ماجرای نفت به چه سرنوشتی می‌رسد

اتفاقی که روز دوشنبه در بازار نفت رخ داد، آیا امکان دارد در ماه‌های آینده هم تکرار شود؟ در پاسخ باید گفت: نگاهی به سوابق قیمتی و اتفاقات در بازار نفت به ویژه از سال ۱۹۷۰ به بعد ثابت می‌کند هر اتفاقی که در بازار نفت به شکل ویژه‌ای رخ دهد، باز هم امکان تکرارش وجود دارد؛ به عنوان نمونه روزگاری پرش‌های قیمتی نفت ۱۰۰ دلاری یک اتفاق نشدنی قلمداد می‌شد، اما در برهه‌ای از زمان بهای نفت به ۱۴۷ دلار هم رسید و اندکی بعد سقوط کرد. باز هم عنوان شد بهای ۱۰۰ دلاری تکرار نمی‌شود، اما به دو سال هم نکشید که بهای نفت به بالای ۱۰۰ دلار افزایش پیدا کرد، همانطور که کاهش قیمت را فکر نمی‌کردند به زیر ۱۰ دلار برسد، اما این اتفاق رخ داد. پیشتر هم نوشتیم که دلیل اصلی سقوط قیمت نفت در بازار آتی نیویورک، کمبود جا و انبار برای ذخیره‌سازی بود که ثابت کرد، باز هم ممکن است این اتفاق رخ دهد. اگر مشکلات مربوط به کرونا منجر به کاهش تقاضا شود، ادامه پیدا کند و عرضه نیز کنترل نشود، تجدید چنین اتفاقی شدنی است.

سؤال دیگری که بسیار مطرح می‌شود، این است با توجه به این شاخص که یکی از شاخص‌های قیمت‌گذاری نفت صادراتی به امریکاست، آیا کشور‌های نفتی صادرات به این کشور را با این وضعیت ادامه می‌دهند؟

برای تشریح این موضوع باید بدانیم برای نفت خام‌هایی که به WTI وابسته هستند، شرایط فورس ماژور صدق می‌کند و فروشندگان می‌توانند طبق بندی که در قرارداد وجود دارد حتی درخواست فسخ قرارداد را ارائه دهند، اما باید گفت تعداد اندکی نفت واقعی وجود دارد که براساس شاخص وست‌تگزاس قیمت‌گذاری می‌شود و دلیلش این است که از چندین سال گذشته قیمت‌گذاری نفت‌خام‌هایی از جنس نفت عربستان، عراق، ونزوئلا، اکوادور و... که به امریکا صادر می‌شود، براساس شاخص ASCI یا Argus Sour Crude Index که ترکیبی از نفت‌خام‌های ترش امریکاست. اینکه چرا آرکوس جایگزین وست تگزاس شده این است که وست تگزاس قیمت‌های این شاخص معروف به‌صورت غیرواقعی فاصله‌هایی با سایر نفت‌ها می‌گرفت. ابتدا عربستان به شاخص ASCI روی آورد تا سایر کشور‌ها نیز این شاخص را برای قیمت‌گذاری نفت صادراتی خود به امریکا انتخاب کنند.

رفتار پالایشگران امریکایی و تولیدکنندگان نفت امریکا به این پدیده چه خواهد بود؟ آیا کاهش تولید خواهند داد؟ پاسخ به این پرسش هم این‌گونه خواهد بود، خود پالایشگران با کمبود مخزن روبه‌رو هستند، چه برای نگهداری نفت خام و چه برای فرآورده‌ها. سود پالایشی پالایشگران به دلیل کمبود تقاضا برای مصرف فرآورده‌های نفتی به‌شدت کاهش یافته و همین موضوع موجب سقوط سود حاشیه‌ای واحد‌های پالایشی شده است و به دلیل کمبود مخزن، پالایشگاه‌ها میزان تولید خود را کاهش دادند و به همان میزان نمی‌توانند مانند گذشته نفت دریافت کنند. توجه به این نکته ضروری است که در خود امریکا، میزان مصرف و تقاضا برای فرآورده‌های نفتی با کاهش ۳۰ درصدی مواجه شده و این یک چالش بزرگ برای پالایشگران این کشور است. با توجه به اینکه سود پالایشگران در قیمت‌های بالا بیشتر می‌شود، این شرکت‌ها در شرایط حاضر در معرض خطر بزرگی قرار گرفته‌اند و در این شرایط شاید بتوانند هزینه‌های ثابت خود را تأمین کنند.

برخی دیگر از کاربران مجازی هم معتقدند، عربستان عامل سقوط قیمت وست تگزاس بوده و برای تنویر ذهنیت‌ها باید به این مهم اشاره کرد که عربستان یکی از مقصران اصلی این بحران است که از ماه آوریل گفته بود زیاد می‌کند، هرچند میزانی اضافه نکرد که بخواهد قیمت‌ها را منفی کند. همه کشور‌ها از جمله عربستان در این وضعیت مقصر هستند که حاضر نشدند وارد نهضت جهانی کاهش تولید شوند، از برزیل و نروژ گرفته تا چین و خود امریکا. کسانی که قرار بود قبل از ماه آوریل می‌خواستند کم کنند و نکردند، از جمله مقصران این وضعیت هستند کما اینکه سعودی‌ها و اعراب قیمت‌ها را پایین کشیدند.

اما امریکا چه خواهد کرد؟ خب ترامپ از افزایش خرید نفت برای پرکردن ذخایر گفته و ذخیره‌کردن ۷۱ میلیون بشکه نفت در دست بررسی است. ترامپ قصد داشت رأساً این تصمیم را بگیرد، ولی کنگره اعلام کرده که برای این اقدام باید بودجه تخصیص یابد و ابتدا در کنگره تصویب شود. در مصاحبه اخیر ترامپ، او گفت این کار را خواهد کرد که در این صورت بخش زیادی از نفت ارزان باد کرده در دست تولیدکنندگان، با قیمت نازلی به دولت امریکا می‌رسد. بنابراین انتظار می‌رود دولت برای برطرف‌کردن این مشکل که به نوعی برای خودش نیز سود سرشاری است، نفت اضافه در بازار را خواهد خرید، اما باید توجه داشت که در صورت ادامه مشکل کرونا و قرنطینه بودن شهر‌های پرمصرف امریکا، تقاضا می‌تواند پایین باشد و اگر مثل امروز، عرضه کنترل نشود قیمت‌ها پایین‌تر می‌آید و شاید برنت به زیر ۱۰ دلار هم کاهش یابد./1360/