در طول 50 سال گذشته بی‌سابقه بود. از طرف دیگر شاخص «داو جونز» به عنوان مطرح‌ترین بازار مالی آمریکا در رکوردی باور نکردنی از مرز 30 هزار واحد نیز عبور کرده بود.

تمام این کارنامه فوق العاده ناگهان با گسترش بیماری کووید 19 بر باد رفت. ظرف کمتر از یک ماه شاخص داوجونز نزدیک به یک سوم ارزش خود را از دست داد و تمام رکوردهای ثبت نام برای بیکاری در ماه‌های آوریل و مارس در آمریکا شکست.

علی‌رغم اکراه دولت ترامپ از برقرای حالت قرنطینه افزایش سریع تعداد مبتلایان سبب شد تا ترامپ تن به برقراری مقررات محدودکننده رفت و آمد عمومی بدهد. به زودی عکس‌های مربوط به موج جنازه‌ها سبب وحشت عمومی به گونه‌ای که حتی ترامپ نیز از آن یاد کرد.

شاید اوج این وحشت عمومی را می‌توان در تصاویری دید که توسط یک بالگرد بدون سرنشین از نحوه دفن قربانیان کرونا گرفته شد. یک گور دسته جمعی که جنازه‌ها در حال دفن شدن زیر لایه‌ای از بتن بودند. جالب اینجاست که شاید یک سال پیش چنین تصاویری در مینی سریال «چرنوبیل» نیز منتشر شد. تصاویری که نحوه شکست دولت شوروی از نحوه برخود با بحران انفجار در نیروگاه اتمی چرنوبیل را به تصویر می‌کشید.

با وجود این که هم اکنون میزان شیوع بیماری در آمریکا به میزان ثابتی رسیده و بسیاری انتظار دارند که تا اواخر فصل بهار هر چند به صورت موقت مشکلات مربوط به بیماری از بین برود اما تحلیل‌های موجود نشان می‌دهد که پس‌لرزه‌های این بیماری بسیار قوی‌تر از آن است که بتوان آن را به راحتی تحمل کرد.

تحلیل‌های خوشبینانه نشان می‌دهد که اقتصاد آمریکا تا 6 ماه اول سال 2020 نزدیک به 5 درصد کوچک‌تر می‌شود. چنین ضربه اقتصادی تنها با بحران وسیع اقتصادی سال 1929 میلادی قابل مقایسه است. بحرانی که اتفاقاً «هربرت هوور» رییس‌جمهور وقت آمریکا را درمقابله با رقیب دمکراتش تبدیل به یک رییس‌جمهور یک‌دوره‌ای کرد.

سئوال مشخص اینجاست که ترامپ تا چه اندازه در پاسخ به این بحران موفق بوده و آیا این تدابیر می‌تواند وی را در انتخابات پاییز به موفقیت برساند.

*کرونا، ترامپ را هم سوسیالیست کرد

 ترامپ و دولت وی به سرعت رخت سوسیالیسم را برای مقابله با شرایط فعلی اقتصادی به تن کردند و بانک مرکزی آمریکا برای مقابله با سقوط بورس نیویورک شروع به خرید سهام شرکت‌های آسیب‌دیده کرد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز بلافاصله یک بسته 2 هزار میلیارد دلاری را برای کمک به اقتصاد به تصویب کنگره آمریکا رساند. گرچه نمایندگان و سناتورهای دموکرات این شرط را به لایحه ارائه‌شده افزودند که هیچ‌کدام از شرکت‌ها و مؤسسات مالی ترامپ نمی‌توانند از این کمک استفاده کنند.

نگاهی به ابعاد این بسته مالی می‌تواند عمق دخالت دولت ترامپ را در اقتصاد آمریکا نشان دهد. شاید جالب باشد که بدانید در جریان بحران سال 2008 میلادی دولت اوباما یک بسته اقتصادی 700 میلیارد دلاری را برای کمک به اقتصاد آمریکا به تصویب رساند. نگاهی به این بسته نشان می‌دهد که دولت ترامپ حالا 3 برابر این مبلغ را هزینه می‌کند.

علی‌رغم این که بخشی از این بسته 2 هزار میلیارد دلاری به صورت مستقیم و در قالب کمک‌های 1200 دلاری به مردم اختصاص می‌یابد اما بخش مهم‌تری از آن شامل خرید سهام شرکت‌ها و وام بلاعوض به کسب و کارهای کوچک برای احیای آن‌ها بوده است. هنوز روشن نیست که کسری بودجه برای تأمین کمک‌ها از کجا تأمین می‌شود اما تحلیل‌گران تأثیر تزریق این مقدار از دارایی را در آینده نزدیک غیر قابل حدس می‌دانند.

شاید اگر 4 سال پیش کسی پیشنهاد چنین کمکی را برای رونق اقتصادی حتی در یک دهم این مقدار پیشنهاد می‌کرد از سوی ترامپ یک پیرو مارکس و حامی اتحاد جماهیر شوروی خوانده می‌شد اما حالا تهدید کاهش رشد اقتصادی و در پیش بودن انتخابات سبب شده تا وی حتی یک ثانیه نیز در امضای لوایح و فرامین قانونی مرتبط با این کمک‌ها تأخیر نکند.

*چاه ویل بحران اقتصادی با بسته 2 هزار میلیارد دلاری پر می‌شود؟

از هم اکنون با قاطعیت می‌توان گفت پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده بسته به این است که وی می‌تواند اقتصاد را این چاه بیرون بکشد یا نه؟

عجله وی تا به آنجاست که برای بازگشت شرایط به اوضاع عادی حتی با فرمانداران ایالات مختلف برای شکستن قرنطیه سرشاخ شده است. وی حتی از طرفداران خود دعوت کرد تا برای شکستن قرنطینه به تظاهرات خیابانی بپردازند. نمونه آن نیز سه توییت وی بود از ساکنان ایالت‌هایی همچون میشیگان و ویرجینیا خواست تا برای آزادی این ایالت‌ها به به خیابان بیایند.

برخی از پیش‌بینی‌ها نیز مدعی هستند که شاید از اواخر سه ماه سوم سال و اوایل سه ماهه چهارم اقتصاد آمریکا رشدی انفجاری داشته باشد. دلیل این مساله هم مبالغ مالی بالایی است که در طول ماه‌های گذشته به اقتصاد این کشور تزریق شده است. بر طبق گزارش بانک «گلدمن ساکس» میزان رشد اقتصادی آمریکا در جهار ماهه پایانی سال 2020 به 12 درصد می‌رسد که فوق العاده است. البته این رشد با افزایش شدید تورم نیز همراه خواهد بود.

البته در کنار این پیش‌بینی‌های خوشبینانه نشانه‌هایی نیز از ادامه یافتن بحران به چشم می‌خورد که یکی از نشانه‌های آن کاهش سنگین قیمت نفت است به گونه‌ای که هم اکنون در قراردادهای آتی سه ماه آینده قیمت نفت آمریکا زیر 15 دلار معامله می‌شود.

چنین قیمت پایینی می‌تواند تمام آرزوهای ترامپ برای حکمرانی آمریکا بر بازارهای نفت جهان با استفاده از «شیل نفت» را به باد دهد. ترامپ برای مقابله با چنین شرایطی دستور خرید نزدیک به 77 میلیون بشکه نفت را برای انبار در ذخایر استراتژیک آمریکا صادر کرده اما روشن نیست که آیا این اقدام می‌تواند بازارهای نفت دنیا را نجات دهد یا نه؟

«کوین‌ هاست»، مشاور اقتصادی کاخ سفید نیز از احتمال فشار بر رشد اقتصادی آمریکا خبر داده است. وی منفی شدن قیمت نفت آمریکا را پدیده‌ای «بسیار کوتاه مدت» دانست ولی گفت انتظار می‌رود افت تولید ناخالص داخلی کشور در سه ماهه دوم سال به رکوردی تازه برسد.

هاست همچنین گفته است انتظار می‌رود به خاطر قرنطینه کشور برای مقابله با کرونا، افت تولید ناخالص داخلی در نیمه دوم ۲۰۲۰ رکورد بزند.

این یعنی سایه بحران اقتصادی بر سر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا همچنان باقی می‌ماند.

*سایه کارتر بر سر ترامپ سنگین می‌شود

با در نظر گرفتن این شرایط می‌توان گفت که ترامپ واقعاً برای پیروزی در انتخابات نیاز به یک معجزه دارد. البته وی روش‌های خود را برای برخورد با این مساله دارد. مقابله با خطر چین دستاویز مهمی است که ترامپ به شدت به آن امیدوار است. نگاهی به نظرسنجی‌ها نیز نشان می‌دهد که نزدیک به دو سوم مردم آمریکا نگاهی منفی به کشور چین دارند.

ترامپ امیدوار است که با بزرگ‌نمایی این خطر و نشان دادن همکاری‌های گسترده و شخصی دموکرات‌ها با شرکت‌های چینی رأی مردم را به‌سمت خود باز گرداند. کمااینکه از هم اکنون برخی سناتورهای آمریکایی از تصویب طرحی برای مقابله با خطر چین و بازگشت کارخانه‌ها به این کشور سخن گفته‌اند.

اخباری در خصوص امکان شکایت برخی ایالت‌های آمریکا از چین به دلیل اهمال در انتشار اطلاعات مربوط به ویروس کووید 19 منتشر شده است. از سوی دیگر امکان به وجود آمدن یک درگیری و تهدید بزرگ امنیتی نیز می‌تواند دست ترامپ را برای مقابله با شرایط فوق باز کند؛ البته چنین کاری با محافظه‌کاری ذاتی ترامپ برای پرهیز از شروع جنگ به شدت زاویه دارد.

در همین حال، توانایی‌های شخصی ترامپ نیز در مواقع حساس می‌تواند به کمک وی بیاید. جو بایدن رقیب وی نشان داده که در مناظرات تلویزیونی نمی‌تواند چندان پاسخگوی افراد حاضرجواب باشد و حتی برخی نیز از «امکان زوال عقلی» وی سخن گفته‌اند.

با در نظر گرفتن موارد فوق با قاطعیت می‌توان گفت که ترامپ مسیر ساده چند ماه پیش برای پیروزی را پیش‌رو ندارد. کوچک‌ترین اشتباه وی در ماه‌های باقیمانده می‌تواند امید وی برای ادامه حضور در کاخ سفید به شدت کم‌رنگ کند.

هم اکنون کفه پیش‌بینی‌ها در حوزه مهم اقتصاد به ضرر وی است اما روشن نیست که در شش ماه آینده اوضاع به همین ترتیب پیش می‌رود و یا انتظار واقعه جدیدی را می‌توان داشت. با این حال ترامپ سرنوشت کارتر را نزدیک به خود می‌بیند./1360/